ਸਦ ਪਟਵਾਰੀ ਨੂੰ
ਜਿੰਦ ਮਾਹੀਏ ਦੇ ਨਾਂ ਲਾਵਾਂ
ਕੋਈ ਅਲ੍ਹੜ ਜਵਾਨੀ ਗਿੱਧੇ ਵਿੱਚ ਪਟਵਾਰੀ ਦੇ ਵਸਣ ਲਈ ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਬੰਗਲਾ ਪਾਉਂਦੀ ਏ:-
ਬੋਲੀਆਂ ਦਾ ਪਾਵਾਂ ਬੰਗਲਾ
ਜਿੱਥੇ ਵਸਿਆ ਕਰੇ ਪਟਵਾਰੀ
ਕਿਸੇ ਦੀ ਲਟਬੌਰੀ ਚਾਲ ਪਟਵਾਰੀ ਨੂੰ ਕੀਲ ਲੈਂਦੀ ਹੈ:-
ਤੇਰੀ ਚਾਲ ਨੇ ਪਟਿਆ ਪਟਵਾਰੀ
ਲੱਡੂਆਂ ਨੇ ਤੂੰ ਪਟੜੀ
ਮੁੰਡਾ ਪਟਿਆ ਨਵਾਂ ਪਟਵਾਰੀ
ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਸੁਰਮਾ
ਕੋਈ ਹੋਰ ਅਲਬੇਲੀ ਆਪਣੇ ਮਾਹੀਏ ਕੋਲ ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਦੀ ਗਠੜੀ ਵੇਖ ਪੁੱਛ ਲੈਂਦੀ ਹੈ: -
ਵੇ ਕਿਹੜੇ ਪਿੰਡ ਦਾ ਬਣਿਆਂ ਪਟਵਾਰੀ
ਕਾਗਜ਼ਾਂ ਦੀ ਬੰਨ੍ਹੀ ਗਠੜੀ
ਤੇ ਜਟ ਵੀ ਪਟਵਾਰੀ ਦੀ ਪਟਵਾਰਨ ਦੀ ਲਟ ਲਟ ਜਗਦੀ ਅਖ ਵੇਖ ਕੇ ਦਿਲੀ ਉਬਾਲ ਕਢਣੋਂ ਨਹੀਂ ਝਿਜਕਦੇ:-
ਅੱਖ ਪਟਵਾਰਨ ਦੀ
ਜਿਉਂ ਇਲ੍ਹ ਦੇ ਆਹਲਣੇ ਆਂਡਾ।
ਗਲਤ ਕਮਾਈ ਜਾਂ ਜੱਟਾਂ ਪਾਸੋਂ ਲਈ ਰਿਸ਼ਵਤ ਨਾਲ਼ ਖ਼ਰੀਦੀ ਪਟਵਾਰੀ ਦੀ ਗਾਂ ਚੋਰੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਕਈਆਂ ਨੂੰ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਚੜ੍ਹਦੀਆਂ ਹਨ। ਠਾਣੇਦਾਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਫਿਰ ਅਗੋਂ....
ਰੜਕੇ ਰੜਕੇ ਰੜਕੇ
ਗਾਂ ਪਟਵਾਰੀ ਦੀ,
ਲੈ ਗੇ ਚੋਰੜੇ ਫੜਕੇ।
ਅੱਧਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਅ ਚੜ੍ਹਿਆ,
ਅੱਧੇ ਰੌਂਦੇ ਮੱਥੇ ਤੇ ਹੱਥ ਧਰਕੇ।
ਮੁੰਡਾ ਪਟਵਾਰੀ ਦਾ,
ਬਹਿ ਗਿਆ ਕਿਤਾਬਾਂ ਫੜਕੇ।
ਝਾਂਜਰ ਪਤਲੋ ਦੀ -
ਠਾਣੇਦਾਰ ਦੇ ਚੁਬਾਰੇ ਵਿੱਚ ਖੜਕੇ
ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਆਖਿਆ / 113
