ਸੁੰਦਰ ਪਵਨ ਤੇ ਰੰਗਲਾ ਪਤੀ ਰਾਜਾ, ਜਿਹੜਾ ਹੁਕਮ ਕਰੇ ਉਸ ਜਾ ਕੇ ਜੀ ਨੂੰ ਬਾਵਾ ਬੁਧ ਸਿੰਘ ‘ਬੰਬੀਹਾ ਬੋਲ ਵਿਚ ਪਟਨ ਬਾਰੇ ਆਪਣੀ ਵਾਕਫ਼ੀ ਇਉਂ ਦਸਦੇ ਹਨ : | ਬੀਜਾ ਪੁਰ ਦਖਣ ਵਿਚ ਹੈ । ਬਹਿਮਣੀ ਖ਼ਾਨਦਾਨ ਦੇ ਪਿਛੋਂ ਉਥੇ ਵਖਰੀ ਬਾਦਸ਼ਾਹੀ ਹੋਈ । ਪੰਦਰਵੀਂ ਸਦੀ ਈਸਵੀ ਵਿਚ ਉਸ ਵੇਲੇ ਪਟਨਾ ਸ਼ਹਿਰ (ਜੋ ਬਿਹਾਰ ਵਿਚ ਹੈ) ਸ਼ਹਿਨਸ਼ਾਹ ਦਿੱਲੀ ਦੇ ਮਾਤਹਿਤ ਸੀ । ਜੇ ਕੋਈ ਹੋਰ ਪਟਨਾ ਨਗਰ ਜਾਂ ਭਟਨਾ ਨਗਰ ਥੀ ਮੁਰਾਦ ਹੈ ਤਾਂ ਕਾਠੀਆਵਾੜ ਜਾ ਰਾਜਪੂਤਾਨੇ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਹੋਸੀ ਜੋ ਇਕ ਵਰੇ ਦਾ ਰਸਤਾ ਹੈ । (ਪੰਨਾ ੨੯੩) ਉਪਰ ਦਿਤੇ ਕਵੀਆਂ ਦੀਆਂ ਤੁਕਾਂ ਤੇ ਬਾਵਾ ਜੀ ਦੀ ਟੀਕਾ ਟਿਪਣੀ ਤੋਂ ਤਾਂ ਪਤਾ ਲਗਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਰਾ ਪਲਾਟ ਮਨ-ਘੜਤ ਹੈ, ਪਰ ਪਟਨ ਦਖਣ ਵਿਚ ਹੋਣ ਬਾਰੇ ਅਕਸਰ ਕਿੱਸਾਕਾਰ ਸਹਮਤ ਹਨ । ਗਲ ਦਰ-ਅਸਲ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਅਜ ਕਲ ਇਸ ਸ਼ਹਿਰ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਪਰਸਿੱਧੀ ਪਰਾਪਤ ਨਹੀਂ, ਪੁਰਾਣ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਬਿਹ ਮੌਜੂਦ ਹਨ ਜਿਨਾਂ ਦੀ ਖੁਦਾਈ ਪਿਛੇ ਜਹੇ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ " ਤਾਜ ਮਹਲ ਦੇ ਪੰਨਾ ੧੭, ਨੰਬਰ ੧੧, ਸਾਲ ੩ ਵਿਚ ਲਿਖਿਆ ਹੈ : “ਪਟਨ ਸ਼ਹਿਰਸਤ ਮਸ਼ਹੂਰ ਕਿ ਦਰ ਅਹਿਦੇ ਅਰੂਜੇ “ਦਰਾਵਰੀ ਆਨ ਅਰਕਿਜ਼ੇ ਹੁਕਮਰਾਨੀਏ ਖਾਨਦਾਨੇ ‘ਅੰਧਰਾ’-ਵ-ਯਕੇ ਅਜ਼ ਸ਼ਹਿਰਹਾਏ ਮੁਤੱਮਦਨ-ਵ-ਮਤਰੱਕੀਏ ਸ਼ਰਕ ਬ-ਸ਼ਮਾਰ ਮੀ ਰਫਤ-ਵ- ਮੌਕੀਅਤੇ ਮੁਮਤਾਜ਼ ਰਾ ਕਸਬ ਨਮੂਦਾ ਬੂਦ । ਦਰ ਨਵਜੇ ਪਾਰਚਾਏ ਅਬਰੇਸ਼ਮੀ ਜ਼ਰ ਦੋਜ਼ੀ-:-ਸਨੁਆਤੇ ਦੋਬੀ-ਵ-ਬਿਲ ਅਖਸ ਦਰ ਮੁਹਰਾਸਾਜ਼ੀ ਸ਼ੁਹਰਤੇ ਬ-ਸਜ਼ਾ ਦਾਸ਼ਤ ਵ-ਅਜ਼ ਜੁਮਲਾ ਮਸ ਨੂੰ ਅਤੇ ਆਂਕਿ ਅਜ਼ ਰਾਹੇ ਬਰੋਜ਼ਾ (ਭੜੈਚ ਮੌਜੂਦਾ) ਬ-ਬਿਦੇ ਯੂਨਾਨ, ਰੂਸ, ਵ ਮਿਸਰ ਸਾਦਿਰ ਮੀ ਸੂਦ । ਪਾਰਚਾ ਵ-ਜਵਾਹਿਰ, ਆਲਤ ਵ- ਮੁਹਾਏ ਆਂ ਖੋਲੇ ਔਰਦੇ ਪਸੰਦੇ ਸਕਨਾਏ ਆਂ ਮਾਂ ਵਾਕਿਆ ਮੀਂ ਗਰ ਦੀਦ ਪਤਨੇ ਇਮਰੂਜ਼ਾ ਸ਼ਹਿਰੇਸਤ ਮੁਤੱਰਕੀ-ਵ-ਬਰ ਕਿਨਾਰੇ ਗੁਦਾਵਰੀ ਵਾਕਿਆ ਅਸਤ | ਅਹਿਲੇ ਹਨੁਦ ਈ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਅਜ਼ ਜਿਹਿਤੇ ਕਿ ਦਰਾਂ ੬੮