ਦਿਲੋਂ ਖਿਮਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਏ।'
'ਪੰਚਾਇਤ ਜੋ ਮਰਜ਼ੀ ਕਹੇ ਮੈਨੂੰ ਮਾਸਾ ਪਰਵਾਹ ਨਹੀਂ। ਮੈਂ ਕੋਈ ਘੁਗੀ ਥੋੜਾ ਹਾਂ, ਪੰਚਾਇਤ ਅਗੇ ਝੁਕ ਜਾਵਾਂਗਾ? ਮੇਰੇ ਪੰਝੀ ਹਜ਼ਾਰ ਬੈਂਕ ਵਿਚ ਕਿਹੜੇ ਵੇਲੇ ਨੂੰ ਰਖੇ ਹੋਏ ਹਨ? ਮੈਂ ਕੁਤੇ ਦਾ ਪੁਤ ਹੋਵਾਂ ਜੇ ਇਸ ਨੂੰ ਠਾਣੇ ਅਪੜਾ ਕੈਦ ਨਾ ਕਰਾਵਾਂ।' ਇਹ ਆਖ ਘੁਗੀ ਨੂੰ ਫੜ ਗੁਲਾਬਾ ਬਾਣੇ ਦੇ ਬੂਹੇ ਵਲ ਤੁਰ ਪਿਆ।
ਅੱਖਾਂ ਵਿਚ ਹੰਝੂਆਂ ਦੀ ਝੜੀ ਲਗਾਉਂਦੀ ਘੁਗੀ ਕਹਿਣ ਲਗੀ:-
ਸੁਣ ਵੇ ਥਾਣੇਦਾਰਾ ਲਗ ਟੁਣੂ ਟੂਣੁ
ਟਾਹਲੜ ਮੇਰੇ ਬਚੜੇ ਲਗ ਟੁਣੂ ਟੁਣੂ
ਧੁਪ ਪਈ ਭੱਜ ਜਾਣਗੇ,
ਅੰਧੇਰੀ ਆਈ ਡਿਗ ਪੈਣਗੇ,
ਮੀਂਂਹ ਪਇਆਂ ਭਿਜ ਜਾਣਗੇ,
ਭੁਖ ਲਗੀ ਮਰ ਜਾਣਗੇ,
ਟਾਹਲੜ ਮੇਰੇ ਬਚੜੇ ਲਗ ਟਣੂ ਟੁਣੂ
ਘੁਗੀ ਵਲ ਝਾਕਦਾ ਥਾਣੇਦਾਰ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, 'ਗੁਲਾਬੇ ਘੁਗੀ ਨੂੰ ਛਡ ਦੇਹ। ਵਿਚਾਰੀ ਬਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਯੋਗ ਵਿਚ ਕਿਵੇਂ ਵਿਲਕ ਰਹੀ ਏ। ਜਿਸ ਤਰਾਂ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਬਚਿਆਂ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚ ਗਵਾਚੇ ਆਂ ਓਸੇ ਤਰਾਂ ਇਹ ਹੈ। ਜਾਨ ਸਾਰਿਆਂ ਜੀਵਾਂ ਦੀ ਇਕ ਜੇਹੀ ਹੈ। ਕੋਈ ਕਿਆਮਤ ਨਹੀਂ ਡਿਗ ਪਈ। ਤੁਸੀਂ ਜਟ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੀ ਪੈਲੀ ਛਡਦੇ ਤਕ ਨਹੀਂ। ਯਾਦ ਕਰ ਜਦ ਬੀਜਣ ਸਮੇਂ ਕਹਿੰਦੇ ਹੋ ਕਿ ਹੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਇਸ ਖੇਤੀ ਨੂੰ ਭਾਗ ਲਾਵੀਂ।
ਰਾਹੀ ਪਾਂਧੀ ਦੇ ਭਾਗੀਂ।
ਚਿੜੀ ਜਨੌਰ ਦੇ ਭਾਗੀਂ।
- ੪੪ -