________________
(ਕ) ਸੈਂਕੰਡ ਮਾਂਡਲੇ (ਬਰਮਾ) ਕੌਂਸਪੀਰੇਸੀ (ਘ) ਮੰਡੀ ਕੈਂਸਪੀਰੇਸੀ ਕੇਸ। ਇਸ ਮੁਕੱਦਮੇਂ ਕੇਸ । ਇਸ ਦਾ ਰੀਕਾਰਡ ਨਹੀਂ ਮਿਲ ਸਕਿਆ, ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਲਹਿਰ ਦੇ ਭਾਗ ਦਾ ਤੀਸਰੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਵਾਕਿਆਤ ਪਹਿਲੇ ਮਾਂਡਲੇ ਕੌਂਸਪੀਰੇਸੀ' ਕੇਸ ਮੁਕੱਦਮੇਂ ਵਿਚ ਜ਼ਿਕਰ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਦੀ ਸੁਣਾਈ ਟੀ. ਵਾਲੇ ਹੀ ਹਨ। ਇਸ ਵਿਚ ਤਿਨ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਪੀ. ਐਲਿਸ ਸਪੈਸ਼ਲ ਕਮਿਸ਼ਨਰ ਨੇ ਕੀਤੀ । ਗਈ ਅਤੇ ਇਕ ਨੂੰ ਉਮਰ ਕੈਦ ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਦੀ । (%) ਫੁਟਕਲ ਮੁਕੱਦਮੇਂ। ਫੀਰੋਜ਼ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ () ਸੈਨਵਾਂਸਿਸਕੋ ਕੇਸ । (San Francisco ਹੋਈ ਘਟਨਾ ਬਾਰੇ ਵੀਰੋਜ਼ਪੁਰ ਦੇ ਸੈਸ਼ਨ ਜੱਜ ਦੀ ਕਚੈਹਰੀ ਵਿਚ Trial):- ਇਹ ਮੁਕੱਦਮਾਂ ੨੨ ਨਵੰਬਰ ੧੯੧੭ ਨੂੰ ਸੈਨਵਾਂਸਿਸਕੋ ਮੁਕੱਦਮਾ ਚੱਲਿਆ। ਤੀਸਰੇ ਸਪਲੀਮੈਂਟਰੀ ਕੌਂਸਪੀਰੇਸੀ ਕੇਸ (In the Southern Division of the U. s. Dietrict ਵਿਚ ਡਾਕਟਰ ਮਥਰਾ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਅਤੇ Court for the Northern District of California, ਚੌਥੇ ਵਿਚ ਸ਼ੀ ਜਵੰਦ ਸਿੰਘ ਨੂੰ । ਵੱਲਾ ਰੇਲ ਦੇ ਪੁਲ ਦੇ First Division) ਵਿਚ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ, ਅਤੇ ਪਹਿਲੀ ਮਈ ਹਾਦਸੇ ਤੇ ਅਨਾਰਕਲੀ ਦੀ ਘਟਨਾ, ਅਤੇ ਪਧਰੀ, ਜਗਤ ਪੂਰ ੧੯੧੮ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਸੁਣਾਇਆ ਗਿਆ । ਇਸ ਵਿਚ ਅਤੇ ਨੰਗਲ ਕਲਾਂ ਦੇ ਕਤਲਾਂ ਬਾਰੇ ਵੱਖਰੇ ਮੁਕੱਦਮੇਂ ਚੱਲੇ । ਕਈ ਜਰਮਨਾਂ ਅਤੇ ੧੫ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨੀਆਂ (ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਭਾਈ ਲਾਹੌਰ ਸਿਟੀ ਕੌਂਸਪੀਰੇਸੀ ਕੇਸ ਵਿਚ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਨੂੰ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸੰਤੋਖ ਸਿੰਘ, “ਭਾਈ ਭਗਵਾਨ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਤਾਰਕਾ ਨਾਥ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿ ਓਹ ਗਦਰ ਦੀ ਗੂੰਜ ਵਿਚੋਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾਸ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ) ਨੂੰ ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆ ਗਈਆਂ । ਅਕੱਠੇ ਹੋਕੇ ਪੜਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸੋਂ ਗਦਰੀ (ਗ) ਸ਼ਿਕਾਗੋ ਕੇਸ(The Chicago Trial) |ਇਸ ਸਾਹਿਤ ਅਤੇ ਇਕ ਰੀਵਾਲਵਰ ਫੜਿਆ ਗਿਆ । ਇਕੜ ਦੁਕੜ ਦਾ ਫੈਸਲੇ ਵੇਖਣ ਦਾ ਅਵਸਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਿਆ। ਇਸ ਦਾ ਹੋਈਆਂ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਹੋਏ ਮੁਕੱਦਮੇਂ ਇਤਨੇ ਹਨ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਬੰਧ ‘ਮੈਬਰਿਕ ਅਤੇ ਐਨੀ ਲਾਰਸਨ, ਹਿੰਦ ਨੂੰ ਭੇਜੇ ਜਾਣ ਸਾਰਿਆਂ ਬਾਰੇ ਲਿਸਟ ਬਨਾਉਣੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੈ। ਵਾਲੇ ਹੱਥਿਆਰ ਲਿਜਾਣ ਵਾਲੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਨਾਲ ਸੀ; ਅਤੇ ਇਸ (ਚ) ਕੋਰਟ ਮਾਰਸ਼ਲ। ਗਦਰ ਪਾਰਟੀ ਲਹਿਰ ਵਿਚ ਤਿੰਨ ਜਰਮਨਾਂ ਜਾਂ ਜਰਮਨ ਅਮਰੀਕਨਾਂ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਹਰੰਭਾ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਬਦਲੇ ਕਈ ਫੌਜੀਆਂ ਦਾ ਕੋਟ ਮਾਰਸ਼ਲ ਕਰਕੇ ਲਾਲ ਗੁਪਤਾ ਨੂੰ ਸਜ਼ਾ ਹੋਈ । ਸਜ਼ਾਵਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ । ਇਨਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੇਵਲ ਤੇਈਵੇਂ ਰਸਾਲੇ ਦੇ ਫੌਜੀਆਂ ਦੇ ਨਾਵਾਂ ਦਾ ਪਤਾ ਲੱਗ ਸਕਿਆ ਹੈ । ਇਹ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਸਾਰੇ ਕਿਤਨੇ ਕੋਟ ਮਾਰਸ਼ਲ ਹੋਏ । ਅੰਤਕਾ ਨੰਬਰ ੩ ਸਜ਼ਾਵਾਂ (ਉ) ਲਾਹੌਰ ਕੈਂਸਪੀਰੇਸੀ ਕੇਸ ॥ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ, ਅਤੇ ਫਾਂਸੀ ਲਾਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ :ਨਾਮ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪਿੰਡ ਜ਼ਿਲਾ ੧. ਸ਼੍ਰੀ ਬਖਸ਼ੀਸ਼ ਸਿੰਘ ਸੰਤਾ ਸਿੰਘ ਗਿਲਵਾਲੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ੨. ਬੀ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਭੱਟੀ ਗੁਰਾਯਾ । ਸਿਆਲ ਕੋਟ ੩. ਸ਼੍ਰੀ ਜਗਤ ਸਿੰਘ | , ਅਰੂੜ ਸਿੰਘ ਸੁਰਸਿੰਗ ਲਾਹੌਰ ੪. ਸ਼੍ਰੀ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ,, ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਸਰਾਭਾ ਲੁਧਿਹਾਣਾ ੫, ਸ੍ਰੀ ਵਿਸ਼ਨੂੰ ਗਣੇਸ਼ ਪਿੰਗਲੇ ,, ਗਨੇਸ਼ ਪਿੰਗਲੇ ਵਲੇਗੁਆਨ ਧਮਥੇਰਾ ੬. ਸ਼੍ਰੀ ਸੁਰੈਣ ਸਿੰਘ » ਬੂੜ ਸਿੰਘ ਗਿਲਵਾਲੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ੭. ,, ਸੁਰੈਣ ਸਿੰਘ ly, ਈਸ਼ਰ ਸਿੰਘ ਗਿਲਵਾਲੀ », ਅਰੂੜਾ ਪੂਨਾਂ ਮੰਡੀ ਰਿਆਸਤ ਇਨਾਂ ਇਨਕਲਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤੀ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਸੁਣਾਈ ਗਈ, ਪਰ ਵਾਇਸਰਾਏ ਨੇ ਮੌਤ ਦੀ ਸਜ਼ਾ ਬਦਲਕੇ ਉਮਰ ਕੈਦ ਕਾਲੇ ਪਾਣੀ ਕਰ ਦਿੱਤੀ :ਨਾਮ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਜ਼ਿਲਾ ੧. ਸ਼੍ਰੀ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਥਾਂ ਮੀਰ ਸਿੰਘ ਸਠਿਆਲਾ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ੨. ਬੀ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ , ਗੁਰਦਿਤ ਸਿੰਘ ਕੋਟਲਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ੩. ਸ਼੍ਰੀ ਹਿਰਦੇ ਰਾਮ 9, ਗੁਜਨ ਸਿੰਘ ਮੰਡੀ ਰਿਆਸਤ ਜਗਤ ਰਾਮ , ਦਿਤੂ ਮੱਲ ਹਰਿਆਨਾ ਹੁਸ਼ਿਆਰਪੁਰ ੫. ਸੀ ਕਾਲਾ ਸਿੰਘ , ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਸ੍ਰੀ ਕੇਸਰ ਸਿੰਘ , ਭੂਪ ਸਿੰਘ ਠਠਗੜੇ ੭. ਸ਼੍ਰੀ ਖੁਸ਼ਾਲ ਸਿੰਘ ,, ਸੁਚੇਤ ਸਿੰਘ ਪਧਰੀ ੮. ਸ੍ਰੀ ਨੰਦ ਸਿੰਘ 7, ਰਾਮ ਸਿੰਘ ਕੇਲਾ ਲੁਧਿਹਾਣਾ ੯, ਸ਼੍ਰੀ ਨਿਧਾਨ ਸਿੰਘ ,, ਸੁੰਦਰ ਸਿੰਘ ਫੀਰੋਜ਼ਪੁਰ ੧੦. ਭਾਈ’ ਪਰਮਾ ਨੰਦ ਕਰਯਾਲਾ ਜੇਹਲਮ ੧੧. ਸ੍ਰੀ ਪਰਮਾ ਨੰਦ ,, ਗਿਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਸੁਕਰਾਦਾ ਖਰਕਾ ਹਮੀਰਪੁਰ (ਯੂ. ਪੀ.) ਚੁਘਾ , ਤਾਰਾ ਚੰਦ Digitised by Panjat Digital Library www.panju digilib.org
