ਪੰਨਾ:ਆਂਢ ਗਵਾਂਢੋਂ.pdf/115

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ

ਗਫੂਰ ਇਕ ਵਾਰੀ ਫਿਰ ਆਪਣੀ ਆਕੜ ਵਿਚ ਹੀ ਆ ਕੇ ਬੋਲਿਆ:

'ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਦੇ ਰਾਜ ਵਿਚ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਗ਼ੁਲਾਮ ਬਣਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰਖ ਸਕਦਾ। ਮੈਂ ਲਗਾਨ ਦੇ ਕੇ ਰਹਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਅਜੇ ਨਹੀਂ ਜਾਵਾਂਗਾ।'

ਪਰੰਤੂ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਗਫੂਰ ਵਰਗੇ ਗ਼ਰੀਬ ਬੰਦੇ ਦੇ ਮੂੰਹੋਂ ਇਹੋ ਜਹੀ ਗੱਲ ਬੇਫ਼ਾਇਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਨਕਸਾਨਦੇਹ ਵੀ ਸੀ।

ਇਸ ਤੋਂ ਪਿਛੋਂ ਕੀ ਹੋਇਆ? ਇਹ ਖੋਲ੍ਹ ਕੇ ਦਸਣ ਦੀ ਕਈ ਖ਼ਾਸ ਲੋੜ ਨਹੀਂ, ਪਰੰਤੂ ਜਦੋਂ ਗਫੂਰ ਇਕ ਘੰਟੇ ਮਗਰੋਂ ਜ਼ਮੀਂਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਘਰੋਂ ਮੁੜ ਕੇ ਚੁਪ-ਚਾਪ ਮੰਜੇ ਤੇ ਲੇਟ ਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੇ ਮੁੰਹ ਸੁਜੇ ਹੋਏ ਸਨ।

ਉਸ ਦੀ ਇੰਨੀ ਕਰੜੀ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਕਾਰਨ, ਕੇਵਲ ਮਹੇਸ਼ ਹੀ ਸੀ। ਗਫੂਰ ਦੇ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਜਾਂਦਿਆਂ ਹੀ ਮਹੇਸ਼ ਨੇ ਰਸੀ ਤੁੜਵਾ ਲਈ ਸੀ ਤੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਏਧਰ-ਉਧਰ ਘੁੰਮਦਾ ਰਿਹਾ। ਅਖ਼ੀਰ ਜ਼ਿਮੀਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਹਵੇਲੀ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੂਟੇ ਖ਼ਰਾਬ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਅਤੇ ਕੁਝ ਖਾ ਲਏ, ਪਰ ਜਦੋਂ ਲੋਕੀ ਉਸ ਨੂੰ ਫੜਨ ਲਗੇ, ਤਾਂ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਛੋਟੀ ਲੜਕੀ ਨੂੰ ਧਕੇ ਨਾਲ ਡੇਗ ਕੇ ਭਜ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤਰਾਂ ਦੀ ਇਹ ਘਟਨਾ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰੀ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਕਈ ਵਾਰੀ ਹੋ ਚੁਕੀ ਸੀ।

ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਂਗ ਜੇ ਉਹ ਐਤਕੀਂ ਵੀ ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਪੈਰੀਂ ਪੈਂਦਾ, ਮਿੰਨਤਾਂ-ਤਰਲੇ ਕਰਦਾ, ਤਾਂ ਸ਼ਾਇਦ ਐਤਕੀਂ ਵੀ ਮਾਫ਼ੀ ਮਿਲ ਜਾਂਦੀ, ਪਰੰਤੂ ਉਸ ਨੇ ਆਖਿਆ ਸੀ:

'ਮੈਂ ਲਗਾਨ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਕਿਸੇ ਦਾ ਗੁਲਾਮ ਨਹੀਂ ਹਾਂ।'

'ਇਕ ਗ਼ਰੀਬ ਨਾਦਾਰ ਦਾ ਇਤਨਾ ਹੌਸਲਾ - ਜ਼ਿਮੀਂਦਾਰ

-੧੦੧-