ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ-ਕੋਸ਼
ਅਰੋੜਬੰਸ ਸਭਾ (ਰਜਿ:) ਕੋਟਕਪੂਰਾ
ਦਾ ਨਿਮਾਣਾ ਉਪਰਾਲਾ
ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦਾ ‘ਸ਼ਬਦ-ਕੋਸ਼’
ਇਕ ਦਹਾਕਾ ਪਹਿਲਾਂ ਆਪਣੇ ਸਥਾਪਨਾ ਦਿਵਸ ਤੋਂ ਹੀ ਸਭਾ ਸਮਾਜ ਸੇਵਾ ਲੋੜਵੰਦਾਂ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ, ਰੋਗ-ਰੋਕੂ ਚੇਤਨਾ ਪਸਾਰ, ਮੈਡੀਕਲ ਕੈਂਪਾਂ, ਧੀਆਂ ਦੀ ਲੋਹੜੀ, ਕੰਨਿਆਵਾਂ ਲਈ ਕੰਪਿਊਟਰ ਸਿਖਿਆ, ਸਿਲਾਈ ਸਿਖਲਾਈ, ਰਸੋਈ ਪ੍ਰਬੀਨਤਾ ਆਦਿ ਕਾਰਜਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਸਾਹਿਤ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਵਿਚ ਵੀ ਪਿਛੇ ਨਹੀਂ ਰਹੀ। ਕੋਟਕਪੂਰੇ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਇਤਿਹਾਸ, ਇਥੋਂ ਦੇ ਮਹਾਨ ਧੀਆਂ-ਪੁਤਰਾਂ ਦੇ ਸੁਹਿਰਦ ਸ਼ਬਦ-ਚਿਤਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਪਰਕ ਨੰਬਰਾਂ ਦੀ ਯਾਦਗਾਰੀ 'ਯਾਦਾਂ ਤੇ ਸਿਰਨਾਵੇਂ ' ਥੱਲੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਤ ਕਰਕੇ ਵਰਤਾਈ ਗਈ ਸੀ। ਸਾਹਿਤਕਾਰਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਨਾਲ ਬ੍ਰਾਦਰੀ ਦੇ ਹੋਣਹਾਰ ਧੀਆਂ-ਪੁਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਉਜਾਗਰ ਕੀਤਾ। ਨਵੀਂ ਪਨੀਰੀ ਵਿਚ ਬਿਰਧਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਖਾਤਰ ਬਿਰਧਾਂ ਦੇ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਸਮਾਗਮ ਵੀ ਰਚਾਇਆ। ਪੰਜਾਬੀ ਪ੍ਰੀਤਵਾਨਾਂ ਦੇ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿਚ ਪਾਏ ਯੋਗਦਾਨ ਲਈ ਪ੍ਰਸੰਸਾ ਤੇ ਅਸੀਸ ਪਤਰ ਵੀ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ। ਹੁਣ ਹਥਲਾ ਕਿਤਾਬਚਾ ਵੀ ਇਸੇ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਇਕ ਉਪਰਾਲਾ ਹੈ।
ਸਭਾ ਦੇ ਮੈਂਬਰਾਂ ਦੀ ਵਡੀ ਗਿਣਤੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਰਵਾਰਾਂ ਦੀ ਹੈ ਜੋ ਦੇਸ਼-ਵੰਡ ਉਪਰੰਤ ਪਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਤੋਂ ਫਿਰਕੂ ਫਸਾਦਾਂ ਕਰਕੇ ਇਕ ਲੰਬੇ ਸੰਤਾਪ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਲੰਬੀ ਜਦੋਂ ਜਹਿਦ ਤੇ ਮਿਹਨਤ ਸਦਕਾ ਤਿੰਨ ਪੀਹੜੀਆਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਲੀਹ ਤੇ ਆ ਸਕੀ। ਕਿਸੇ ਸਰਕਾਰ ਜਾਂ ਸਮਾਜੀ ਰਹਿਤਲ ਨੇ ਬਾਂਹ ਨਾ ਫੜੀ। ਸਗੋਂ 'ਫ਼ਰੂਜੀ' (ਰੀਫਿਊਜੀ) ਤੇ 'ਮੁਸਲਮਾਨਾ ਵੱਟੇ ਵਟਾਏ' ਦੇ ਤ੍ਰਿਸਕਾਰੀ ਨਾਮਾਂ ਦੇ ਠੱਪੇ ਲਾਏ ਗਏ। ਜਦ ਕਿ ਇਸ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਹੋਰ ਵਰਗ ਜੱਟ, ਭਾਊ ਆਦਿ ਵਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਉਜੜ ਕੇ ਆ ਵਸੇ ਸਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਰਗਾਂ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਕੋਈ ਠੱਪੇ ਨਹੀਂ ਲਾਏ ਗਏ। ਕੇਵਲ ਤੇ ਕੇਵਲ ਅਸੀਂ ਲੋਕ ਹੀ ਇਸ ਉਪਹਾਸ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਏ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਸਿਦਕ ਤੇ ਸਿਰੜ ਨਾਲ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਸਨਮਾਨ ਪੂਰਵਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਜੀਵਿਆ। ਨਾ ਮੰਗ ਖਾਧਾ, ਨਾ ਚੋਰੀ-ਡਾਕੇ ਦੇ ਅਪ੍ਰਾਧੀ ਰਾਹ ਤੇ ਤੁਰੇ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਆਤਮਦਾਹ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਸਾਰੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਆਪਣੀ ਮਿਠੀ ਤੇ ਰਸੀਲੀ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਤੇ ਸੰਕਟ ਆਣ ਲਥਾ। ਬਾਬੇ ਫ਼ਰੀਦ ਦੀ ਬਾਣੀ ਵਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਗੌਲਣਯੋਗ ਸ਼ਬਦ ਵਿਸਰਦੇ ਗਏ। ਹਾਲ ਇਹ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਬਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨਿਵੇਕਲੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਤੋਂ ਬੇਗਾਨੇ ਹੁੰਦੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਗੁਰਬਾਣੀ ਅਤੇ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਸਾਹਿਤ ਵਿਚ ਆਉਂਦੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਅਨਰਥ ਕਰਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰਚਨਾਵਾਂ ਦੇ ਮੂਲ-ਅਰਥਾਂ ਤੋਂ ਵਿਰਵੇ ਹੋ ਰਹੇ ਹਨ
ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਾ ਨੇ ਇਸ ਕਿਤਾਬਚੇ ਦੇ ਲੇਖਕ ਨੂੰ 'ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ' ਦੇ ਚੁਗਵੇਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਸਮਾਨ ਅਰਥੀ 'ਸ਼ਬਦ-ਕੋਸ਼'
(8)
