ਰਾਜ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਹਾਂ ਵਿਚ ਸਿਰ ਦੇ ਕੇ ਰੋਣ ਲਗ ਪਈ। ਮੇਰੀਆਂ ਅਖਾਂ ਵੀ ਅਥਰੂ ਵਹਾਉਣ ਤੋਂ ਬਚ ਨਾ ਸਕੀਆਂ। ਮੇਰੇ ਦਿਲ ਵਿਚ ਇਸ ਨਰਕੀ ਦੁਨੀਆਂ ਲਈ ਬਗਾਵਤ ਪੈਦਾ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ, ਇਸ ਜ਼ਾਲਮ ਸਮਾਜ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆਣ ਲਈ ਦਿਲ ਉਤਾਵਲਾ ਹੋ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੈਂਕੜੇ ਖਿਆਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਮੇਰਾ ਦਿਮਾਗ ਦਬਾ ਦਬ ਹਰਕਤ ਕਰ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਤਰਾਂ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਣ ਲਗਾ ਜੇ ਕੁਝ ਚਿਰ ਮੇਰੀ ਇਹੋ ਹਾਲਤ ਰਹੀ ਤਾਂ ਅਵੱਸ਼ ਪਾਗਲ ਹੋ ਜਾਵਾਂਗਾ। ਮੈਂ ਮਨ ਹੀ ਮਨ ਵਿਚ ਫੈਸਲਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਸ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆਵਾਂਗਾ, ਸਮਾਜ ਨੂੰ ਬਦਲਾਂਗਾ, ਇਕ ਅਜੇਹੀ ਸਵਰਗੀ ਦੁਨੀਆਂ ਬਣਾਵਾਂਗਾ, ਜਿਥੇ ਹਰ ਕੋਈ ਸੁਖੀ ਤੇ ਬਿਨਾਂ ਖਤਰੇ ਤੋਂ ਜੀਵਨ ਬਤੀਤ ਕਰ ਸਕੇ ਤੇ ਮੈਂ ਇਕ ਦਮ ਰਾਜ ਨੂੰ ਜਫੀ ਪਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਚਿਲਾਇਆ, 'ਰਾਜ ਮੇਰੀ ਭੈਣ, ਨਾ ਰੋ ਬੀਬੀ ਭੈਣ! ਮੈਂ ਤੇਰੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਦਲਾਂਗਾ, ਤੇਰੀ ਖਾਤਰ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆਵਾਂਗਾ, ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਲੜਾਂਗਾ।'
ਰਾਜ ਬਿਨਾਂ ਕੁਝ ਬੋਲੇ ਬਿਟ ਬਿਟ ਮੇਰੇ ਵਲ ਤਕੀ ਰਹੀ ਸੀ। ਹੈਰਾਨੀ ਵਿਚ ਉਹ ਮੇਰੇ ਮੂੰਹ ਵਲ ਇਸ ਤਰਾਂ ਵੇਖ ਰਹੀ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਸੁਪਨਾ ਵੇਖ ਕੇ ਉਠੀ ਹੋਵੇ।
'ਰਾਜ ਤੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਹੀ?'
'ਸਚ ਮੁਚ ਬਾਬੂ ਜੀ।'
'ਹਾਂ ਬੀਬੀ ਭੈਣ! ਹੁਣ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆਉਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾ। ਅਸੀਂ ਦੋਵੇਂ ਮਿਲ ਕੇ ਬੇ-ਇਨਸਾਫ ਤੇ ਖੂਨੀ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਇਨਕਲਾਬ ਲਿਆਵਾਂਗੇ।'
'ਇਨਕਲਾਬ!' ਰਾਜ ਹੈਰਾਨ ਹੋ ਗਈ।
'ਹਾਂ ਇਨਕਲਾਬ! ਉਸ ਸਮਾਜ ਵਿਚ ਜਿਥੇ ਤੇਰੇ ਵਰਗੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਹੀ ਭੈਣਾਂ ਨਰਕੀ ਜੀਵਨ ਭੋਗ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ
-੧੦੮-
