ਇਹ ਸਫ਼ਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ
ਆਪਣੇ ਅਦਰ ਦੇ ਭਾਵ ਨੂੰ ਲਫ਼ਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨੇ ਦੇ ਅਸਮਰਥ ਰਿਹਾ ਹਾਂ, ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਅਫਸੋਸ ਹੈ; ਤੇ ਮੈਂ ਮੰਨਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਮੈਂ ਦੋਸ਼ੀ ਹਾਂ ਜੇ ਉਹ ਝਾਕੀ ਲਿਖਨ ਵਿਚ ਮੈਂ ਐਸਾ ਫ਼ਜ਼ੂਲ ਲਿਖਿਆ ਹੈ ਜਿਸ ਤੇਰੇ ਮਨ ਉਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬੁਰਾ ਅਸਰ ਕੀਤਾ ਹੈ।
"ਮੇਰੀ ਜਾਚੇ ਸਾਡੇ ਕਰਮਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਜ਼ਮੀਰਾਂ ਤੇ ਰੱਬ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹੋਏ ਨਤੀਜਿਆਂ ਥੀਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖਣਗੇ ਬਲਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੰਮਾਂ ਦੇ ਕਰਨ ਵੇਲੇ ਸਾਡੀਆਂ ਨੀਯਤਾਂ ਕੀ ਸਨ। ਮੈਂ ਆਸ ਕਰਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਇਹ ਕਿਤਾਬ ਲਿਖਣ ਵੇਲੇ ਮੇਰੀ ਨੀਯਤ ਮਾੜੀ ਨਹੀਂ ਸੀ।"
ਟੋਲਸਟਾਏ ਮਨੁਖੀ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਬੜੀ ਗੌਹ ਤੇ ਤਹਕੀਕ ਕਰਕੇ ਦੇਖਣ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਤੇ ਉਹਦੀ ਸਾਹਿਤਯਕ ਮੰਡਲ ਵਿਚ, ਨਸਰ ਵਿਚ ਨਾਵਲ ਲਿਖਣ ਦਾ ਦਰਜਾ ਉਹੋ ਹੀ ਓਨਾਂ ਉੱਘਾ ਹੈ ਜੋ ਨਜ਼ਮ ਵਿਚ ਡਰਾਮੇ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸ਼ੇਕਸਪੀਅਰ ਦਾ ਹੈ।
ਡਾਕਖਾਨਾ ਚਕ
ਬਰਾਸਤਾ ਜੜਾਂਵਾਲਾ
ਪੂਰਨ ਸਿੰਘ
ਜਨਵਰੀ ੧੯੩੦
ਸ
