ਨਹੀਂ ਬਣਾ ਸਕਦੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਫ਼ਰਾਂਸ ਵਿਚ ਵੀਤਨਾਮ ਵਾਸਤੇ ਜੰਗ ਸਮਾਨ ਲਦਣੋਂ ਨਾਂਹ ਕਰ ਦਿਤੀ ਹੈ, ਵੀਤ-ਨਾਮੀ ਲੋਕ ਫ਼ਰਾਂਸੀਸੀ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਸਾਥੀ ਹਨ ਜੰਗ ਬਾਜ਼ ਪਏ ਅਪਣੇ ਜਹਾਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਬਾਰੂਦ, ਸਿਕਾ ਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਗਨਾਂ ਬੰਦ ਕਰ ਕੇ ਉਤੇ 'ਕੇਲੇ' ਲਿਖ ਕੇ ਹਾਲੈਂਡ ਤੇ ਡੈਨਮਾਰਿਕ ਵਲ ਘਲਣ, ਪਰ ਉਥੋਂ ਦੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਅਮਰੀਕੀ 'ਕੇਲੇ' ਮਸ਼ੀਨ ਗਨਾਂ ਦਾ ਦੂਜਾ ਨਾਂ ਹੈ, ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੀ ਮਾਤ-ਭੂਮੀ ਤੇ ਇਹ 'ਕੇਲੇ' ਲਥਣ ਨਹੀਂ ਦੇਣਗੇ।
'ਵਾਲ ਸਟ੍ਰੀਟੀਏ ਜਾਣ ਗਏ ਹਨ, ਉਹ ਜੰਗ ਦਾ ਐਲਾਨ ਕਰਨਗੇ-ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰਖ਼ਾਨਿਆਂ ਦੀਆਂ ਧੂੰਏ ਦੀਆਂ ਨਰਕੀ ਭੱਠੀਆਂ ਠੰਢੀਆਂ ਹੋ ਜਾਣਗੀਆਂ, ਖ਼ਰਾਦ ਇਕ ਰੋਸ ਭਰੀ ਗਿੜ-ਗੜਾਹਟ ਨਾਲ ਸਦਾ ਵਾਸਤੇ ਖਲੋ ਜਾਣਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਐਟਮਾਂ ਦੇ ਢੇਰ ਗੁਦਾਮਾਂ ਵਿਚ ਹੀ ਪਟਾਖ਼ ਜਾਣਗੇ ਅਤੇ ਰੋਸੀਲੇ ਸਿਪਾਹੀ ਆਪਣੀਆਂ ਬੰਦੂਕਾਂ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਾਲ-ਸਟਰੀਟ ਤੇ ਸਿਟੀ ਵਲ ਭੁਆ ਦੇਣਗੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਸਮਾਨੀ ਮਹੱਲਾਂ ਦੀਆਂ ਫ਼ੌਲਾਦੀ ਨੀਹਾਂ ਮਾਸੂਮਾਂ ਦੀਆਂ ਚੀਕਾਂ ਨਾਲ ਹਿਲ ਜਾਣਗੀਆਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਇਸ ਧਰਤੀ ਤੇ ਰਸਦ ਪਾਣੀ ਦਾ ਹਿਸਾਬ ਕਿਤਾਬ ਠਪ ਦਿਤਾ ਜਾਏਗਾ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਬਰ ਵੀ ਭਾਵੇਂ ਬੇ-ਜਾਨ ਚੰਦ ਜਾਂ ਭਖਦੇ ਮਰੀਖ਼ ਤੇ ਹੀ ਜਾ ਬਣੇ।'
ਉਹ ਬਿਤਰ ਬਿਤਰ ਮੇਰੇ ਵਲ ਝਾਕ ਰਿਹਾ ਸੀ; ਉਸ ਦਾ ਹੇਠਲਾ ਬੁਲ੍ਹ ਊਠ ਦੀ ਬੂਬਣੀ ਵਾਂਗ ਢਿਲਕ ਗਿਆ ਅਤੇ ਕਰੇੜੇ ਦੇ ਨਾਲ ਪੀਲੇ ਦੰਦ ਦਿਲ ਵਿਚ ਇਕ ਘ੍ਰਿਣਾ ਭਰੀ ਝੁਣਝੁਣੀ ਪੈਦਾ
੧੧੯.
