ਪੰਨਾ:ਰੇਲੂ ਰਾਮ ਦੀ ਬੱਸ - ਚਰਨ ਪੁਆਧੀ.pdf/6

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਹ ਸਫ਼ਾ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਹੈ

ਦੋ ਸ਼ਬਦ

ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਵਿਚ ਰਚੇ ਨਰਸਰੀ ਗੀਤਾਂ ਨੇ ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਦੂਜੀਆਂ ਜ਼ੁਬਾਨਾਂ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਆਪੋ ਆਪਣੀਆਂ ਇਲਾਕਾਈ ਬੋਲੀਆਂ, ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਰਕੇ ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਮੌਲਿਕ ਨਰਸਰੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਨੂੰ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜਿਹੜੇ ਲੇਖਕ ਇਸ ਵਿਧਾ ਪ੍ਰਤੀ ਖ਼ਾਸ ਤਵੱਜੋ ਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਚਰਨ ਪੁਆਧੀ ਇਕ ਹੈ ਜਿਸ ਨੇ ਪੁਆਧੀ ਲਹਿਜ਼ੇ ਵਿਚ ਸਾਹਿਤ ਸਿਰਜਣਾ ਕਰਕੇ ਆਪਣੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਪਛਾਣ ਬਣਾਈ ਹੈ।

ਚਰਨ ਪੁਆਧੀ ਇਕ ਚੇਤਨ ਕਲਮਕਾਰ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਇਲਮ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਸਤੂ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਤੋਂ ਪੰਜ ਜਾਂ ਪੰਜ ਤੋਂ ਅੱਠ ਸਾਲਾਂ ਦੇ ਬੱਚਿਆਂ ਲਈ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਲਾਤਮਕ ਅਤੇ ਉਤਸੁਕਤਾ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਸੰਹ ਵਿਚ ਉਸ ਨੇ ਬਾਲ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਲਗਭਗ ਹਰ ਵਿਸ਼ਿਆਂ, ਸਰੋਕਾਰਾਂ, ਖੇਡਾਂ, ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤਕ ਵਰਤਾਰਿਆਂ, ਜਨੌਰ ਪੰਛੀਆਂ, ਰਿਸ਼ਤੇ ਨਾਤਿਆਂ, ਕਦਰਾਂ ਕੀਮਤਾਂ, ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਅਤੇ ਸੁਪਨਿਆਂ ਨੂੰ ਉਲੀਕਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਉਸ ਦੇ ਇਹ ਨਰਸਰੀ ਗੀਤ ਔਖੇ ਭਾਰੇ ਸ਼ਬਦ ਜਾਲ ਵਿਚ ਮਾਸੂਮੀਅਤ ਉਪਰ ਹਾਵੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਸੰਚਾਰ ਦੀ ਕੋਈ ਸਮੱਸਿਆ ਆਉਂਦੀ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਗੀਤਾਂ ਵਿਚ ਤੋਤਲੇ ਬੋਲ ਹਨ, ਬਾਲ-ਕਿਲਕਾਰੀਆਂ ਹਨ, ਬੇਪਰਵਾਹੀਆਂ ਅਤੇ ਮਸਤੀਆਂ ਹਨ।

ਇਹਨਾਂ ਨਰਸਰੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਇਕ ਹੋਰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਇਹ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਪੁਆਧੀ ਨੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸੰਕਟਾਂ ਅਤੇ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਤੋਂ ਵੀ ਸਾਵਧਾਨ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਮਸਲਨ ਵਾਤਾਵਰਣ ਅਤੇ ਘੱਟਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਕੁਦਰਤੀ ਸੋਤਾਂ ਦੀ ਸਾਂਭ ਸੰਭਾਲ ਬਾਰੇ ਵੀ ਸੰਕੇਤ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਪਰ ਇਹ ਸਭ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਾਲ ਪਾਠਕ ਨੂੰ ਇਹ ਸੁਨੇਹੇ ਜਾਂ ਉਪਦੇਸ਼ ਆਪਣੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਉਪਰ ਲੱਦੇ ਹੋਏ ਮਹਿਸੂਸ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਗੋਂ ਉਹ ਇਹਨਾਂ ਨਰਸਰੀ ਗੀਤਾਂ ਦਾ ਪੂਰਾ ਲੁਤਫ਼ ਉਠਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਆਪਣੀ ਮਾਤ ਭਾਸ਼ਾ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਲ ਸਾਂਝ ਵਧਾਉਂਦੇ ਹਨ।

ਮੈਂ ਚਰਨ ਪੁਆਧੀ ਨੂੰ ਇਹਨਾਂ ਦਿਲਚਸਪ ਨਰਸਰੀ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸਿਰਜਣਾ ਲਈ ਵਧਾਈ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ।

-ਦਰਸ਼ਨ ਸਿੰਘ 'ਆਸ਼ਟ' (ਡਾ.)
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬਾਲ ਸਾਹਿਤ ਲੇਖਕ ਅਤੇ ਸਾਹਿਤ ਅਕਾਦਮੀ ਐਵਾਰਡੀ
ਪੰਜਾਬੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਕੈਂਪਸ, ਪਟਿਆਲਾ। ਸੰਪਰਕ : 98144-23703
ਈਮੇਲ-dsaasht@yahoo.co.in

ਰੇਲੂ ਰਾਮ ਦੀ ਬੱਸ - 4