ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਪੰਨਾ:ਸਿੱਖ ਤੇ ਸਿੱਖੀ.pdf/51

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ

ਕਾਰੀਗਰ ਭਾਈ ਜੈ ਸਿੰਘ ਦੇ ਦਸਤਖਤ ਸਨ। ਏਹਨਾਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਦੀ ਫੋਟੋ
ਵੀ ਨਹੀਂ ਲੁਹਾਈ ਗਈ।
ਕਮੇਟੀ ਨੇ, ਹਰਿ ਕੀ ਪੌੜੀ ਦੀ ਉਪਰਲੀ ਛੱਤੇ (ਜਿੱਥੇ ਅਖੰਡ
ਪਾਠ ਹੋ ਦੇ ਹਨ) ਹੁਨਰ ਦੇ ਗਿਰਦੇ ਚੁਗਾਠ ਫੇਰ ਕੇ, ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਲਵਾ ਦਿੱਤੇ
ਹਨ । ਇਹ ਕੰਮ ਗਚ ਤੇ ਜੜਤਕਾਰੀ ਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨੂੰ ਲਕੀ ਹਥ ਲਾਂਦੇ
ਸਨ ਤੇ ਥੇਵੇ ਝੜ ਪੈਂਦੇ ਸਨ, ਹੁਣ ਬਚਾ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ । ਅਸਾਂ ਹਨ
ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਸੋਹਣੇ ਤੇ ਬਹੁਤੇ ਉਪਰਾਲੇ ਨਹੀਂ ਕੀਤੇ । ਮੋਹਰਾ ਕਸ਼ੀ ਨੂੰ ਤਾਂ
ਅਸੀਂ ਇਉਂ ਸਮਝਦੇ ਹਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕੰਧਾਂ ਉਤੇ ਰੰਗ ਥੱਪਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਹੁਨਰ ਏਨਾ ਮਹੀਨ ਕੀਤਾ ਹੋਇਆ ਹੈ ਕਿ ਅੱਜ ਕੱਲ ਦੇ
ਉਸਤਾਦ ਕਾਗ਼ਜ਼ਾਂ ਉਤੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ । ਏਹਨਾਂ ਵੇਲਾਂ ਤੇ ਫੁਲਾਂ
ਵਿਚੋਂ, ਸਾਡੀ ਕੁਦਰਤ ਪ੍ਰਸਤੀ ਡੁਲ੍ਹ ਡੁਲ੍ਹ ਪੈ ਰਹੀ ਹੈ । ਏਸ ਹੁਨਰ ਸਦਕਾ,
ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ ਦੇ ਸੋਹਜਸਵਾਦ ਤੇ ਬਿਰਤੀ ਦੀ ਕੋਮਲਤਾਦਾਬਹੁਪਤਾਲਗਦਾ
ਹੈ । ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਸੈਂਕੜੇ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀਆਂ ਗੁਫਾਂ ਵਿਚ ਹੁਨਰ ਸੰਭਾਲਿਆ
ਹੋਇਆ ਹੈ ਤੇ ਸੰਭਾਲਣ ਦੇ ਨਵੇਂ ਢੰਗ ਕੱਢੇ ਜਾ ਰਹੇ ਹਨ । ਅਜੰਤਾ
ਦਾ ਜਿੰਨਾ ਪ੍ਰਚਾਰ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਹੋਇਆ, ਓਨਾ ਪਹਿਲਾਂ ਨਹੀਂ
ਸੀ । ਇਕ ਤਾਂ ਚੀਜ਼ ਆਲ੍ਹਾ ਸੀ, ਦੂਜਾ ਸਿਆਣਿਆਂ ਹੱਥਾਂ ਤੇ ਸੂਝ ਵਾਲੇ
ਦਿਮਾਗਾਂ ਸਵਾਰਿਆ ਤੇ ਸੰਭਾਲਿਆ ਹੈ । ਓਸ ਹੁਨਰ ਦਿਆ ਕਾਰੀਗਰਾਂ
ਪਾਸੋਂ ਹੁਨਰ ਦੀਆਂ ਖੂਬ ਆਂ ਬਾਬਤ ਕਿਤਾਬਾਂ ਲਿਖਾਈਆਂ ਗਈਆਂ
ਹਨ । ਰਸਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਮਜ਼ਮੂਨਾਂ ਦਾ ਹੜ੍ਹ ਆਇਆ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਰ
ਇਕ ਗੁਫਾ ਦੀਆਂ ਵਖਰੇ ਵਖਰੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੋਂ ਫਟੋ ਲੀਤੀਆਂ ਤੇ ਛਾਪੀਆਂ
ਗਈਆਂ । ਏਸ ਪ੍ਰਚਾਰ ਸਦਕਾ, ਬੰਗਾਲ ਸਕੂਲ ਨੇ ਅਜੰਤਾ ਤੋਂ ਪ੍ਰੇਰਨਾ
ਲਈ । ਹਰਿਮੰਦਰ ਦੀ ਮੋਹਰਾ ਕਸ਼ੀ ਨੂੰ ਬਚਾਉਣ ਲਈ ਹਾਲੀਂ ਤਾਂ ਓਹੋ
ਉਪਰਾਲਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜਿਹੜਾ ਵੱਡੇ ਬਾਬੇ ਦੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅਸਥਾਨ
ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ । ਸ਼ੀਸ਼ੇ ਲਾਏ ਜਾਣ ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਗਤਾਂ ਥਿੰਧੇ
ਹੱਥ ਫੇਰ ਦੇਦੀਆਂ ਹਨ, ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬੱਚਾ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ । ਸ਼ੀਸ਼ਿਆਂ ਵਿਚੋਂ
ਹੁਨਰੀ ਸੈਆਂ ਖੂਬ ਦਮਕਣਗੀਆਂ । ਜੇ ਸਾਰਾ ਉਪਰਾਲਾ ਨਾ ਹੀ ਕਰਨਾ
੫੩