ਪੰਨਾ:Alochana Magazine January 1961.pdf/48

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
Jump to navigation Jump to search
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ

ਇਨਾਂ ਦੋਹਰਿਆਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾ ਹੁੰਦੀ ਹੋਈ ਵੀ ਅਪਣੀਆਂ ਕ੍ਰਿਆਵਾਂ ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਰਖਦੀ ਹੈ । ਜਿਵੇਂ ਕਿ-ਹੋਵੇਗੀ, ਫਿਰਦੇ, ਅਟਕਦ, ਭਟਕਦੇ, ਹੋਇਆ, ਖੋਇਆ, ਸਹੀਆਂ, ਰਖਦੀ. ਪੀਵਾਂ, ਕਟਦੀ ਆਦਿ । ਮੈਂਡੇ, ਮੱਡਾ, ਮੋਦੀ, ਤੈਂਡੀ ਆਦਿ ਸੰਬੰਧ ਵਾਚਕ ਪੜਨਾਉਂ ਭਾਂਵੇਂ ਵਧੇਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਲਹਿੰਦੀ ਦੇ ਹਨ, ਫਿਰ ਵੀ ਮਨੂੰ, ਕਿਸ ਨੂੰ, ਅਸਾਡਾ ਅਤੇ ਬਿਨਾਂ ਆਦਿ ਕੇਂਦਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਪੜਨਾਵਾਂ ਦੀ ਘਾਟ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੈ । ਬਹੁਤਾ, ਲੱਖਾਂ, ਔਖੇ ਆਦਿ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਨ ਠੇਠ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਹਨ ‘ਨਾਲ’ ਤੇ ‘ਵਿਚ’ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵੀ ਬਹੁਤੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ । ਲਰੀ ਸਖਤੀ ਆਮ ਤੌਰ ਤੇ ਗ਼ਲਤ ਹੀ ਵਰਤਿਆ ਗਇਆ ਹੈ :- | ਕੁਛ ਨਾ ਪੂਛ ਲੋਗਾਂ ਮੈਂ ਨੇ ਕਯੱਕਰ ਕਟਦੀ ਰੈਣ । ਜਾਂ ਅਪਣੀ ਅਪਣੀ ਲੋਗਾਂ ਕਹਿੰਦੇ ਆਦਿ । ਕਈ ਥਾਂਵਾਂ ਤੇ ਇਸਤ੍ਰੀ ਲਿੰਗ ਤੇ ਪੁਲਿੰਗ ਦਾ ਧਿਆਨ ਵੀ ਨਹੀਂ ਰਖਿਆ ਗਇਆ :-- “ਇਨ ਲੋਕਾਂ ਦੀ , ਜਾਂ “ਤੈਂਡੀ ਤੀਰ ਨਜ਼ਰ’’ ਜਾਂ “ਆਖਾਂ ਕਿਸ ਦੀ ਨਾਲ” ਜਾਂ “ਇਕ ਇਸ਼ਾਰ ਤੁਸਾਂ ਦੀ ਖੁਲਦੇ ਉਕਦੇ ਸਾਰੇ । | ਵਧੇਰੇ ਤੌਰ ਤੇ ਦਾ, ਦੇ, ਦੀ, ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਵੀ ਠੀਕ ਨਹੀਂ। ਦਰਾ ਵੈਸੇ ਦਾ, ਦੇ, ਦੀ, ਦੀ ਥਾਂ ਕਾ, ਕੇ, ਕੀ ਦੀ ਹੀ ਭਰਮਾਰ ਹੈ । ਵਾਹਿਗੁਰੂ " ਖ਼ਾਲਸਾ, ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹ’’ ਜੈਕਾਰੇ ਦੀ ਪ੍ਰਸਿਧੀ ਦੇ ਕਾਰਨ ਕਾ, ਕੇ। " ਪ੍ਰਯੋਗ ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਪ੍ਰਚਲਤ ਹੀ ਸੀ । | ਜ਼ਫਰ ਦੇ ਦੋਹਰਿਆਂ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਇਹ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਕਿ ਨ ਵਾਕ ਹਨ:- ਦਿਲ ਵਿਚ ਰਖਦੀ ਖੋਟ, ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਗਮਖ਼ਾਰ ਅਸਾਡੇ ਧਨ ਮੇਰੇ ਭਾਗ', ਜਾਣਾ ਔਖੇ ਘਾਟ”, “ਸਹਿੰਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੁਮ “ਜਗ ਵਿਚ ਅਪਣਾ ਸਬ ਕੁਛ ਖੋਇਆ ।” | ਆਸ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਆਲੋਚਕ ਅਤੇ ਖੋਜੀ ਵਿਦਾ ਬਹਾਦਰ ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਫ਼ਰ ਵਲ ਵੀ ਕੁਝ ਧਿਆਨ ਦੇਣਗੇ । ਰੇ ਨਾਲ ਹਰਿਆਂ ਵਿਚ ਝ ਹ ਦੇ ਜ਼ੁਲਮ ਤੁਸਾਡੇ, ਅਤੇ ੪੬