ਪੰਨਾ:ਗ਼ਦਰ ਪਾਰਟੀ ਲਹਿਰ.pdf/58

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ

________________

Corpਆਂ ਨੂੰ ਰਾਤ ਦੇ ਬਾਲ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਦੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਕਿ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਪਰਵਾਰਾਂ ਸਮੇਤ ਕੈਨੇਡਾ ਆਉਣ ਦੀ ਆਗਿਆ ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪਰਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਦਿੱਤੀ ਜਾਏ ।੨੫ ਦਸੰਬਰ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਪੈਸੇਫਿਕ ਰੇਲਵੇ ਦਾ ਆਉਣੋਂ ਰੋਕਣ ਦੀ ਪਾਲਸੀ ਦਾ ਮਤਲਬ ਸੀ ਕਿ “ਮਸਲਾ ਮੈਨੇਜਰ ਸ੍ਰੀ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਹਦਾਇਤ ਥੋੜੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੱਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ । ਮਿਲੀ ਹੈ ਕਿ ਸ਼੍ਰੀ ਬਲਵੰਤ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਸ਼੍ਰੀ ਭਾਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਇਨਾਂ ਹਿੰਦੀਆਂ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਵੀ ਇਥੇ ਸਦਾ ਵਸਣ ਲਈ ਨਹੀਂ ਉਨਾਂ ਦੇ ਪਰਵਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੈਨਕੋਵਰ ਦੀਆਂ ਟਿਕਟਾਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾਣ। ਆਇਆ । ਜਦੋਂ ਉਨਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀਆਂ ਦੇਸ ਗਹਿਣੇ ਪਈਆਂ ੨੧ ਜਨਵਰੀ ੧੯੧੨ ਨੂੰ ਇਹ ਸੱਜਣ ਵੈਨਕੋਵਰ ਪੁੱਜੇ । ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਨੂੰ ਛੁਡਾਉਣ ਲਈ ਕੁਝ ਰਕਮ ਜਮਾਂ ਕਰ ਲਈ, ਓਹ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਉਤਰਨ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਹੀ ਆਪੇ ਵਾਪਸ ਚਲੇ ਜਾਣਗੇ । ਕਿਉਂਕਿ ਨਵੇਂ ਹੋਰ ਆਉਣ ਆਦਮੀਆਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚੋਂ ਕਢੇ ਜਾਣ ਦਾ ਵਾਲਿਆਂ ਲਈ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਬੰਦ ਹਨ, ਇਸ ਲਈ ਬਗੈਰ ਕਿਸੇ ਹੁਕਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਾਰੇ ਘਰੋਗੀ ਵਜ਼ੀਰ ਨੂੰ ਅਪੀਲ ਬਖੇੜੇ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਟਿਕਾਣੇ ਆ ਜਾਣਗੇ। ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸੜੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਭਾਰੀਆਂ | ਪਰ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਵਾਸੀ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਦੇ ਜ਼ਮਾਨਤਾਂ ਉੱਤੇ ਆਪਣੇ ਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਤਾਂ ਪਾਸ ਜਾਣ ਲਈ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀ ਥੋੜੇ ਸਾਲਾਂ ਲਈ ਵੀ ਉਡੀਕਣ ਲਈ ਇਸ ਸ਼ਰਤ ਉੱਤੇ ਇਜਾਜ਼ਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਕਿ ਓਹ ਵੀ ਫਰਵਰੀ ਤਿਆਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੈਨੇਡਾ ਆ ਚੁਕੇ ਹਿੰਦੀਆਂ ੧੯੧੨ ਨੂੰ ਹਾਜ਼ਰ ਹੋਣ । ਉਸ ਤਰੀਕ ਤੱਕ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੱਕ ਵਿਚ ਨੂੰ ਉਥੋਂ ਕਢਣ ਲਈ ਜਲਦੀ ਜਲਦੀ ਕਦਮ ਚੁਕੇ । ਜਰਨੈਲ ਫੈਸਲਾ ਨਾ ਹੋਇਆ ਤਾਂ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚੋਂ ਤੋਰ ਦਿੱਤਾ ਸਵੈਮ ਦੀ ਉਪਰੋਕਤ ਅਖਬਾਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਤੋਂ ਇਹ ਵੀ ਜਾਪਦਾ ਜਾਵੇਗਾ । ੩੦ ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੁਕਮ ਹੋਇਆ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਇਸੜੀਆਂ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚੋਂ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚੋਂ ਕਢ ਦਿੱਤਾ ਜਾਏ, ਅਤੇ ਉਨਾਂ ਨੂੰ ਕਢਣ ਬਾਰੇ ਵੀ ਵਿਚਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ। “ਜਨਰਲ ਸਵੈਮ ਦੀ ਆਪਣੇ ਪਤੀਆਂ ਅਤੇ ਬਾਪਾਂ ਤੋਂ ਨਿਖੇੜ ਕੇ ਹਵਾਲਾਤ ਬੰਦ ਰਾਏ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਗਦਰ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਪਰ ਹੀਬਸ ਕਾਰਪਸ (HayeaA . ਮੰਨਿਆ ਕਿ ਹਾਲਾਤ ਨਾਜ਼ਕ ਹਨ । ਉਸ ਦਾ ਯਕੀਨ ਸੀ ਕਿ Corpus) ਕਾਨੂੰਨ ਹੇਠ ਦਰਖਾਸਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਇਸੜੀਆਂ ਦੇਸੀ ਫੌਜ ਦੇ ਸਿਖ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਾਤ ਦੇ ਬਾਰਾਂ ਵਜੇ ਰਿਹਾ ਕੀਤਾ ਗਿਆ। ਸੀ, ਅਜੇ ਵੀ ਵਫਾਦਾਰ ਸਨ। ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਨੈਟਾਲ (ਅਫਰੀਕਾ) ਰਿਹਾਈ ਦਾ ਹੁਕਮ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਉਸ ਕੰਮ ਦੀ ਨਿਖੇਧੀ ਕੀਤੀ ਜੋ ਉਸ ਨੇ ਉਨਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚੋਂ ਕਢਣ ਦਾ ਹੁਕਮ ਸ਼ਾਮ ਦੇ ਚਾਰ ਵਜੇ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਨ ਵਿਚ ਕੀਤਾ ਜਿਨਾਂ ਰਜਿਸਟਰ ਹੋਣੋ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਦਫਤਰ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਨਾਂਹ ਕੀਤੀ। ਉਸ ਦਾ ਇਹ ਯਕੀਨ ਸੀ ਕਿ ਇਸ ਦਾ ਹਿੰਦ ਹਿੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਕੀਲਾਂ ਨੇ ਉਚੇਚਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕਰਕੇ ਜੱਜ ਨੂੰ ਰਾਤ ਵਿਚ ਮਾੜਾ ਅਸਰ ਪਵੇਗਾ। ਮਿਲ ਕੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚੋਂ ਕਢੇ ਜਾਣ ਨੂੰ ਮੁਲਤਵੀ ਕਰਨ ਦੇ “ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਹਿੰਦ ਦੇ ਚਾਲਾਕ ਐਜੀਟੇਟਰ ਹੁਕਮ ਲਏ । ਮੁਕੱਦਮਾ ੧੦ ਮਈ ਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਇਆ ਪਰ ਮੁਲਤਵੀ ‘ਕਾਰਟੂਨਾਂ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸਿਖਾਂ ਬਰਖਲਾਫ ਵਿਰੋਧਤਾ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ । ਹਿੰਦੀਆਂ ਦੇ ਵਕੀਲ ਮਿਸਟਰ ਏ. ਐਮ. ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ ਨੂੰ ਵਰਤ ਕੇ ਇਸਤਰਾਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਅਗੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਾਰਪਰ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੀ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਹਨ ਜਿਸ ਨਾਲ ਬੁਰੇ ਤੋਂ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਪਵੇ । ਜੇ ਸਿਖ ਆਪਣੀ ਦੀ ਹਿਰਾਸਤ ਬੇ-ਕਾਨੂੰਨੀ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਚਿਰ ਲਮਕਾਉਣ ਅਤੇ ਵਫਾਦਾਰੀ ਤੋਂ ਹਿੱਲ ਜਾਣ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਅੰਦਾਜ਼ੇ ਮੁਤਾਬਿਕ ਚਿੰਤਾ ਦੇ ਬਾਦ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਮਚਾਰੀਆਂ ਨੇ ਮੁਕੱਦਮਾ ਵਾਪਸ ਹਾਲਾਤ ਉਤੇ ਕਾਬੂ ਪਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਇਕ ਲੱਖ ਗੋਰੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਲੈ ਲਿਆ, ਅਤੇ ਹਿੰਦੀ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਰਹਿਮ ਦੇ ਦੀ ਲੋੜ ਪਵੇਗੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਬਹੁਤਾ ਤੋਪਖਾਨਾ ਗੋਰਿਆਂ ਦੇ ਹੱਥ ਆਧਾਰ ਉੱਤੇ ਕੈਨੇਡਾ ਵਿਚ ਰਹਿਣ ਦਿੱਤਾ*। ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਉਸਦੇ ਖਿਆਲ ਵਿਚ ਅੰਤ ਵਿਚ ਦੇਸੀ ਗਲਬਾ | ਕੈਨੇਡਾ ਵਾਸੀ ਹਿੰਦੀਆਂ ਉੱਤੇ ਅਜਿਹੀਆਂ ਵਿਤਕਰੇ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਣਗੇ; ਪਰ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਬਿਖਰੇ ਹੋਏ ਅਫਸਰਾਂ, ਭਰੀਆਂ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਦਾ ਜੋ ਅਸਰ ਹੋਇਆ ਉਸਦਾ ਅੰਦਾਜ਼ਾ ਉਨਾਂ ਦੀਆਂ ਪਤਨੀਆਂ ਅਤੇ ਪਰਵਾਰਾਂ ਦਾ ਕਤਲੇਆਮ ਹੋਣ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰ ਜਦ ਕਿ ਚੀਨਿਆਂ ਅਤੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਜਪਾਨੀਆਂ ਦੇ ਪਰਵਾਰ ਸੁਖੱਲੀਆਂ ਸ਼ਰਤਾਂ ਪੂਰੀਆਂ ਕਰਕੇ ਆ | ਥੋੜੇ ਲਫਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਤੱਤ ਕਢਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਜੈਨਰਲ ਸਕਦੇ ਸਨ । ਚੀਨਿਆਂ ਜਾਪਾਨੀਆਂ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਵਿਚ ਸਵੈਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ, “ਮੈਂ ਹਿੰਦੀਆਂ, ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਕੰਗਾਲ ਹੋਣ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨਾਲ ਇਸ ਵਰਤਾਉ ਦਾ ਇਕ ਹੀ ਮਤਲਬ ਹੋ ਸਕਦਾ ਜਾਂ ਨਾ, ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਢੇ ਜਾਣ ਦੇ ਪੱਕੇ ਤੌਰ ਉੱਤੇ ਵਿਰੋਧੀ ਸੀ ਕਿ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਦੇਸਾਂ ਦੀ ਹਵਾ ਲਗਣ ਨਾਲ ਹਾਂ , ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਹਾਲਾਤ ਵਿਗੜ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹੀਅਤ ਦੇ ਲਾਭਾਂ ਨੂੰ ਸਿੱਧੀ ਠੋਕਰ ਵਜਦੀ ਜਾਣਗੇ`, ਅਤੇ “ਕਿਉਂਕਿ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਕਢਣਾ ਸੀ। ਪਿਛੇ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਚੁਕਾ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨਰਲ ਸਵੈਮ ਨੇ ਭੈੜੀ ਪਾਲਸੀ ਹੈ, ਬਰਤਾਨਵੀਂ ਹੁੰਡਰਾਸ ਦੀ ਸਕੀਮ ` ਐਸੀ ਹੈ ਇਸ ਸਚਾਈ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਲਫਜ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਮੰਨਿਆ । ਇਸਦੀ ਜਿਹੜੀ ਹਿੰਦੂ ਅਤੇ ਸਿਖਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪਰਵਾਨ ਹੋਵੇਗੀ ਅਤੇ ਇਸਤੋਂ ਵੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਕੈਨੇਡਾ ਦੀ ਹੱਦ ਬਰਤਾਨਵੀ, ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਅਤੇ ਬਰਤਾਨਵੀ ਹੰਡਰਸ ਦੀਆਂ ਪਾਰ ਕਰਕੇ ਅਮਰੀਕਾ ਜਾਣੋਂ ਰੋਕਿਆ ਗਿਆ। ਜੇਕਰ ਸਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਵੀ ਤਸੱਲੀ ਬਖਸ਼ ਹੋਵੇਗੀ। ਕੈਨੇਡੀਅਨ ਕਰਮ ਚਾਰੀਆਂ ਦੀ ਹਿੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਕੈਨੇਡਾ ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰ ਜਾਂ ਕੰਗਾਲ ਹੁੰਦੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਜਾਣ ਦਾ ਇਕ ਵਿੱਚੋਂ ਕਢਣ ਦੀ ਮਨਸ਼ਾ ਹੁੰਦੀ ਤਾਂ ਅਜਿਹਾ ਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ। ਬਹਾਨਾ ਸੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਜੈਨਰਲ ਸਵੈਮ ਨੇ ਉਪ੍ਰੋਕਤ ਅਖਬਾਰੀ ਜੈਨਰਲ ਸਵੈਮ ਨੇ ਹੀ ਆਪਣੀ ੧੪ ਦਸੰਬਰ ਵਾਲੀ ਅਖਬਾਰੀ ਮੁਲਾਕਾਤ ਵਿਚ ਖੁਦ ਮੰਨਿਆ ਕਿ “ਬੇਰੋਜ਼ਗਾਰੇ ਬਹੁਤ ਥੋੜੇ ਹਨ ਮੁਲਾਕਾਤ (ਜਿਸ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਪਹਿਲਾਂ ਆ ਚੁਕਾ ਹੈ) ਵਿਚ ਅਤੇ ਕੰਗਾਲ ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਘੱਟ । ਹੰਡੋਰਾਸ ਸਕੀਮ ਸੰਨ 'Indians Abroad, pp. 657-658; Third ੧੯ot ਵਿਚ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ*। ਇਹ ਕਿਸ ਨੇ ਤਿਆਰ Care, Judgement, p. 31.

  • Third Cape, Jus_ •ement, p. 31. Tudians Abrînd, p. 650.

੩੨ Digid by ja Digital Library www.anj o ng