ਫਕਾਂ ਮੈਂ ਇਸ ਧਨ ਮਾਲ ਨੂੰ ? ਜੋ ਦੇ ਜਵਾਨੀ ਖੱਟਿਆ ? ਕਰ ਕੇ ਪਸੀਨਾ ਖੂਨ ਇਕ, ਚਰਬੀ ਵਗਾ ਕੇ ਆਪਣੀ, ਕੜਕਾਂਕੇ ਅਪਨੀ ਹੱਡੀਆਂ, ਕਢ ਮਿੱਝ ਅਪਨੇ ਮਗ਼ਜ਼ ਦੀ · ਅੱਠ ਪਹਿਰ ਕਰ ਕੇ ਮੇਹਨਤਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਿਰਾਤੀਂ ਜਾਗ ਕੇ, ਕਈ ਸਾਲ"ਕਰਾਂ ਮਾਰੀਆਂ ਦਿਨ ਰਾਤ ਕੋਹਲੁ ਗੇੜਿਆ, ਰੋ ਕੇ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਮਜ਼ੇ, ਖੋ ਕੇ ਜਵਾਨੀ ਦੇ ਮਜ਼ੇ, ਕੀ ਲਿਆ ਤੈਥੋਂ ਮਾਲਕਾ ? ਏਹ ਢੇਰ ਚਿੱਟੀਆਂ ਠੀਕਰਾਂ ? ਲੈ ਲ, ਏਹ ਮਾਇਆ ਮੋੜ ਲੈ, ਨਹੀਂ ਲੜ ਮੈਨੂੰ ਏਸ ਦੀ, ਆਹ ਵੇਖ, ਹਥ ਹਾਂ ਜੋੜਦੇ, ਸਾਡੀ ਜਵਾਨੀ ਮੋੜ ਦੇ ! ਆਹ ! ਕਰੜਿਆ, ਵਯੋਪਾਰੀਆ, ਮੇਰੀ ਜਵਾਨੀ ਠਗ ਲਈ, ਬਦਲੇ ’ਚ ਦਿਤੀ ਚੀਜ਼ ਜੋ, ਮੇਰੇ ਕਿਸੇ ਭੀ ਕੰਮ ਨਾ, ਰੋਟੀ ਹਜ਼ਮ ਨਹੀਂ ਹੋਂਵਦੀ, ਘੜੇ ਨੇ ੜੈ ਜੀਵਿੰਦਾ, ਕਪੜੇ ਨ ਸੁੰਦਰ ਪਾ ਸਕਾਂ, ਹੈ ਜਿਸਮ ਭੁਗੜੀ ਹੋ ਗਿਆ । ਪੀਤਮ ਜੇ ਭੇਜੇ ਖ਼ਤ ਅੱਜ, ਹਾਂ ! ਪੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਲਾਚਾਰ ਹਾਂ, ਲਿਖਣਾ ਚਹਾਂ ਹੱਥ ਕੰਬਦੇ, 'ਬਲਾਂ ਤਾਂ ਮੂੰਹ ਥੱਰਾਉਂਦਾ, ਕੋਈ ਨ ਕਰਦਾ ਪਰ ਹੈ, ਕੋਈ ਨਾ ਪਛਦਾ ਸਾਰ ਹੈ, ਨਖਰੇ ਨ ਕਰ ਕੁਈ ਰੁਸਦਾ ! ਨਾ ਦਿਲ ਹਿਜ਼ਰ ਵਿਚ ਖੁਸੌਦਾ ਉੱਠਣ ਨੂੰ ਹਿਰਦੇ ਵਲਵਲੇ ਨਾ ਫੁਰਨ ਨਜ਼ਮਾਂ-ਚੁਟਕਲੇ, ਕੀ ਹੱਜ ਇਸ ਜੀਵਨ ਦਾ ਹੈ ? ਕੀ ਕਰਾਂ ਸੋਨੇ ਢੇਰ ਨੂੰ ? ਚਕ ਲੈ ਏ ਸੋਨਾ ਆਪਣਾ, ਲੈ ਲੈ ਬੁਢੇਪਾ ਆਪਣਾ, ਬਿਜਨਸ ਦਾ ਇਹ ਦਸਤੂਰ ਹੈ, ਸੌਦਾ ਨਾ ਇਹ ਮਨਜ਼ੂਰ ਹੈ, ਨਹੀਂ ਹੋਰ ਕੁਝ ਭੀ ਲੋੜਦੇ, ਸਾਡੀ ਜਵਾਨੀ ਮੋੜ ਦੇ ਬਾਬਾ, ਜਵਾਨੀ ਮੋੜ ਦੇਹ !
ਅੰਬ ਖਾਣੇ ਕਿ ਬੁਟੇ ਗਿਣਨੇ?
ਅੰਬਾਂ ਦੇ ਇਕ ਬਾਗ ਵਿਚ ਦੋ ਸੱਜਣ ਫਿਰਦੇ ਆਏ ਪੱਕੇ ਅੰਬ ਦੇਖ ਦਿਲ , ਡਾਢੇ ਦੋਹਾਂ ਦੇ ਲਲਚਾਏ
-੩੯-
