ਜਦ ਕਦੀ ਮਾਸਟਰ ਬਾਵਾ ਸਿੰਘ ਆਪਣੇ ਬੀਤ ਚਕੇ ਸਮੇਂ ਤੇ ਇਕ ਪੜਚੋਲੀਆ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਇਕ ਲੰਮਾ ਹਨੇਰਾ ਪੈਂਡਾ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ। ਉਹ ਇਕ ਆਦਰਸ਼ਕ ਉਸਤਾਦ ਬਣਨ ਦੀ ਇਛਾ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅਮਲ ਵਿਚ ਨਿਤਰਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਹਾਲਾਤ ਨੇ ਉਸ ਪਾਸੋਂ ਇਹ ਟੇਕ ਖੋਹ ਲਈ ਸੀ। ਪਤਨੀ ਵੀ ਇਕ ਸਵਰਗੀ ਘਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦੇਖ ਸਕੀ। ਸਾਲਾਂ ਦਾ ਗੇੜ ਪਰਤਾਇਆ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਜੀਵਨ ਦਾ ਇਕੋ ਹੀ ਮਨੋਰਥ ਬਾਕੀ ਸੀ। ਪੈਸਾ ਕਮਾਉਣਾ ਅਤੇ ਇਕ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਕੋਠੀ ਅਤੇ ਨੌਕਰਾਂ ਵਿਚ ਸੁਖ ਅਤੇ ਅਰਾਮ ਨਾਲ ਰਹਿਣਾ।
ਆਪਣੇ ਆਦਰਸ਼ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਲਈ ਉਹ ਇਸ ਸਕੂਲ ਦੀ ਨਾਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚੋਂ ਸਤ ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਦੀਆਂ ਟਿਊਸ਼ਨਾਂ ਰਖ ਚੁਕਾ ਸੀ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਅਠ ਰੁਪੈ ਫੀਸ ਦੇ ਨਾਲ ਪੈਂਤੀ ਜਾਂ ਚਾਲੀ ਰੁਪੈ ਮਾਹਵਾਰ ਕਿਵੇਂ ਭਰ ਸਕਦੇ ਸਨ? ਇਹ ਵਿਚਾਰਨਾ ਉਸਦੀ ਸਿਰ ਦਰਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਹ ਕੰਮ ਮਾਸਟਰ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੇ ਹਿੱਸੇ ਰਹਿਗਿਆ ਸੀ।
ਇਕ ਦਿਨ ਨਾਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਹਿਸਾਬ ਦੀ ਘੰਟੀ ਪਿਛੋਂ ਮਾਸਟਰ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਦੀ ਘੰਟੀ ਆਈ। ਉਹ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਵੜਿਆ। ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਸੁਭਾਵਕ ਹੀ ਸੁਆਗਤ ਲਈ ਉਠੇ। ਪਰ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੇ ਅਜ ਸੁਆਗਤੀ ਖੇੜਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਸਗੋਂ ਉਸ ਦੀ ਥਾਵੇਂ ਸਾਰੀਆਂ ਬਚਪਨੀ ਉਤਸੁਕ ਅਖੀਆਂ ਗੇਰੂਈ ਅਤੇ ਸਿਜਲ ਸਨ। ਉਹ ਹਥਾਂ ਦੀਆਂ ਤਲੀਆਂ ਵਿਚ ਫੂਕਾਂ ਮਾਰਦੇ ਅਤੇ ਰਗੜ ਰਹੇ ਸਨ। ਮਾਸਟਰ ਦੀ ਸੈਨਤ
ਨਵਾਂ ਮਾਸਟਰ
