ਤੇ ਗੁੱਸਾ ਆਇਆ ਹੈ, ਤਾਂ ਵਾਰਸ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਮੂੰਹ ਤੇ ਜੀ ਨੇ ਤੇ ਗਾਲੂ ਆਈ ਅਪਨੇ ਬੈਂਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਖਣੋਂ ਕਸਰ ਨਹੀਂ ਛੱਡੀ, ਏਹ ਕੈਹਣਾ ਕਿ ਹੀਰ, ਫਕੀਰਾਂ ਦੀ ਲਿਖੀ ਹੈ, ਇਸ਼ਕ ਮਜਾਜ਼ੀ ਦੇ ਪਰਦੇ ਵਿੱਚ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਦੱਸਿਆ ਹੈ, ਇਕ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਛਪਾਨਾ ਹੈ। ਵਾਰਸ ਸ਼ਾਹ ਦੇ ਅੰਤਲੇ ਬੈਂਤ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਆਪ ਹੋਰੀ ਇਸ਼ਕ ਹਕੀਕੀ ਦਾ ਲੈਕਚਰ ਦੇਂਦੇ ਹਨ, ਇਕ ਬਨਾਵਟ ਇਕ ਦੰਭ ਹੈ। ਜੇ ਏਹ ਗੱਲ ਸੀ ਤਾਂ ਕਿੱਸੇ ਵਿੱਚ ਕਾਮ ਸ਼ਾਸਤ ਨਾਂ ਲਿਖ ਮਾਰਦੇ। ਹਰ ਇਕ ਬੈਂਤ ਨੂੰ ਸਵਾਦਲਾ ਬਨਾਨ ਲਈ ਕਵੀ ਜੀ ਨੇ ਜਾਨ ਕੇ ਕਾਮ ਤੇ ਸ਼ੰਗਾਰ ਰਸ ਤੋਂ ਕੰਮ ਲੀਤਾ ਹੈ! ਕਿਉਂਕਿ ਕਵੀ ਜੀ ਆਪ ਭਾਗ ਭਰੀ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਦੇ ਕੋਹੇ ਬੈਠੇ ਸੀ। ਏਹੀ ਜੀਦੀ ਲਗਨ ਸੀ, ਜਿਸਨੇ ਕਿਸਾ ਦਲਾ ਬਨਾਇਆ। ਜੇ ਕਾਮ ਤੋਂ ਰੋਹੜ ਹੁੰਦੇ ਤਾਂ ਮੁਕਬਲ ਵਾਂਗਰ ਹੀਰ ਲਿਖਦੇ ਬੁਲ੍ਹੇ ਦੇ ਪ੍ਰੇਮ ਭਰੇ ਬਚਨ ਕਦੀ ਕਾਮ ਵੱਲ ਨਹੀਂ ਖਿੱਚਦੇ, ਚਾਹੇ ਕੋਈ ਕੁਝ ਹੀ ਕਹੇ, ਪਰ ਸਾਡੀ ਰਾਇ ਵਿੱਚ ਵਾਰਸ ਜੀ ਦਾ ਗ੍ਰੰਥ ਇਕ ਸ਼ੰਗਾਰ ਰਸ ਦਾ ਭਰਪੂਰ ਖਜ਼ਾਨਾ ਹੈ, ਭਰਥਰੀ ਦੇ ਸ਼ੰਗਾਰ ਸ਼ਤਕ ਜਾ ਕਾਲੀਦਾਸ ਦੇ ਰਿਤੂ ਸੰਭਵਾ ਵਾਂਗੂੰ, ਹਰ ਇਕ ਮਾਨੁਖ ਦੇ ਪੜ੍ਹਨ ਦੇ ਲੈਕ ਨਹੀਂ।
ਅਨਭੋਲ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਤੇ ਗਭਰੂਆਂ ਨੂੰ ਕਾਂਮ ਵੱਲ ਖਿਚਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰ ਜਾਏ ਤਾਂ ਕੋਈ ਹਨੇਰ ਨਹੀਂ, ਹਾਂ ਐਪਰ ਜੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ, ਮਿਠਾਸ ਤੇ ਪਰੇਮ ਨੂੰ ਵੇਖਨਾ ਹੋਵੇ, ਤੇ ਬਿਰਹੋਂ ਵਿਚ ਜੋ ਮਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਾ ਨਕਸ਼ਾ ਤਕਨਾ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਵਾਰਸ ਜੀ ਦੀ ਹੀਰ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰੋ, ਇਸ ਵਿਚ ਪਰੇਮ ਤੇ ਪਿਆਰ ਦੀ ਨੰਗੀ ਤਸਵੀਰ ਹੈ। ਜੀਕਨ ਇਕ ਨੰਗੀ ਤਸਵੀਰ ਨੂੰ ਗੁਨੀ ਮੁਸੱਵਰ, ਪਰਖ ਦੀ ਅੱਖ ਨਾਲ ਗੁਣ
ਦੀ ਕਸਵੱਟੀ ਤੇ ਲਾਕੇ ਵੇਖਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਬਨਾਨ ਵਾਲੇ ਦੀ ਤਾਰੀਫ
-੧੪੪-
