ਨਾ ਤਾ ਚੋਰਸ ਹੈ ਨਾ ਗੋਲ, ਨਾ ਛੇ ਪਹਿਲੂ ਹੈ, ਤੇ ਨਾ ਅੱਠ ਪਹਿਲੂ; ਅੈਵੇਂ ਕੁਡੌਲ ਅਤੇ ਬਿੰਗੀਤੜਿੰਗੀ ਜਿਹੀ ਹੈ; ਅਤੇ ੳੁਸ ਕੰਧ ਦਾ ਗਿਰਦਾ, ਸਾਰਾ ੲਿਕ ਸੋ ਪੰਜ ਹਜਾਰ ਕਰਮਾਂ ਹੇੈ।
ੲਿਸ ਦੇਸ ਵਿਚ ਤੇਰਾਂ ਸੈ ਸੱਠਾਂ ਕਰਮਾਂ ਦਾ ਕੋਹ ਹੈ, ਅਤੇ ਤਿੰਨਾਂ ਹੱਥਾਂ ਦੀ ਕਰਮ, ਅਤੇ ਦਹੁੰ ਗਿੱਠਾਂ ਦਾ ੲਿਕ ਹੱਥ।
ਪਰੰਤੂ, ਤਲਾੳੁ ਤੇ ਲਹਿੰਦੇ ਹੱਥ ਭੰਗੀਅਾਂ ਦਾ ਕਿਲਾ ਹੈ, ਜੋ ੳਹ ਬੀ ਸਿੱਖਾ ਹਾਂ ਦੇ ਹੀ ਪੰਥ ਵਿਚੋਂ ਸਨ, ਅਤੇ ੲਿਹ ਸਹਿਰ ੳੁਨਾਂ ਦੇ ਹੁਕਮ ਵਿਚ ਸੀ, ਅਤੇ ੳੁਨਾਂ ਨੇ ੲਿਕ ਕੱਚਾ ਕਿਲਾ ੳੁਸਾਰਕੇ, ੳੁਹ ਦਾ ਦਰਵੱਜਾ ਅਰ ਡੇੳੁਢੀ ਵਡੇ ਪੱਕੇ ਅਤੇ ਡਾਢੇ ਅਰ ੳੁੱਚੇ ਬਣਾੲੇ ਹੋੲੇ ਸਨ; ਸੋ ਹੁਣ ੳੁਹ ਕਿਲਾ ਸਹਿਰ ਦੀ ਬਸੋਂ ਦੇ ਵਿਚ ਅਾ ਗਿਅਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਕੰਧਾਂ ਕਿਧਰੇ ਕਿਧਰੇ ਤੇ ਢੈਹਿ ਪੲੀਅਾਂ ਹਨ, ਅਤੇ ੳੁਸ ਵਿਚ ਰੲੀਅਤ ਦੇ ਲੋਕ ਬਸਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ੳੁਸ ਬਗਲ ਤੇ ਬਾਹਰ ਪੱਛਮ ਦੇ ਰੁਕ ੲਿਕ ਡਾਢਾ ਕਿਲਾ ਹੈ, ਜੋ ਮਹਾਰਾਜੇ ਰਣਜੀਤਸਿੰਘੁ ਨੈ ਬਣਵਾੲਿਅਾ, ਅਤੇ ੳੁਹ ਦੇ ਗਿਰਦੇ ੲਿਕ ਵਡੀ ਡੂੰਘੀ ਪੱਕੀ ਖਾੲੀ ਖੁਦਵਾਕੇ, ਹਰ ਬੁਰਜ ਪੁਰ ਵਡੀਅਾਂ ਵਡੀਅਾਂ ਭਾਰੀ ਤੋਪਾਂ ਝੜਾੲੀਅਾਂ ਹੋੲੀਅਾਂ ਹਨ; ਅਤੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਰਣਜੀਤਸਿੰਘੁ ਦਾ ਸਾਰਾ ਖਜਾਨਾ ੳੁਸੀ ਕਿਲੇ ਵਿਚ ਦੱਬਿਅਾ ਹੋੲਿਅਾ ਹੈ; ੲਿਸੇ ਕਰਕੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਹਜਾਰ ਫੌਜ ੳੁਸ ਕਿਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰ ਰਹਿੰਦੀ, ਅਤੇ ਵਡੀ ਚੌਕਸੀ ਅਰ ਤਕੜਾੲੀ ਰਖਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ੳੁਸ ਕਿਲੇ ਦਾ ਗੋਬਿੰਦਗੜ੍ਹ ਨਾੳੁਂ ਹੈ।
ਅਸਲ ਵਿਚ ਤਾ ੲਿਹ ਕਿਲਾ ਬੀ ਭੰਗੀਅਾਂ ਹੀ ਦਾ ਬਣਾੲਿਅਾ ਹੋੲਿਅਾ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਵੇਲੇ ਕੱਚਾ ਅਤੇ ਛੋਟਾ ਜਿਹਾ ਥਾ।
ਸਹਿਰੋਂ ਬਾਹਰ ੳੁੱਤਰ ਦੇ ਰੁਕ ੲਿਕ ਵਡਾ ਸੁੰਦਰ ਅਤੇ ਪੱਕਾ ਬਾਗ ਹੈ, ਜੋ ੧੨੩੫ ਸਨ ਹਿਜਰੀ ਵਿਚ, ਮਹਾਰਾਜੇ ਰਣਜੀਤ-
