ਲਹਿੰਦੀ ਪੰਜਾਬੀ 'ਸ਼ਬਦ-ਕੋਸ਼'
(ਖ)
ਖੱਸ: ਖੋਹ
ਸਾਥੂ ਸਾਰਾ ਕੁੱਝ ਖੱਸ ਘਿਧਾ ਹਿਨੇ।
(ਸਾਥੋਂ ਸਾਰਾ ਕੁਝ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੋਹ ਲਿਆ ਹੈ)
ਖਿਸਖਾਸ ਖਸਖਸ
ਰਗੜਿਆ ਖਿਸਖਾਸ ਠੰਢਾ ਹੁੰਦੈ।
(ਰਗੜੀ ਖਸਖਸ ਠੰਡੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ)
ਖਸਲਤ: ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ
ਜ਼ੁਲਮ ਤੇ ਲੜਾਈ ਰਾਜਾਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਖਸਲਤ ਹੁੰਦੀ ਹਾਈ।
(ਜ਼ੁਲਮ ਤੇ ਜੰਗ ਰਾਜਾਸ਼ਾਹੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ)
ਖਸੜ: ਬੇਉਲਾਦ
ਦੁਹਾਜੂ ਹੈ ਪਰ ਕਾਈ ਖਸੜ ਸਵਾਣੀ ਗੁਨੀਂਦੈ।
(ਦੁਹਾਜੂ ਹੈ ਪਰ ਕੋਈ ਬੇ ਔਲਾਦ ਔਰਤ ਲਭਦਾ ਹੈ)
ਖੱਗਲ: ਫਰਵਾਂਹ ਵਰਗਾ ਝਾੜ
ਖੱਗਲ ਰੇਤਲੇ ਖਿੱਤੇ ਵਿਚ ਥਾਂਦੈ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦਾ ਭੋਜਨ ਹੈ।
(ਫਰਵਾਂਹ ਝਾੜ-ਖਗਲ, ਰੇਤਲੇ ਇਲਾਕੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਉਨਾਂ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਹੈ)
ਖੱਜੀ: ਖਜੂਰ ਦੇ ਪਤੇ
ਪੰਛੀਆਂ ਠੁਲ੍ਹੇ ਖੱਜੀ ਦੇ ਅੰਮਾ ਬਣੇਂਦੀ ਹਾਈ।
(ਖਜੂਰ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਨਾਲ ਬੇਬੇ ਪੱਛੀਆਂ ਨੂਲ੍ਹੇ ਬਣਾਂਦੀ ਸੀ)
ਖੱਟ/ਖਾਟ: ਵੱਡਾ ਚੌੜਾ ਮੰਜਾ
ਮੁਕਲਾਵੇ ਖਟ ਡੀਂਦੇ ਤੇ ਰਸਮ ਸੀ ਖੱਟ ਡੇਵਣੀ।
(ਮੁਕਲਾਵੇ ਪਲੰਘ ਵਰਗਾ ਮੰਜਾ ਦਿੰਦੇ ਤੇ ਰਸਮ ਵੀ ਇਸੇ ਦੇ ਨਾਂ ਤੇ ਹੈ)
ਖਤਾ: ਕਸੂਰ
ਮਾਰ ਭਾਵੇਂ ਟੋਰ, ਖਤਾ ਤਾਂ ਡਸ।
(ਮਾਰ ਭਾਵੇਂ ਭੋਰ, ਕਸੂਰ ਤਾਂ ਦੱਸ)
ਖਨੀ: ਰੋਟੀ ਦਾ ਟੁਕੜਾ
ਜ਼ਾਲ ਤਾਂ ਖਨੀ ਦੀ ਮੁਥਾਜ ਥੀ ਗਈ।
(ਪਤਨੀ ਤਾਂ ਰੋਟੀ ਦੇ ਟੁਕੜੇ ਲਈ ਵੀ ਮਜਬੂਰ ਹੋ ਗਈ)
ਖਫਗੀ/ਖ਼ਫ਼ਾ: ਗੁੱਸਾ/ਗੁੱਸੇ
ਖਫ਼ਾ ਉਸਤਾਦ ਨਾ ਥੀਵੇ, ਸ਼ਗਿਰਦ ਕੂੰ ਖਫਗੀ ਮਾਂਘੀ ਪੋਵੇ।
(ਉਸਤਾਦ ਗੁੱਸੇ ਨਾ ਹੋਵੇ, ਗੁੱਸਾ ਸ਼ਗਿਰਦ ਨੂੰ ਮਹਿੰਗਾ ਪੈਂਦੇ)
(52)
