ਅਪਨੀ ਮਾਂ ਦੇ ਪੇਟ ਵਿਚੋਂ ਈ “ਸੋਚ” ( Imagination ) ਨੂੰ ਲੈਕੇ ਜੰਮਦਾ ਹੈ । ਹਾਂ ਬਾਹਰਲੇ ਤਜਰਬੇ, ਮ ਸ਼ਾਹਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾ) ਆਦਿ ਨਾਲ ਵੀ ਸੋਚ ਵੱਧਦੀ ਹੈ, ਅਰ ਉਸਨੂੰ ਰਬੀ ਰਚਨਾ ਵੇਖ ਵੇਖ ਇਕ ਰੱਬੀ ਈ ਰੰਗ ਚੜਦਾ ਹੈ । ਹੁਨ ਕੇ ਪਛੇ ਜੀ ਏ ਸੋਚ ਕੀ ਬਲਾ ਹੈ, ਇਹ ਕਿ ਸਤਰਾਂ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਦੇ ਇਹ ਦੱਸਨਾ ਤੇ ਔਖਾ ਹੈ । , ਪਰ ਇਹ ਕੋਹ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਇਕ ਅਜੇਹੀ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਖਿਆਲ ਜਾ ਕੇ ਜਦ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਮਨੁੱਖੀ ਤਜਰਬੇ ਤੇ ਮੁਬਾਹਦੇ (ਦਰਸ਼ਨ ਦੀ) ਸਾਰ ਦਾ ਇਕ ਨਿਆਰਾ ਹੀ ਰੰਗ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕੁਲ ਤਜਰਬੇ ਤੇ ਰਚਨਾਂ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੇ ਅਕਸ 'ਤੇ ਦੁਮਾਰ ਵਿਚ ਬੰਦ ਹੁੰਦੇ ਨੇ, ਜਦ ਇਕ ਖਿਆਲ ਸੋਚ ਦੀ ਮਸ਼ੀਨ ਹੈ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਸੋਚ ਏਸ ਭੰਡਾਰ ਵਿਚੋਂ, ਸੋਭਦੇ ਤੇ ਭਾਂਵੇ ਰੰਗਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਸਾਦੇ ਖਿਆਲ ਨੂੰ ਰੰਗ ਕੇ ਬਾਹਰ ਕੱਢ ਹੈ, ਜੋ ਸਭ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ | ਹਨ ਸੋਚ ਤੇ ਹੋਈ ਰਬੀ, ਪਰ ਰੰਗਾਂ ਦਾ ਭੰਡਾਰ ਤੇ ਆ ਅਕੱਠਾ ਕਰਨਾ ਹੈ । ਇਸ ਕਰਕੇ ਕ ਵੀ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਜੋ ਦੇ ਰੰਗ ਵੇਖੇ । ਮਨੁਖੀ ਮਨ ਦੀਆਂ ਤੰਗਾਂ ਤੋਂ ਤਜਰਬਾਂ ' ਇਕ ਵਗਦੀ ਨਦੀ ਦੀਆਂ ਲੈਹਰਾਂ ਨਾਲ ਲੈਹਰ ਬਨ ਕੇ ਇਕ ਭੌਰੇ ਨੂੰ ਫੁੱਲ ਦਵਾਲੇ ਵੇਖ ਅਪਨੇ ਮਨ ਨੂੰ ਉਸ ਸਹੇ ਗਿਰਦ ਭੌਰੇ ਵਾਂਗ ਫਰਾਏ । ਕੋਇਲ ਦੀ ਕੂਕ ਸੁਨ ਕੇਵ ਵਿਚ ਬਿਰਹਾਂ ਦੀ ਸਾਂਗ ਫਿਰ ਜਾਏ, ਅਪਣਾ ਸੀਸ ਆਏ । ਪੰਛੀਆਂ ਦੀ ਉਡਾਰੀ ਨਾਲ ਮਨ ਉਡਾਰੀ ਮਾਰ ਦਰਦ ਭਰੇ ਦੀ ਆਹ ਸੁਣਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਵੀ ਦਰਦ ਉਠੇ। ਬਸ ਕੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਤਾਰ ਨਾਲ ਸਰ ਜੜ ਜਾਏ । ਜਦ ਮਨ ਦੀ * ਅਜੇਹੀ ਹੋ ਜਾਏ, ਜੀਕਨ ਇਕ ਰਾਗੀ ਦੀ ਸੁਰ ਸਾਜ਼ ਦੀ ਨੂੰ ਉਸ ਸੁਹੱਪਨ ਦੇ ੩੩ ਸੁਨ ਕਵੀ ਦੇ ਜੀ 'ਪਣ ਸਜਨ ਯਾਦ ਡੇਰੀ ਮਰੇ । ਕਿਸੇ ਦੇ ਉਠੇ। ਬਸ ਗੱਲ ਸਦੇ ਮਨ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਅਵਾਜ਼ 'ਜ਼ ਦੀ -੧੪
