ਬਾਰੂ ਦੀ ਚਾਹ ਮਸ਼ਹੂਰ ਸੀ। ਉਹ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਇੱਕ ਕੋਠੜੀ-ਤਾਂਗਿਆਂ ਦੇ ਅੱਡੇ 'ਤੇ ਇੱਕ ਨੁੱਕਰ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਉਹ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਕੋਠੜੀ ਉਹਦਾ ਘਰ ਵੀ ਸੀ ਤੇ ਦੁਕਾਨ ਵੀ। ਤਾਂਗਿਆਂ ਵਾਲੇ ਉਸ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀਂਦੇ, ਬਜ਼ਾਰ ਵਿੱਚੋਂ ਆ ਕੇ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਉਸ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀਂਦੇ, ਮਾਸਟਰ ਉਸ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀਂਦੇ ਤੇ ਮਾਸਟਰਨੀਆਂ ਉਸ ਦੀ ਚਾਹ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਮੰਗਵਾ ਕੇ ਪੀਂਦੀਆਂ। ਜੋ ਵੀ ਕੋਈ ਉਸ ਦੀ ਚਾਹ ਪੀ ਲੈਂਦਾ, ਘਰ ਦੀ ਚਾਹ ਛੱਡ ਜਾਂਦਾ। ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪਾਣੀ, ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਦੁੱਧ, ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਚਾਹ ਪੱਤੀ ਮਨ ਮਰਜ਼ੀ ਦੀ। ਘੁੱਟ ਭਰ ਕੇ ਇਉਂ ਲੱਗਦਾ, ਜਿਵੇਂ ਵਿੱਚ ਫ਼ੀਮ ਘੋਲੀ ਹੋਵੇ।
ਏਸ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਬਾਰੂ ਨੂੰ ਆਏ ਨੂੰ ਚਾਰ ਪੰਜ ਸਾਲ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਹ ਬਰਨਾਲੇ ਤੋਂ ਧਨੌਲੇ ਤੀਕ ਤਾਂਗਾ ਵਾਹੁੰਦਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਤਾਂਗਾ ਉਸ ਨੇ ਦਸ ਬਾਰਾਂ ਸਾਲ ਵਾਹਿਆ। ਸਰਕਾਰੀ ਡਾਕ ਵੀ ਉਹ ਕਈ ਸਾਲ ਤਾਂਗੇ ’ਤੇ ਢੋਂਦਾ ਰਿਹਾ। ਇੱਕ ਵਾਰੀ ਉਸ ਦੇ ਘੋੜੇ ਨੇ ਉਸ ਦੇ ਦੁਲੱਤਾ ਮਾਰਿਆ ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਦੋਵੇਂ ਲੱਤਾਂ ਸੁਕੜੰਜਾ ਕੋਲੋਂ ਭੰਨ੍ਹ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਕਈ ਮਹੀਨੇ ਉਹ ਹਸਪਤਾਲ ਵਿੱਚ ਪਿਆ ਰਿਹਾ। ਰਾਜ਼ੀ ਤਾਂ ਹੋ ਗਿਆ, ਪਰ ਲੱਤਾਂ ਦੋਵੇਂ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਗਈਆਂ। ਤੁਰ ਉਹ ਲੈਂਦਾ ਤਾਂ ਸੀ, ਪਰ ਇਉਂ ਜਿਵੇ ਸਰਕਸ ਵਾਲੇ ਲੱਤਾਂ ਨਾਲ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਬੰਝ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਤੁਰਦੇ ਹਨ। ਤੁਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਦੂਰੋਂ ਉਹ ਚਰ੍ਹੀ ਦੇ ਛਿਲਕਾਂ ਦਾ ਘੋੜਾ ਜਿਹਾ ਲੱਗਦਾ।
ਪਿੰਡ ਉਸ ਦਾ ਨਾਭੇ ਤੋਂ ਪਰ੍ਹੇ ਸੀ। ਉਹ ਜੰਮਦਾ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਮਾਂ ਨੇ ਸੁਥਰਿਆਂ ਦੇ ਡੇਰੇ ਨੂੰ ਪੁੰਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਜਦ ਉਹ ਉਡਾਰ ਹੋਇਆ, ਸੁਥਰੇ ਆ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਲੈ ਗਏ। ਉਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੋ ਭਰਾ ਉਸ ਦੇ ਹੋਰ ਵੀ ਹੋਏ। ਫੇਰ ਦੋਵੇਂ ਭਰਾਵਾਂ ਦੇ ਅਗਾਂਹ ਔਲਾਦ ਵੀ ਹੋਈ। ਭਾਵੇਂ ਉਹ ਜ਼ਾਤ ਦੇ ਸੁਨਿਆਰ ਸਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਕੁਝ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਜਾਇਦਾਦ ਵੀ ਸੀ। ਬਾਰੂ ਸੁਥਰਿਆਂ ਨਾਲ ਰਲ ਕੇ ਪਿੰਡ ਛੱਡ ਆਇਆ ਸੀ। ਉਹ ਦੇ ਦੋ ਭਰਾਵਾਂ ਨੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਜਾਇਦਾਦ ਵੰਡਣ ਲੱਗੇ ਬਾਰੁ ਨੂੰ ਫੌਤ ਹੋਇਆ ਲਿਖਵਾ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲੇ ਹੁਣ ਉਹ ਬਾਰੂ ਕਾਹਨੂੰ ਸੀ ਡੰਡੇ ਵਜਾਉਂਦਾ ‘ਕੌਡੇ ਸ਼ਾਹ' ਸੁਥਰਾ ਸੀ।
ਉਹ ਕਹਿੰਦਾ ਹੁੰਦਾ- 'ਘਰਦਿਆਂ ਕੰਨੀਓ ਤਾਂ ਮੈਂ ਮਰਿਆ ਹੋਇਆ, ਐਥੇ ਈ ਜਿਉਨਾਂ।'
132
ਰਾਮ ਸਰੂਪ ਅਣਖੀ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ
