ਪੰਨਾ:Alochana Magazine October 1957 (Punjabi Conference Issue).pdf/62

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ

ਹੈ , 6ਜਦਾਰ ਨੂੰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਛਡਕੇ ਲਾਹੌਰ ਜਾਣ ਦੀ ਮਜਬੂਰੀ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ । ਫਿਰ ਉਸ ਸਥਿਤੀ ਵਿਚ ਸਾਧਾਰਣ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਅਵਸਥਾ ਬਾਰੇ, ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮ ਇਹ ਵਰਣਨ ਕੀਤੀ ਹੈ, ੫: fਸ਼ਨ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਕਿੰਤੂ ਹੈ । ਫ਼ਰਮਾਂਦੇ ਹਨ : | ਹਮਲੇ ਵਲੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲਮਬੰਦੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕੀਤਾ ਗਇਆ ਹੈ । ਸਾਹਮਣੇ ਸਾਡੇ ਸੱਯਦ ਬੇਦੇ ਹੀ ਹਥਿਆਰਬੰਦ ਹੋਕੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਕਰਦੇ ਹਨ | ਗਹੁਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਸਾਨੂੰ ਕੀ, ਜਿਸ ਨੇ ਆਉਣਾ ਹੈ ਸਾਡੀ ਤਾਂ ਉਂਨ ਹੀ ਲਾਹੁਣੀ ਹੈ । ' ਲੋਕ ਨਿਆਸਰੇ ਜਿਹੇ ਪਤੱਖ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਪਨਾਹ ਵੀ ਲੈਂਦੇ ਹਨ, ਦੁਆ ਵਾੜਿਆਂ ਵਿਚ । ਜੇ ਸੱਯਦ ਬਣੇ ਅਮਨ ਤੇ ਜੰਗ ਦੋਹਾਂ ਵਿਚ ਲੋਕਾਂ ਹਨੇ ਤਾਂ ਸਯੱਦਾਂ ਨੂੰ ਉਠਣ ਦੀ ਸ਼ਕਾਇਤ ਕਿਉਂ ਤੇ ਇਸ ਜਮਾਤ ਦੀ ਨਾਟਕ ਵਿਚ ਲੋਕ ਨਿਆਸਰੇ ਜਿਹੇ ਪਖ ਹs ਸੱਯਦਾਂ ਦਿਆਂ ਵਾੜਿਆ । ਦੇ ਲੀਡਰ ਹਨ ਤਾਂ ਸਯੱਦਾਂ ਨੂੰ ਅਧੋਗਤੀ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ? ਇਸ ਕਿਤੂ ਤੋਂ ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੀ ਕਿ ਲੋਕ-ਅੰਦੋਲਨ ਤੇ ਰਾਜਾਈ ਨਹੀਂ । ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਰਾਜਾਨਿਰਸਕਤ ਤੇ ਨਿਰਪਰਭਾਵੀ ਉੱਸਰ ਰਹੇ ਦੇ ਵਿਰੁਧ ਲੜਨ ਤੇ ਕਈ ਮੌਕਿਆਂ ਉਤੇ ਹੈ । ਫਿਰ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਸਮੇਂ (feudal) ਤੇ ਪਰੋਹਿਤ-ਵਾਦੀ ਵੀ ਜਦੋਂ ਸਾਧਾਰਣ ਜਨਤਾ ਉ ਦੇ ਫ਼ਸਾਦਾਂ ਵਿਚ ਜਾਂ ੧੯੫੫, ਸ਼ਰਣ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ? ਮਹਾਰ ਵਿਚ ਪੱਛਮੀ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚੋਂ ਪਰਤੀਤ ਹੋ ਰਹੇ । ਪਰ ੧੯੫ ਵਾਰਿਸ ਸ਼ਾਹ ਸਮੇਂ ਪੁਰਾਣੇ ਭੇੜ ਕਾਇਮ ਹੈ । ਅਸਲ ਵਿਚ

  • ਨੂੰ ਪੂਰਣ ਭਾਂਤ ਢਾ ਦੇਣ ਦੀ ਝੂਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਪਦਾਰਥਕ ਪੁਰਾਣੀ ਰਾਜਾ-ਸ਼ੇਣੀ ਦੇ ਕੁਝ

ਸੰਗ ਤਾਂ ਇਹ ਪਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪ੍ਰੋ: ਕਿਸ਼ਨ fਸੰਘ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਰਾਜਾ-ਸੂਣੀ ਦੀ ਅਧੋਗਤੀ ਦਾ ਹੁੰਦਵਾਦੀ ਅਨੁਭਵ ਮੂਲੋਂ ਹੀ ਹੈ ਕਈ ਰਾਜਾ- ਸ਼ੇਣੀ ਢਹਿ ਰਹੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਉਹ ਮੂਲੋਂ ਨਰਪਰਭਾਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋ ਗਈ ਹੁੰਦੀ । ਢਹਿ ਰਹੇ ਵਿਚ ਵੀ ਵਿਰੁਧ ਲੜਨ ਦਾ ਸਾਹਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤੇ ਕਈ ਥਾਈਂ ਤ ਉਹ ਜਿਤਦਾ ਵੀ ਪਰਤੀਤ ਹੋਇਆ ਕਰਦਾ ਆਹ ਸਮੇਂ ਤਾਂ ਕੀ, ਅੱਜ ਤਕ ਸਾਡੇ ਦੇਸ ਵਿਚ ਰਾਜਾਵਾਦੀ dਹਤ-ਵਾਦੀ ਵਰਗ ਦੀ ਕੋਰ ਤੁਰਿਆ ਆ ਰਹਿਆ ਹੈ । ਹੁਣ ਜਨਤ ਉਤੇ ਬਿਪਤਾ ਆਉਂਦੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ੧੯੪੫, ੪੬, ੪੭ ੧੯੫੫, ੫੬, ੫੭ ਦੇ ਹੜਾਂ ਕਾਰਣ, ਤਾਂ ਲੋਕ ਕਿਸ ਦੀ ਜਾ ਪਟਿਆਲਾ, ਮਹਾਰਾਜਾ ਫ਼ਰੀਦਕੋਟ ਕੀ ੧੯੪੫੪£ ' ਵਿਚੋਂ ਉਜੜੇ ਆਏ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਕਲਿਆਨਕਾਰੀ ਨਹੀਂ ਸਨ | ਪਰ ੧੯੫੭ ਵਿਚ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕੀ ਹੈ ? ਸਮੇਂ ਪੁਰਾਣੀ ਰਾਜ-ਸ਼ੇਣੀ ਢਹਿ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਦਾ ' ਅਸਲ ਵਿਚ ਸਿੰਘ ਦੇ ਅੰਦੋਲਨ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਸਮੇਂ ਜਾਕੇ ਵੀ (ਛਾ ਦੇਣ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਜਾਂ ਸੁਝ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਸਮਰਥਾ ਕਿ ਪ੍ਰਸੰਗ ਵਿਚ ਹੋ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕਦੀ । ਹਾਂ, ਉਸ ਦੇ ਕੁਝ ਭਾਗ ਨੂੰ ਕਰਾਰੀਆਂ ਸੱਟਾਂ ਲਗ ਰਹੀਆਂ ਸਨ, ਨੂੰ ਉਹਨਾਂ ਭਾਣੇ ਪਰਲੇ ' ਭਾਣੇ ਪਰਲੋ ਆ ਰਹੀ ਸੀ । [