ਹੋਏ ਸਨ। ਉਸ ਦੀ ਇਹ ਨੀਰਤਾ ਵੇਖ ਵੇਖਕੇ ਚੰਚਲਾ ਪਿੰਜਰੇ ਵਿਚ ਬੰਦ ਮੈਨਾ ਵਾਂਗ ਤੜਫਣ ਲੱਗੀ।
ਕੋਲ ਪੈਸਾ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਕਾਰਨ ਓਹ ਉਥੋਂ ਕਿਧਰੇ ਭਜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ ਸਕਦੀ । ਪਰ ਉਸ ਕੋਲ ਰਹਿਣਾ ਹੁਣ ਨਰਕ ਸੀ । ਜਿਥੇ ਚਾਹ ਉਥੇ ਰਾਹ। ਆਖਰ ਚੰਚਲਾ ਦਾ ਦਾਅ ਲਗ ਗਿਆ। ਇਕ ਦਿਨ ਉਹ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਰਾਬ ਪੀ ਕੇ ਆਇਆ ਤੇ ਬੇਹੋਸ਼ ਜਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਸੌਂ ਗਿਆ ! ਚੰਚਲਾ ਉਸੇ ਰਾਤ ਹੋਟਲੋਂ ਭਜ ਨਿਕਲੀ । ਪਰ ਹੁਣ ਜਾਵੇ ਕਿਧਰ ? ਰਾਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਲਾਹੌਰ ਦੀਆਂ ਸੜਕਾਂ ਤੇ ਕੱਲੀ ਮੁਟਿਆਰ ਜਾਂਦੀ ਦੇਖਕੇ ਸਭ ਉਸ ਵਲ ਤਾੜਦੇ ।
ਉਹ ਇਕੋ ਸਾਹੇ ਭਜੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ । ਇਸਤਰਾਂ ਮਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਮਨੁਖ ਮਾਤੂ ਨਾਲ ਉਸ ਨੂੰ ਘਿਰਣਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਗਈ ਹੈ । ਸਾਰੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਸ਼ਮਨਾਂ ਵਾਂਗ ਦਿਸਦੇ ਸਨ।
ਹੁਣ ਉਹ ਰਾਵੀ ਰੋਡ ਤੇ ਸੀ । ਦੋਹੀਂ ਪਾਸੀਂ ਜੰਗਲ ਸਾਂ ਸਾਂ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਚੰਚਲਾ ਡਰੀ; ਫੇਰ ਹਿੰਮਤ ਕਰਕੇ ਅਗੇ ਵਧੀ ਤੇ ਸੜਕ ਉਤੇ ਸਾਹਮਣਿਓਂ ਕੁਝ ਬੰਦਿਆਂ ਨੂੰ ਆਉਂਦਿਆਂ ਵੇਖ ਜੰਗਲ ਵਲ ਉੱਤਰ ਗਈ ਤੇ ਇਕ ਰੁੱਖ ਦੇ ਉਹਲੇ ਜਾ ਬੈਠੀ । ਉਥੇ ਬੈਠੀ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਤੀ ਦੇ ਘਰ ਦੀਆਂ ਸਭ ਗੱਲਾਂ ਯਾਦ ਆਈਆਂ । ਆਪਣੀ ਸੱਸ ਦਾ ਆਦਰ, ਘਰ ਦੇ ਆਸਨ ਪਰ ਬਹਿਣਾ, ਘਰ ਦੀ ਮਾਲਕਣ ਬਣਨਾ, ਸਭ ਯਾਦ ਕਰਕੇ ਉਸਦਾ ਹਿਰਦਾ ਟਕੜੇ ਟਕੜੇ ਹੋ ਗਿਆ । ਉਸ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਘਰ ਦੇ ਹਰ ਇਕ ਕੋਨੇ ਵਿਚ ਦੌੜਕੇ ਆਪਣੀ ਸੱਸ ਦਾ ਸ਼ਾਂਤ ਸਭਾ, ਘਰ ਦਾ ਕੰਮ ਤੇ ਸਹਿਨਸੀਲਤਾ ਯਾਦ ਆਈ ਤੇ ਚੰਚਲ ਭੁਲ ਗਈ ਕਿ ਓਹ ਕਿਥੇ ਹੈ । ਉਸ ਨੂੰ ਜਾਪਿਆਂ ਜਿਵੇਂ ਉਹ ਓਸੇ ਘਰ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਹੋਵੇ ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸੱਸ ਉਸਦਾ ਓਸੇ ਤਰਾਂ ਹੀ ਆਦਰ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਜਿਸਤਰਾਂ ਦਾ ਆਦਰ
-੧੪੭-
