________________
ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇ , ਉਹ ਇਕ ਚੌੜੇ ਰਾਹ ਤੇ ਅਪੜੇਗਾ। ਇਹ ਰਾਹ ਦੱਖਣ ਵਲ ਜਾਂਦੈ । ਜੇ ਉਹ ਇਸ ਰਾਹੇ ਮਹੀਨਾ | ਭਰ ਟੁਰਦਾ ਜਾਵੇ , ਉਹਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪੂਰਬ ਵਲ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੰਘਣਾ ਜੰਗਲ ਦਿੱਸੇਗਾ । ਰਾਹ ਤੋਂ ਦੋ | ਪਹੀਆਂ ਵਾਲਾ ਇਕ ਪਿਹਾ ਜੰਗਲ ਵਲ ਜਾਂਦੈ। ਓਥੇ ਰਾਹ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਂਦੈ। ਉਸ ਤੋਂ ਅਗੇ ਕੀ ਏ . ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ । ਤੇ ਇਹ ਆਖ , ਕੇਕੜਾ ਰੀਂਗਦਾ - ਰੀਂਗਦਾ ਆਪਣੀ ਝੀਲ ਵਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। “ਤੇ ਹਾਂ , ਬਹਾਦਰ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ਾ , ਸੁਣਿਆ ਸਾਈ , ਜੁ ਕੇਕੜਿਆਂ ਦੇ ਖਾਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ?" ਨਿੱਕੇ ਜਿਹੇ ਕਦ ਵਾਲੀ ਔਰਤ ਨੇ ਪੁਛਿਆ। "ਸੁਣਿਆ ਸੀ , ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਨੇ ਜਵਾਬ ਦਿਤਾ। "ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣੇ ਰਾਹੇ ਚਲ ਪੈਣਾ ਚਾਹੀਦੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਜੁ ਤੂੰ ਢੂੰਡ ਰਿਹੈਂ , ਤੈਨੂੰ ਲਭ ਪਵੇ। ਇਹਦਾ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ । ਹੁਣ ਤੋਂ ਤੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਖ਼ਿਆਲ ਆਪ ਰਖਣਾ ਪਵੇਗਾ !" ਉਹਨੇ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਨੂੰ ਖਾਣ - ਪੀਣ ਦੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦਿਤੀਆਂ , ਤਿਆਰੀ ਵਿਚ ਉਹਦਾ ਹਥ ਵਟਾਇਆ , ਤੇ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਉਸ ਤੋਂ ਵਿਦਾ ਹੋ , ਆਪਣੇ ਸਫ਼ਰ ਉਤੇ ਟੁਰ ਪਿਆ। ਉਹ ਦਿਨ ਪਿਛੋਂ ਦਿਨ , ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਟੁਰਦਾ ਗਿਆ , ਕਦੀ ਇਕ ਪਲ ਤਕ ਨਹੀਂ ਅਟਕਿਆ ਜਦੋਂ ਅਖੀਰ ਸਮੁੰਦਰ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਿਆ , ਉਹਨੂੰ ਪੂਰਾ ਮਹੀਨਾ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਹਨੇ ਉਹਦੇ ਪਾਰ ਵਲ ਝਾਤ ਮਾਰੀ ਤੇ ਇਹ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਿਆਂ , ਉਹਨੂੰ ਉਹ ਕਦੀ ਵੀ ਪਾਰ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕੇਗਾ , ਉਹ ਪੱਛਮ ਵਲ ਹੋ ਪਿਆ ਤੇ ਕੰਢੇ ਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਟਰਨ ਲਗ ਪਿਆ। ਮਹੀਨੇ ਭਰ ਦੇ ਸਫ਼ਰ ਪਿਛੋਂ ਉਹ ਇਕ ਪੱਤਣ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਿਆ , ਉਹਨੇ ਸਮੁੰਦਰ ਪਾਰ ਕੀਤਾ ਤੇ ਪਾਰਲੇ ਕੰਢੇ ਵਾਲਾ ਚੌੜਾ ਰਾਹ ਲਭਿਆ ਤੇ ਉਹਦੇ ਉਤੇ ਇਕ ਮਹੀਨਾ ਹੋਰ ਟੁਰਦਾ ਰਿਹਾ । ਅਖ਼ੀਰ ਉਹਨੂੰ ਆਪਣੇ ਸੱਜੇ ਹਥ ਇਕ ਬਹੁਤ ਵਡਾ , ਸੰਘਣਾ ਜੰਗਲ ਦਿਸਿਆ ਤੇ ਉਹ , ਇਕ ਪਲ ਵੀ ਅਟਕਿਆਂ ਬਿਨਾਂ , ਉਸ ਪਾਸੇ ਟੁਰ ਪਿਆ , ਤੇ ਅਖੀਰ ਉਹ ਇਕ ਚੌੜੇ , ਦੋ ਪਹੀਆਂ ਵਾਲੇ ਪਹੇ ਤੇ ਅੱਪੜ ਪਿਆ। ਉਹ ਰਾਹ ਤੋਂ ਮੁੜ ਗਿਆ ਤੇ ਪਹੇ ਉਤੇ ਪੈ ਗਿਆ , ਤੇ ਜਦੋਂ ਛੇਕੜ ਉਹ ਜੰਗਲ ਤਕ ਪਹੁਚਿਆਂ , ਤਿੰਨ ਦਿਨ ਤੇ ਤਿੰਨ ਰਾਤਾਂ ਲੰਘ ਚੁਕੀਆਂ ਸਨ। | ਉਹ ਜੰਗਲ ਵਿਚ ਵੜ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹਨੇ ਤਕਿਆ , ਦੋ ਪਹੀਆਂ ਵਾਲਾ ਪਿਹਾ ਦਰਖ਼ਤਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਉਹ ਉਹਦੇ ਨਾਲ - ਨਾਲ ਟੁਰਦਾ ਗਿਆ ਜਦੋਂ ਤਕ ਕਿ ਉਹ ਇਕ ਪਾਰ ਨਾ ਕੀਤੇ ਜਾ ਸਕਣ ਵਾਲੇ ਝਾੜ ਕੋਲ ਆ ਇਕਦਮ ਹੀ ਗਾਇਬ ਨਾ ਹੋ ਗਿਆ । ਫੇਰ ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਝਾੜ ਵਿਚੋਂ ਆਪਣਾ ਰਾਹ ਲੱਭਣ ਲਗਾ । ਓਥੋਂ ਦੇ ਦਰਖ਼ਤ ਲੰਮੇ ਤੇ ਹਨੇਰੇ ਸਨ , ਉਹਨਾਂ ਆਪਣੀਆਂ ਟਾਹਣੀਆਂ ਨਾਲ ਅਸਮਾਨ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ ਕਿ ਸੂਰਜ ਦੀ ਇਕ ਵੀ ਕਿਰਨ ਜਾਂ ਚਾਨਣ ਦੀ ਝਲਕ ਅੰਦਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦੀ ! ਕਿਸੇ ਥਾਂ ਵੀ ਕੋਈ ਡੰਡੀ ਜਾਂਦੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਦਿਸਦੀ : ਨਾ ਅਗੇ ਵਲ , ਨਾ ਹੀ ਸੱਜੇ ਹਥ , ਨਾ ਹੀ ਖੱਬੇ ਹਥ । ਤੀਰਅੰਦਾਜ਼ ਅਟਕ ਗਿਆ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਕਹਿਣ ਲਗਾ : ਕਰਾਂ ਤੇ ਕੀ ਕਰਾਂ ? ਮੈਂ ਏਨੀ ਦੂਰ ਆ ਗਿਆ ਹੋਇਆਂ ਕਿ ਹੁਣ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਉਹਨੇ ਚੁਪਾਸੀਂ ਨਜ਼ਰ ਮਾਰੀ ਤੇ ਅਚਣਚੇਤੀ ਹੀ ਉਹਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਵਿਚ ਇਕ ਮੌਰਾ ਦਿਸਿਆ। ਉਹ 10 ਵਿਚ ਉਤਰ ਗਿਆ , ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹਨੇ ਵੇਖਿਆ , ਉਹ ਇਕ ਜ਼ਮੀਨ ਹੇਠਾਂ ਬਣੇ ਹੋਏ ਲਾਂਘੇ ਵਿਚ ਖਲੋਤਾ ", ਉਹਨੇ ਰਾਹ ਟੋਹ - ਟੋਹ ਅਗੇ ਜਾਣਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤਾ। ਉਹ ਅਗੇ ਹੀ ਅਗੇ ਟਰਦਾ ਗਿਆ ਤੇ ਅਖ਼ੀਰ ਇਕ ੧੮੩
