ਲਗਾਓ
ਤੇ ਫਿਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹ ਮੇਰੇ ਸ਼ਹਿਰ ਆ ਗਿਆ।
ਉਹੀ ਪਹਿਲਾਂ ਵਾਲੇ ਢੰਗ ਦੇ ਲੰਬੇ-ਲੰਬੇ ਵਾਲ਼, ਪਿੱਛੇ ਨੂੰ ਸਿੱਧੇ ਵਾਹੇ ਹੋਏ। ਕੋਈ ਕੋਈ ਚਿੱਟਾ ਵਾਲ਼ ਵੀ ਨਿੱਕਲ ਆਇਆ ਸੀ। ਦਾਹੜੀ ਸ਼ੇਵ ਕੀਤੀ ਹੋਈ, ਮੁੱਛਾਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ। ਸਿਗਰਟ ਦੇ ਕਸ਼ ਲੈਂਦਾ, ਮੁੱਛਾਂ ਦੇ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਸਿਰਿਆਂ ਨੂੰ ਮਰੋੜਾ ਦਿੰਦਾ ਰਹਿੰਦਾ, ਕਾਲ਼ੀ ਗੁਰਗਾਬੀ ਤੇ ਚਿੱਟੀ ਪੈਂਟ ਬੁਸ਼ਰਟ, ਸੱਜੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਲੋਹੇ ਦਾ ਮੋਟਾ ਕੜਾ ਤੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਦੀ ਚੀਚੀ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਉਂਗਲ ਵਿੱਚ ਵੀਰ-ਵਹੁਟੀ ਰੰਗ ਦੀ ਨਗ ਵਾਲੀ ਸੋਨੇ ਦੀ ਛਾਪ, ਖੱਬੇ ਗੁਟ ਉੱਤੇ ਮਹਿੰਗੇ ਮੁੱਲ ਦੀ ਘੜੀ। ਘੜੀ ਤਾਂ ਉਹ ਦੂਜੇ-ਤੀਜੇ ਸਾਲ ਹੀ ਬਦਲ ਲੈਂਦਾ। ਉਹ ਹੱਸਦਾ ਤਾਂ ਹੱਸੀ ਜਾਂਦਾ ਤੇ ਜੇ ਗੰਭੀਰ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਇੱਕ ਲਫ਼ਜ਼ ਵੀ ਮੂੰਹੋਂ ਨਹੀਂ ਕੱਢਣਾ, ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਇਸ਼ਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਹੀ ਗੱਲ ਕਰਦਾ।
ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਜਦ ਵੀ ਕਦੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਸੀ, ਬੂ-ਮਾਣਸ, ਬੂ-ਮਾਣਸ ਕਰਦਾ ਆਉਂਦਾ ਤੇ ਸਕੂਲ ਵੜਦਿਆਂ ਹੀ ਚਪੜਾਸੀ ਤੋਂ ਮੇਰੇ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਦਾ, ਜਿੱਥੇ ਵੀ ਮੈਂ ਹੁੰਦਾ ਉਹ ਸਿੱਧਾ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪਹੁੰਚਦਾ। ਕਲਾਸ ਰੂਮ ਵਿੱਚ ਹੋਵਾਂ, ਸਟਾਫ਼-ਕਮਰੇ ਵਿੱਚ ਜਾਂ ਕਲਰਕ ਕੋਲ ਬੈਠਾ। ਆਉਣਸਾਰ ਹੁਕਮ ਚਾੜ੍ਹ ਦਿੰਦਾ- 'ਛੁੱਟੀ ਦੇ ਦੇ, ਬੱਸ ਉੱਠ ਖੜ੍ਹ।' ਤੁਰੰਤ ਹੀ ਮੇਰੇ ਹੱਥ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਲੱਭਣ ਲੱਗਦੇ। ਮਿੰਟਾਂ-ਸਕਿੰਟਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਸਕੂਲੋਂ ਉਖਾੜ ਕੇ ਇਉਂ ਲੈ ਜਾਂਦਾ ਜਿਵੇਂ ਕੋਈ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਅਗਵਾ ਕਰਕੇ ਲੈ ਗਿਆ ਹੋਵੇ। ਅਸੀਂ ਕਿਤੇ ਵੀ ਜਾ ਬੈਠਦੇ ਤੇ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਂਦੇ। ਮੈਨੂੰ ਉਹ ਨਵੀਂ ਕੁੜੀ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਾਉਣ ਲੱਗਦਾ। ਤੇ ਫੇਰ ਜਾਣ ਵੇਲੇ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਇੱਕ ਦਮ ਹੀ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ। ਜੇ ਰਾਤ ਰਹਿੰਦਾ ਤਾਂ ਤੜਕੇ ਸੂਰਜ ਚੜ੍ਹਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਅੱਗ ਲੱਗੀ ਵਾਲਿਆਂ ਵਾਂਗ ਫਟਾ-ਫਟ ਤਿਆਰ ਹੁੰਦਾ। ਨਾ ਲੈਟਰਿਨ, ਨਾ ਚਾਹ, ਬੁਰਸ਼ ਕਰਨ ਜਾਂ ਨ੍ਹਾਉਣ-ਧੌਣ ਦਾ ਸਵਾਲ ਹੀ ਨਹੀਂ, 'ਅੱਛਾ ਬਈ' ਕਹਿ ਕੇ ਘਰੋਂ ਨਿੱਕਲ ਤੁਰਦਾ। ਗਰਮੀ ਦੀ ਰੁੱਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਤੇਜ਼ ਠੰਢੇ ਹਵਾ ਦੇ ਬੁੱਲ੍ਹੇ ਵਰਗਾ ਉਹਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਹੀ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਰਹਿ ਜਾਂਦਾ।
ਇਸ ਵਾਰ ਵੀ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਪਣੇ ਮਖਸੂਸ ਅੰਦਾਜ਼ ਵਿੱਚ ਆਇਆ। ਮੈਨੂੰ ਛੁੱਟੀ ਦਿਵਾਈ ਤੇ ਲੈ ਤੁਰਿਆ।
ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਆਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਸੱਤ ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਇੱਕ ਪਿੰਡ ਦੇ
116
ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ