ਪੰਨਾ:Alochana Magazine October 1958.pdf/55

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਗਈ

ਪੀਸੈ : ਮੋਹਤ ਪਹਿਲ ਆਸ ਅਸਚਰ |v ਪਉਣ ਪਾਣੀ ਬੈਸੰਤਰੋ ਤਿੰਨ ਵੇਰੀ ਮੇਲ ਮਿਲਾਇਆ । ਰਾਜਸ ਸਾਤਕੇ ਤਮਸੋ ਬ੍ਰਹਮਾ ਬਿਸਨ ਮਹੇਸੁ ਉਪਾਇਆ । ਚੌਜ ਵਿਡਾਣੁ ਚਲਿਤੁ ਵਰਤਾਇਆ । ੧ । ੩੭ | ਜਦੋਂ ਕਿਸੇ ਵਸਤੂ ਜਾਂ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਕਿਸੇ ਮਨੁਖ ਅੰਦਰ ਵਿਸਮਾਦ ਦੇ ਭਾਵ ਜਾਗਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹ ਭਾਵ ਉਸ ਵਸਤੁ ਤੇ ਉਸ ਮਨੁਖ ਦੋਹਾਂ ਨੂੰ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਨਵਾਂ ਆਕਾਰ ਬਖਸ਼ਦੇ ਹਨ । ਵਿਸਮਾਦਕ ਭਾਵਾਂ ਹੇਠ ਹਰ ਵਸਤੂ ਆਪਣੀ ਪਾਰਣ ਅਵਸਥਾ ਨਾਲੋਂ ਵਡੀ ਜਾਂ ਵਧੇਰੇ ਮਹਤਵ-ਪੂਰਣ ਭਾਸਦੀ ਹੈ, ਦੂਸਰੇ ਦੇਖਣ ਛੇ ਲੇ ਦਾ ਆਪਾ ਉਸ ਨੂੰ ਛੋਟਾ ਜਾਂ ਤਛ ਮਹਿਸੂਸ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜਿੰਨੀ ' ਤਾਸ਼ ਦੀ ਵਧਗੀ ਉਨੀ ਦਸ਼ਮੇ ਦੀ ਘਟੇਗੀ । ਠਾਠਾਂ ਮਾਰਦੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦਾ 'ਚ ਹ ਝਲਕਾ ਸੁਖਚਿਤ ਦਰਸ਼ਕ ਨੂੰ ਅਸਚਰਜਤਾ ਵਿਚ ਡਬੋ ਕੇ ਉਸ ਦਾ " ਬੁਲ ਦੇਦਾ ਹੈ । ਸਮੁੰਦਰ ਚੇਤੰਨਤਾ ਤੇ ਛਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਆਪੇ ਦੇ ਨਿਤਾਪਤੀ 1 ਅੰਦੇਸੇ ਕੁਝ ਦੇਰ ਲਈ ਗੁੰਮ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਰਬ ਦੇ ਦਰਜ ਕੰਮਾਂ ਤੇ ਬੇਅੰਤ ਸ਼ਕਤੀ ਦੇ ਸੁਝਾਵਾਂ ਰਾਹੀਂ ਪਾਠਕ ਦੀ ਕਲਪਨਾ ਨੂੰ 'ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਾ ਭਾਵ ਤੋਂ ਪਲ ਭਰ ਲਈ ਉਤਾਂਹ ਚੁਕਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਬ ਦੀ ਵਡਿਆਈ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ, ਸਹਜ ਸੁਭਾ, ਆਪੇ ਦੀ ਣ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਕੀ ਜਾਗਦਾ ਹੈ । ਵਿਸਮਾਦਕ ਭਾਵ ਚੇਤੰਨਤਾ ਨੂੰ ਛੋਟੀ ਤੋਂ ਨਿਖੇੜ ਕੇ ਵਡੀ ਵਸਤ ਨਾਲ ਜੋੜਦੇ ਹਨ । ਰਬ ਪਤੀ ਵਿਸਮਾਦਕ ਭਾਵ ਨਾਲ ਮਨੁਖ ਬੇਅੰਤ ਰਬ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਬੁਧੀ ਦੀ ਸੀਮਾ ਕਰਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਰਬ ਪਤੀ ਜਜ਼ਬਾ ਪੈਦਾ ਹੋ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨਾਲ ਖਿਚ ਭੀ ਜਾਗਦੀ ਹੈ । ਸੰਦਰ ਵਸਤੁ ਹੈਰਾਨ ਭੀ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਆਪਾ ਭੀ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਖਿਚ ਭੀ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ । ਤਾਜ ਮਹਿਲ ਦੇ ਸੁਹਪਣ ਉਤੇ ਮਸਤ ' ਦਰਸ਼ਕ ਆਪਾ ਭਲ ਕੇ ਇਕ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਉਸ ਅਲੌਕਿਕ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਵਿਸਮਾਦਕ ਭਾਵ ਆਪਾ ਭਾਵ ਦੀ ਯਾਦ ਮਧਮ ਪਾ ਕੇ ਵ ਉਪਜਣ ਲਈ ਧਰਤ ਤਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਤੇ ਪ੍ਰੇਮ ਭਾਵ ਅਭੇਦਤਾ ਦੀ "ਦੇ ਹਨ । ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਪਾਠਕ ਵਿਚ ਵਿਸਮਾਦਕ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਦਾ ਕਿ ਉਸ ਵਿਚ ਨਮਤਾ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਜਾਗੇ ਤੇ ਉਹ ਰਬ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕਰਨ ਚਤ ਹੋਵੇ । ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਬੇਅੰਤਤਾ ਦਾ ਅਨੁਭਵ ਮਨੁਖੀ ਬੁਧੀ ਦੀ ਸੀਮਾ ਹਸਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਲਈ ਬਹੁਤ ਸ਼ਕਤੀਵਰ ਅਨੁਭਵ ਹੈ ਤੇ ਆਪਾ ਭਾਵ ਨੂੰ ਨ ਉਤੇ ਪਰੇ ਕਰਨ ਲਈ ਅਤਿਅੰਤ ਸਾਰਥਕ ਹੈ । ਜਾਗਣ ਨਾਲ ਮਨੁਖ ਬੇਅੰਤ ਅਨਭਵ ਕੇ ਮੇਲ ਦੀ ਖਿਚ ਭੀ ਜਾਗਦੀ ਹੈ ਹਇਆ ਦਰਸ਼ਕ ਆਪ ਅਭੇਦ ਹੋਇਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਪੇਮ ਭਾਵ ਉਪਜਣ ਲ ਧੂਹ ਜਗਾਂਦੇ ਹਨ । ਭਾਈ ਗੁਰਦ ਹੈ ਤਾਕਿ ਉਸ ਵਿਚ ਲਈ ਰੁਚਿਤ ਹੋਵੇ । ਕੁਦਰ ਦਾ ਅਹਿਸਾਸ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ੫੩