ਪੰਨਾ:ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਆਖਿਆ - ਸੁਖਦੇਵ ਮਾਦਪੁਰੀ.pdf/74

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ

ਏਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਗੋਰੀ ਤੇ ਉਹਦਾ ਰਾਂਝਾ ਰੁਲਦੂ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਜੇਠ ਘਰ ਦਾ ਮੁਖੀਆ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਬਾਹਰ ਫਿਰ ਤੁਰ ਛਡਦਾ ਹੈ। ਵੇਚ ਵਟਕ ਉਹ ਆਪ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸਾਰੀ ਕਮਾਈ ਜਠਾਣੀ ਸਾਂਭਦੀ ਹੈ। ਰਾਂਝੇ ਰੁਲਦੂ ਅਤੇ ਉਹਦੀ ਗੋਰੀ ਦੇ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਦੋ ਛਿਲੜ ਨਹੀਂ ਰੱਖੇ ਜਾਂਦੇ। ਕਪੜੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਹੱਥੀਂ ਆਪ ਨਹੀਂ ਖ਼ਰੀਦ ਸਕਦੇ। ਜੇਠ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਦੇ ਖ਼ਰੀਦ ਕੇ ਦੇਂਦਾ ਹੈ, ਜਠਾਣੀ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਭ ਕੁਝ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਦੁਧ ਦਹੀਂ ਉਹ ਆਪ ਸਾਂਭਦੀ ਹੈ, ਗੋਹਾ ਕੂੜਾ ਦਰਾਣੀ ਚੁਕਦੀ ਹੈ। ਗਲ ਗਲ ਵਿੱਚ ਵਿਤਕਰਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਅੰਤ ਜਠਾਣੀ ਦਰਾਣੀ ਦੀ ਗਲ ਗਲ ਤੇ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤੇ ਉਹ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ ਵਖਰੇ ਵਖਰੇ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਗੋਰੀ ਹੁਣ ਜੇਠ ਨਾਲੋਂ ਵਖਰੀ ਹੋ ਗਈ, ਹੁਣ ਉਹ ਉਸ ਨੂੰ ਖਰੀਆਂ ਖਰੀਆਂ ਸੁਨਾਉਣੋਂ ਨਹੀਂ ਹਟਦੀ :-

ਜਿਉਂਦੀ ਮੈਂ ਮਰ ਗਈ
ਮੈਨੂੰ ਕਢੀਆਂ ਜੇਠ ਨੇ ਗਾਲ਼ਾਂ

ਪੌੜੀ ਵਿੱਚ ਅੱਧ ਮੇਰਾ
ਅਸੀਂ ਜੇਠ ਚੜ੍ਹਣ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ

ਅਤੇ

ਜੇਠ ਨੂੰ ਲੱਸੀ ਨਹੀਂ ਦੇਣੀ
ਦਿਓਰ ਭਾਵੇਂ ਦੁਧ ਪੀ ਲਵੇ

ਏਥੇ ਹੀ ਬਸ ਨਹੀਂ, ਉਹ ਤਾਂ ਜੇਠ ਦੇ ਚੌਕੇ ਉਤੇ ਆ ਚੜ੍ਹਣ ਤੇ ਆਟੇ ਵਾਲ਼ੀ ਪਰਾਤ ਉਹਦੇ ਮੂੰਹ ਤੇ ਵੀ ਮਾਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ:-

ਚਾਰ ਟਕੇ ਦੇ ਮੈਂ ਬੈਂਗਣ ਸੀ ਲਿਆਈ
ਆਈਆਂ ਸੀ ਚਾਰ ਛਟਾਂਕਾਂ
ਨੀ ਸੁਣ ਛੋਟੀਏ ਨਣਦੇ
ਜਦ ਮੈਂ ਬੈਂਗਣ ਚੀਰਨ ਲੱਗੀ
ਸੱਸੀ ਨੇ ਫਾੜੀ ਚੁਰਾਈ
ਨੀ ਸੁਣ ਛੋਟੀਏ ਨਣਦੇ
ਜਦ ਮੈਂ ਬੈਂਗਣ ਤੜਕਣ ਲੱਗੀ
ਜੇਠ ਸ਼ੈਤਾਨ ਚੌਕੇ ਚੜ੍ਹਿਆ
ਮੈਨੂੰ ਕੀ ਜੀ ਫੁਰੀ

ਲੋਕ ਗੀਤਾਂ ਦੀ ਸਮਾਜਿਕ ਵਿਆਖਿਆ / 70