ਯਾਰੜੇ ਦਾ ਸੱਥਰ
ਕਾਇਨਾਤ ਦੇ ਮਾਲਕ, ਕਲਗੀਧਰ ਜੀ, ਬਨ ਵਿਚ ਕੱਲੇ ਭੁੰਜੇ ਸੁਤੇ ਦੇਖ, ਪੰਛੀਆਂ ਤਜਿਆ ਚੁਗਣਾ-ਚਹਿਣਾ । ਪਵਣ ਨਿਢਾਲ,ਭਾਨ ਮੁਖ ਲਾਲ,ਅਕਾਸ਼,ਪਤਾਲ ਉਦਾਸੇ, ਬੂਟੇ ਫੁਲ ਕੁਮਲਾਏ, ਰੁਕਿਆ ਪੁੱਤ ਪੱਤ ਦਾ ਖਹਿਣਾ । ਹਿਰਨ ਚੌਕੜੀ ਭੁਲੇ, ਸ਼ੇਰਾਂ ਗਰਜਨ-ਧਾੜਨ ਤਜਿਆ, ਜਲਨ ਲੋਗਾ ਨਿਜ ਚਿੰਤਾ ਅਗਨੀ ਸੰਧਯਾ ਸਮੇਂ ਟਟਹਿਣਾ। ਪ੍ਰਿਥਵੀ ਨੈਣ ਝੁਣੀ-ਘਾਹ-ਦੀ-ਨੋਕੀ ਦਿੱਸਣ ਆਂਸੂ, ਰੰਨਾ ਜੱਰਾ ਜੱਰਾ, ਗੁਰੂ ਦਾ ਦੇਖ ਕਸ਼ਟ ਅਤਿ ਸਹਿਣਾ। ਕਿੱਥੇ ਹਾਇ! ਅਨੰਦਪੁਰ ਅਪਨਾ, ਕਿਥੇ ਫੌਜ, ਖਜ਼ਾਨੇ ? ਮਹਿਲ, ਮਾੜੀਆਂ, ਕਿਲੇ, ਹਕੂਮਤ,ਹੀਰੇ,ਮੋਤੀ ਗਹਿਣਾ। ਲੱਖਾ ਸਿੰਘ, ਚਾਰ ਸਤ, ਪਰੇ, ਹਾਥੀ, ਘੋੜ, ਤੋਪਾਂ, ਪਲੰਘ ਸੁਨਹਿਰੀ ਸੌਣਾ, ਹੀਰੇ ਜੜਤ ਤਖਤ ਤੇ ਬਹਿਣਾ। ਲਾਡ ਲਾਡਲੇ ਲਾਲਾਂ ਕਰਨੇ, ਚਰਨ ਝਸਣੇ ਮਹਿਲਾਂ, ਨਾਲ ਇਸ਼ਾਰੇ, ਰਾਜ ਬਖੰਬਣੇ, ਸੋ ਹੋਣਾ ਜੋ ਕਹਿਣਾ। ਲੰਗਰ ਦੇ ਵਿਚ ਖੀਰ-ਪਰੌਠੇ, ਮਹਾਂ ਸ਼ਾਦੀ ਦੇਗਾਂ, ਚਾਰ ਵਰਣ ਦੇ ਲੱਖਾਂ ਲੋਕਾਂ, ਰੋਜ਼ ਛਕਣ ਨੂੰ ਡਹਿਣਾ।' ਫਿਰ ਇਕਦਮ ਉਸ ਝਾਕੇ ਦੀ ਥਾਂ, ਜੰਗ ਨਗਾਰਾ ਵਜਣਾ, ਸ਼ਾਹੀ ਤੇ ਸਰਬੰਸ 'ਉਜੜੈਨ, ਖੂਨ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਵਹਿਣਾ । ਦੇਵ ਦੈਤ ਸਭ ਭੁੱਬਾਂ ਮਾਰਨ, ਤੂੰ ਹਸ ਹਸ ਕੇ ਡਿਠਾ, ਉੱਚੀ-ਵੰਸ-ਇਮਾਰਤ-ਨਿਜ ਦਾ, ਅੱਖਾਂ ਅੱਗੇ ਢਹਿਣਾ। ਖੁਦ ਇਕ ਸਿਰੀ ਸਾਹਿਬ ਲੈ, ਕੱਲੇ, ਭੁਖੇ ਭੁੰਜੇ ਸੌਣਾ, ਇਹ ਕੀ ਤੇਰੇ ਚੋਜ ਚੋਜੀਆ? ਦਿਤੋਂ ਈ ਕਦ ਦਾ ਲਹਿਣ ਮਿਠੇ ਕੋਮਲ ਬੁੱਲਾਂ ਵਿਚੋਂ, ਵਾਜ ਮਧੁਰ ਇਹ ਨਿਕਲੀ“ਯਾਰੜੇ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਸੱਥਰ ਚੰਗਾ,ਭੱਠ ਖੇੜਿਆਂ ਦਾ ਰਹਿਣਾ
-੧੦੪-
