ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਬਦ-ਕੋਸ਼
ਦੇ ਸਰਗਰਮ ਮੈਂਬਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਇਸ ਸਮੇਂ ਸਭਾ ਦੇ ਸਰਪ੍ਰਸਤ ਵੀ ਹਨ।
1947 ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਹੁਣ ਤੱਕ 72 ਸਾਲ ਦੀ ਤਪਸ਼ ਜ਼ਿਹਨ ਵਿੱਚ ਲੇਈ ਬੈਠੇ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਜੋ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਤੇ ਸਾਡੇ ਵੱਡ-ਵਡੇਰਿਆਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਹੈ, ਉਸ ਦਰਦ ਨੂੰ ਲਿਖਣ ਲਈ ਇੱਕ ਨਿਮਾਣਾ ਅਤੇ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਅਕਸਰ ਹੀ ਸੁਣਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਜੋ ਇਨਸਾਨ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ ਨੂੰ ਭੁੱਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਇਨਸਾਨ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਵਿੱਚ ਕਦੇ ਵੀ ਕਾਮਯਾਬ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ ਸਮੇਂ ਏਧਰ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰਾਂ ਵੱਲੋਂ ਕੋਈ ਖਾਸ ਸਹੂਲਤ ਜਾਂ ਰਿਆਇਤਾਂ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਗਈਆਂ। ਲੋਕਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਮਿਹਨਤ ਨਾਲ ਆਪਣਾ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਲਈ ਰੋਜ਼ਗਾਰ ਦੇ ਸਾਧਨ ਪੈਦਾ ਕਰਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਚੰਗੀ ਵਿੱਦਿਆ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਸਿਰ ਖੜਾ ਕੀਤਾ। ਇਹ ਵਾਰਤਾ ਇਕ ਠੋਸ ਮਿਸਾਲ ਹੈ।
ਜਹਾ ਭੀ ਜਾਏਗਾ ਰੋਸ਼ਨੀ ਲੁਟਾਏਗਾ।
ਚਿਰਾਗੋਂ ਕਾ ਅਪਣਾ ਕੋਈ ਮੁਕਾਮ ਨਹੀਂ ਹੋਤਾ।
ਲੇਖਕ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਦੇ ਵੀ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਅਖਵਾਉਣ ਦੀ। ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ। ਆਪਣੀ ਚੰਗੀ ਅਤੇ ਉਸਾਰੂ ਸੋਚ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੀ ਕਾਮਯਾਬੀ ਲਈ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਉਪਰਾਲਾ ਕੀਤਾ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੀ ਵੰਡ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਏ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਸਾਡੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਖਤਮ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਹਿੰਦੀ ਅੰਗਰੇਜ਼ੀ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਕੁਝ ਵੀ ਸਿੱਖਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦਾ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਰਿਹਾ ਹੈ ਸਾਡੇ ਪਾਸੋਂ ਸਾਡੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਵੀ ਖੋਹ ਕੇ ਭਗਵਾਂ ਕਰਨ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ ਜੋ ਕਿ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਖਤਰਨਾਕ ਗੱਲ ਹੈ ਜਿਸ ਤੋਂ ਸਾਨੂੰ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਾਨੂੰ ਆਪਣੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਅਤੇ ਪਿਛੋਕੜ ਬਾਰੇ ਜ਼ਰੂਰ ਦੱਸਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਵੱਡ-ਵਡੇਰਿਆਂ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤੀ ਮਿਹਨਤ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਉਪਰ ਹੰਢਾਏ ਦੁਖਾਂਤ ਅਤੇ ਸ਼ੰਤਾਪ ਦਾ ਪਤਾ ਲਗ ਸਕੇ। ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਮਿਲਣ ਸਮੇਂ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਭਾਸ਼ਾ ਵਰਤੀ ਜਾਵੇ।
ਘਰ ਜਾਂ ਰਿਸ਼ਤੇਦਾਰੀ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਬੋਲਣ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਕਰਨੀ ਚਾਹੀਦੀ। ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਸ੍ਰੀ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿੱਚ ਵੀ ਦਰਜ ਹਨ। ਅੱਜ ਜਦੋਂ ਯੂ-ਟਿਊਬ ਤੇ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦੇ ਚੈਨਲ ਲਗਾਉਂਦਾ ਹਾਂ ਉਥੇ ਲਹਿੰਦੇ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ, ਗੁਜਰਾਂਵਾਲਾ, ਮੀਆਂਵਾਲੀ, ਰੰਗਪੁਰ, ਝੰਗ, ਸ਼ੇਖੂਪੁਰਾ, ਸਰਗੋਧਾ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦੋਂ ਉਹ ਆਪਸ ਵਿੱਚ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿੱਚ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਚੰਗਾ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਵਲੋਂ ਜਿਥੇ ਅੱਜ ਵੀ ਇਹ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਉਥੇ ਹੀ ਸਾਡੇ ਘਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅਲੋਪ ਹੁੰਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਬਾਰੇ ਫਿਕਰ ਜਰੂਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਭਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਜ਼ਿਆਦਾ ਤਰਜੀਹ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ।
ਆਪ ਜੀ ਵੱਲੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਇਹ ਉਪਰਾਲਾ ਸ਼ਲਾਘਾਯੋਗ ਹੈ ਮੈਂ ਲੇਖਕ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਮੱਕੜ ਨੂੰ ਇਹ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਚੁਗਵੇਂ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ
(11)
