"ਆਪਣਾ ਵਿਆਹ ਕਿਮੇਂ........?"
"ਆਪਾਂ ਦੋਵੇਂ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਭੱਜ ਚੱਲਾਂਗੇ।"
ਪਰ ਪਾਲਾ ਹੁਣ ਇਕੱਲਾ ਹੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆਂ ਦੀ ਉਡਾਣ ਫੜ ਗਿਆ ਸੀ।
ਪਿੰਡ ਦੇ ਮੁੰਡਿਆਂ ਵਿੱਚ ਚਰਚਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਬਲਵੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਕਰਕੇ ਇੰਨਾ ਡਰ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਭੋਗ ਤੋਂ ਕੁਝ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਆਸਟ੍ਰੇਲੀਆ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ। ਸ਼ਾਇਦ ਉਸਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਬਲਵੀਰ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਲੋਕ ਉਸ ਵੱਲ ਉਂਗਲਾਂ ਚੁੱਕਣਗੇ।
ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨਾਲ ਉਸਦੇ ਰਿਸ਼ਤੇ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਤਾਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਆਮ ਹੋ ਗਈਆਂ ਸਨ। ਕਦੇ-ਕਦਾਈਂ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਬਲਵੀਰ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿੱਚ ਵੀ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ ਸਨ।
ਹੁਣ ਉਸ ਨੇ ਪਾਲੇ ਤੇ ਹਰਦੀਪ ਦੀ ਥਾਂ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਰ ਮੁੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣੀ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ।
ਉਸ ਦਿਨ ਉਸਨੇ ਘਰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਜਦੋਂ ਪਾਲੇ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਗਲੀ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆਂ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸੱਤੀਂ ਕੱਪੜੀਂ ਅੱਗ ਲੱਗ ਗਈ ਸੀ। ਅੱਗ-ਭਮੁਕਾ ਹੋਇਆ ਉਹ ਘਰ ਵੜਿਆ ਸੀ ਤੇ ਅੰਦਰ ਵੜਦਿਆਂ ਹੀ ਉਹ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਤੇ ਵਰ੍ਹ ਪਿਆ ਸੀ, "ਤੇਰੀ ਮਾਂ ਨੂੰ...... ਕੁੱਤੀ ਰੰਨ.......! ........ ਬਗਾਨੇ ਥਾਂ ਮੁੰਹ ਮਾਰਦੀ ਫਿਰਦੀ ਐਂ!.........!"
ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉਸਨੂੰ ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੇਖਿਆ ਸੀ। ਉਹ ਚੁੱਪਚਾਪ ਉਸ ਦੀਆਂ ਗਾਲ੍ਹਾਂ ਸੁਣਦੀ ਘਰ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਰਹੀ ਸੀ।
ਉਸ ਦਾ ਰੌਲਾ ਸੁਣ ਕੇ ਬੁੱਢੀਆਂ ਨੇ ਜਦੋਂ ਗੁਆਢੀਆਂ ਦੇ ਬੈਠੀ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੂੰ ਘਰ ਭੇਜਿਆ, ਉਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਲਵੀਰ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲ ਗਿਆ ਸੀ।
ਰਾਤ ਨੂੰ ਦੇਰ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਉਹ ਘਰ ਵੜਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਨਾਲ ਰੱਜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਸ਼ਰੀਰ ਡਿੱਕ-ਡੋਲੇ ਖਾ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ੁਬਾਨ ਥਥਲਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਉਸਨੇ ਇੰਨੀ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਤੀ ਸੀ।
ਉਸ ਨੂੰ ਲੜਖੜਾਉਂਦੇ ਨੂੰ ਮਾਂ ਨੇ ਫੜ ਕੇ ਮੰਜੇ ਤੇ ਬਿਠਾਇਆ। ਮੰਜੇ ਤੇ ਉਹ ਇੱਕੋ ਦਮ ਡਿੱਗ ਪਿਆ, ਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਦੇਰ ਬਾਅਦ ਸੌਂ ਗਿਆ।
ਸਵੇਰੇ ਜਦੋਂ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਚਾਹ ਫੜਾਉਣ ਲੱਗਿਆਂ ਉਠਾਇਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਸਾਹ ਖ਼ਤਮ ਸਨ।
ਭੋਗ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਉਡੀਕਦੀ ਰਹੀ ਕਿ ਪਾਲੇ ਦਾ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸੁਨੇਹਾ ਆਵੇਗਾ। ਪਰ ਜਦੋਂ ਸਮਾਂ ਬੀਤਣ ਨਾਲ ਉਸਦਾ ਮੱਥਾ ਠਣਕਣ ਲੱਗਿਆ, ਤਾਂ ਉਸ ਨੇ ਖ਼ੁਦ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਨ ਦੀ ਸੋਚੀ, "ਹੋਰ ਨਹੀਂ ਤਾਂ, ਜੇ ਉਹਦਾ ਫੋਨ ਨੰਬਰ ਈ ਮਿਲ-ਜੇ!"
ਉਸ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਦੀ ਇੱਕੋ-ਇੱਕ ਕਿਰਨ ਹਰਦੀਪ 'ਚ ਨਜ਼ਰ ਆਈ। ਉਹਨੇ
17/ਪਾਕਿਸਤਾਨੀ
