ਜੇ ਕਿਤੇ ਜ਼ਰਾ ਅੱਗ ਅੱਖ ਖਲੇ, ਝਟ ਪਾਲਾ ਪੜ ਲਾਂਦਾ ਸੀ, ਜਉਂ ਕਿਸੇ ਜ਼ਮਾਨੇ ਨਰ ਜ਼ਾਲਿਮ, ਨਾਰੀ ਨੂੰ ਘੁਰਕ ਬਿਠਾਂਦਾ ਸੀ ਬੰਦੂਕ ਹਵਾਈ ਮੰਡਲ ਸੀ, ਪਰਮਾਣੂ ਉਸ ਦੇ ਛੱਰੇ ਸਨ ਝੜ ਦੇ, ਠੰਢਾ ਕਰਦੇ ਸਨ ਛੋਹ ਛੋਹ ਕੇ, ਪੁਛਦੇ ਜ਼ੱਰੇ ਸਨ ਇਉਂ ਜਾਪੇ ਤਿੰਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਨਦੀ ਠੰਢ ਦੀ ਵਹਿੰਦੀ ਹੈ fਜਉ ਸਿਖ,ਹਿੰਦੂ ਤੇ ਮੁਸਲਿਮ ਵਿਚ ਇਕ ਸਦ ਮਿਹਰੀਜਹੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ ਹਰ ਪਾਸੇ ਹੁ’ ਦਾ ਆਲਮ ਸੀ, ਬਸ ਪਾਲਾ ਅਤੇ ਹਨੇਰਾ ਸੀ ਇਕ ਜਿਹਾ ਮਾਲ ਤੇ ਜਾਕੂ ਸੀ; ਇਕ ਜੈਸਾ ਸੰਝ-ਸਵੇਰਾ ਸੀ ਉਸ ਸਖਤ ਦਸੰਬਰ ਰਾਤ ਸਮੇਂ, ਬਿਮਲਾ ਹਿਲ’ ਬੈਠੀ ਝੂਰਦੀ ਸੀ, ਮੰਦਰ ਪਹਾੜੀ ਮੁਲਕਾਂ ਏ ਪਈ ਗਮ ਵਿਚ ਭਰਦੀ ਖਰਦੀ ਸੀ ' ਇਕ ਦਰਦ ਭਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਉਦੇ ਹਰ ਨੂੰ ਲੈ ਵਿਚੋਂ ਆ ਰਹੀ ਸੀ ਓਹ ਅਪਨੀ ਹਾਲਤ ਦਸ ਦਸ ਕੇ ਦੁਨੀਆਂ ਨੂੰ ਅਕਲ ਸਿਖਾ ਰਹੀ ਸੀ ਕਹਿੰਦੀ ਸੀ “ਦੇਖੋ, ਲੋੜਾ ਏ, ਸਭ ਪ੍ਰੇਮੀ ਪਿਠ ਭੁਵਾ ਗਏ ਨੇ । ‘ਕੱਲ ਤਕ ਜੋ ਭਜ ਭਜ ਔਦੇ ਸਨ ਅਜ ਕਿਧਰ ਭਜ ਭਜਾ ਗਏ ਨੇ ਜਿਉਂ ਜੋਬਨ ਵੇਲੇ ਨਾਰੀ ਤੋਂ, ਹਰ ਕੋਈ ਸਦਕੇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ | “ਪਰ ਜਦੋਂ ਜਵਾਨੀ ਢਲਦੀ ਹੈ, ਕੋਈ ਵਿਰਲਾ ਮ ਨਿਭਾਂਦਾ ਹੈ। ਗੁੜ ਵਾਂਗ ਧਨ ਦੇ ਗਿਰਦ ਜਿਵੇਂ, ਮੱਖੀਆਂ ਸਮ ਮਿੱਤਰ ਜੁੜਦੇ ਨੇ । “ਧਨ ਮੁਕਿਆਂ ਸਭ ਦਾ ਪੇਖ਼ ਮੁਕੇ, ਮੁਖ ਇਕ ਦਮ ਉਲਟ ਮੁੜਦੇ ਨੇ “ਜਦ ਮੇਰਾ ਚੜਦਾ ਜੋਬਨ ਸੀ, ਚੁਕ ਕਰਜ਼ੇ, ਲੋਕੀ ਔਂਦੇ ਸਨ ‘ਗਰਮੀ ਦੇ ਝੁਲਸ, ਮਰੇ, ਸੜੇ, ਕਰ ਦਰਬਨ ਫੰਦਕ ਪੌਦੇ ਸਨ ਹੈ ਨਾਮ ‘ਸੀਮ-ਲਾ’ ਜੋ ਮੇਰਾ ਇਸ ਨੂੰ ਉਹ ਸਫਲਾ ਕਰਦੇ ਸਨ “ਮੇਰੇ ਢਿਗ ਆਣ ਲਈ, ਪਹਿਲੇ, ਜੇਬਾਂ ਵਿਚ ਚਾਂਦੀ ਭਰਦੇ ਸਨ ਪੌਂਡ ਵਾਰਦੇ ਮੇਰੇ ਸਿਰੋਂ, ਸੁਰਗੋਂ ਵਧ ਮੈਨੂੰ ਗਿਣਦੇ ਸਨ “ਖਦ ਬਣ ਬਣ ਕੇ ਗਜ਼ ਧਰਤੀ ਦੇ, ਭੌ ਮੇਰੀ ਤੁਰ ਤੁਰ ਮਿਲਦੇ ਸਨ ਆਸ਼ਕ ਵਾਇਸਰਾਇ ਮਿਰਾ, ਸਭ ‘ਤਾਰ ਇਥੋਂ ਹੀ ਹਿਲਦੀ ਸੀ ਜਰਾ ਤੇ ਸੀ ਚਲਦਾ ਹੁਕਮ ਮਿਰਾ,ਨਿਤੁ ਸਰਲਡਨ ਸੰਗ ਮਿਲਦੀ ਸੀ ਰਾਜੇ ਤੇ ਲਾਟ, ਨਵਾਬਾਂ ਦੇ, ਲਕਰ ਨਿਤ ਉਤਰੇ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ
- ੯੬ -
