ਪੰਨਾ:ਦੀਵਾਨ ਗੋਯਾ (ਜ਼ਿੰਦਗੀਨਾਮਾ).pdf/34

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਹ ਸਫ਼ਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ

(੨੦)

ਜੀ ਨੇ ਬਜ਼ੁਰਗਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਦੱਸੀ ਹੈ।

ਖ਼ਾਕਿ ਕਦਮਸ਼ ਰੋਸ਼ਨੀਏ ਦਿਲ ਕੁਨਦ॥
ਗੁਰ ਤੁਰਾ ਬਾ ਸਾਲਕਾਂ ਬਾਸ਼ਦ ਨਸਬ॥

ਖ਼ਾਕਿ-ਦੀ ਖ਼ਾਕ, ਧੂੜੀ। ਕਦਮ-ਚਰਨ, ਪੈਰ। ਸ਼—ਉਸਦੇ। ਰੋਸ਼ਨੀ - ਚਾਣਨ, ਪ੍ਰਕਾਸ਼। ਏ-ਨੂੰ। ਦਿਲ—ਮਨ। ਕੁਨਦ-ਕਰਦੀ ਹੈ। ਗਰ— ਜੇਕਰ। ਤੁਰਾ—ਤੇਰਾ। ਬਾ—ਸਾਥ, ਨਾਲ। ਸਾਲਕਾਂ—ਗਿਆਨਵਾਨਾਂ, ਸੰਤਾਂ, ਮਹਾਤਮਾਂ, ਮੁਰਸ਼ਦ। ਬਾਸ਼ਦ— ਹੋ ਜਾਵੇ, ਹੋਵੇ। ਨਸਬ—ਸੰਬੰਧ, ਮੇਲ।

ਅਰਥ-ਉਸਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਧੂੜੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਚਾਣਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਤੇਰਾ ਸੰਤਾਂ ਨਾਲ ਮੇਲ ਹੋਵੇ।

ਭਾਵ-ਇਹ ਮਨ ਅੰਧਾ ਬੋਲਾ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਰੋਸ਼ਨੀ ਬਖਸ਼ਨ ਵਾਲੀ ਸਤਿਗੁਰੂ ਦੇ ਚਰਨਾਂ ਦੀ ਧੂੜੀ ਹੈ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਸੰਤਾਂ ਦੀ ਸੰਗਤ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਫਿਰ ਉਸ ਚਰਨ-ਰਜ ਦਾ ਪ੍ਰਤਾਪ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਕੀਸ੍ਤ ਗੋਯਾ ਕੋ ਮੁਰਾਦੇ ਦਿਲ ਨ ਯਾਫ਼ਤ॥
ਹਰ ਕਸੇ ਬਾ ਨਫ਼ਸ ਖ਼ੁਦ ਕਰਦੇਹ ਗ਼ਲਬ॥੫॥

ਕੀਸ੍ਤ {ਕਿ + ਅਸਤ] ਕੌਣ ਹੈ। ਕੋ—ਜਿਸਨੇ। ਮੁਰਾਦ-ਮੁਰਾਦ, ਇਛਤ, ਪਦਾਰਥ। ਯਾਫ਼ਤ—ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ, ਪਾ ਲਈ। ਹਰ ਕਸੇ—ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੇ। ਬਾ—ਸਾਥ। ਨਫ਼ਸਿ—ਚੰਚਲ ਮਨ। ਖ਼ੁਦ-ਆਪ, ਆਪਣੇ। ਕਰਦਹ— ਕੀਤਾ ਹੈ। ਗ਼ਜ਼ਬ-ਕੈਹਰ, ਜੰਗ, ਜ਼ੁਲਮ।

ਅਰਥ-ਨੰਦ ਲਾਲ (ਉਹ) ਕੌਣ ਹੈ, ਜਿਸਨੇ ਦਿਲ ਦੀ ਮੁਰਾਦ ਨਹੀਂ ਪਾ ਲਈ। ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਚੰਚਲ ਮਨ ਨਾਲ ਜੰਗ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਭਾਵ-ਮਨ ਅਸਾਧ ਹੈ, ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨੇ ਮਨ ਨੂੰ ਸਾਧ ਲਿਆ ਹੈ,