Some REVIEWS
ਚੌਧਰੀ ਪ੍ਰਾਨ ਨਾਥ ਦੱਤ ਐਮ. ਏ, ਕਾ ਨਾਮੀ ਅਦਬੀ ਹਲਕੋਂ ਕੇ ਲੀਏ ਗ਼ੈਰ ਮਾਨੂਸ ਔਰ ਅਜਨਬੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪੇਸ਼ੇ ਨਜ਼ਰ ਮਜਮੂਆ ‘ਭਾਰਤ ਕਾ ਗੀਤ’ ਹੈ, ਮਗਰ ਉਨ ਕਾ ਉਨਕੀ ਸ਼ਾਇਰਾਨਾ ਸਲਾਹੀਯਤੋਂ ਕਾ ਆਈਨਾਦਾਰ ਹੈ। ਉਨ ਕੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਮੇਂ ਜਿਸ ਚੀਜ਼ ਨੇ ਮੁਝੇ ਮੁਤਾਸਰ ਕੀਆ ਹੈ ਵੋਹ ਉਨ ਕਾ ਖ਼ਲੂਸ ਹੈ। ਵਾਜ਼ਿਆ ਰਹੇ ਕਿ ਖ਼ਲਸ ਅੱਛੀ ਔਰ ਸਾਲਿਹ ਸ਼ਾਇਰੀ ਕੀ ਬੁਨਿਯਾਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ। ਔਰ ਯਹੀ ਖਲੂਸ ਜਬ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੇ ਗੂਨਾਗੂੰ ਤਜਰਬਾਤ ਮੁਸ਼ਾਹਦਾਤ ਕੀ ਭੱਟੀ ਮੈਂ ਤਪ ਕਰ ਨਿਖਰ ਜਾਤਾ ਹੈ, ਤੋ ਸ਼ਾਇਰੀ ਮੇਂ ਅਜ਼ਮਤ ਔਰ ਤੁਹਾਰਤ ਪੈਦਾ ਹੋਤੀ ਹੈ। ‘ਭਾਰਤ ਕਾ ਗੀਤ’ ਕੋ ਮੁਖ਼ਤਲਿਫ਼ ਨਗ਼ਮੋਂ ਮੇਂ ਜਾ ਬਜਾ ਦੱਤ ਸਾਹਿਬ ਕੇ ਖ਼ਲੂਸ ਕੀ ਐਸੀ ਰੰਗਾ ਰੰਗ ਧਾਰੀਆਂ ਛੂਟਤੀ ਹੂਈ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਤੀ ਹੈਂ ਜੋ ਸ਼ਾਇਰ ਕੀ ਰੋਸ਼ਨ ਦਮਾਗ਼ੀ ਔਰ ਰੇਸ਼ਨ ਮੁਸਤਕਬਿਲ ਕੀ ਗ਼ਮਾਜ਼ ਹੈ। ਇਨ ਰਸੀਲੇ ਔਰ ਖ਼ਲੂਸ ਭਰੇ ਗੀਤੋਂ ਮੈਂ ਕੌਮੀ ਔਰ ਵਤਨੀ ਮੋਹੱਬਤ ਸੇ ਮਾਮੂਰ ਏਕ ਅਕੀਦਤਮੰਦ ਦਿਲ ਵਲਵਲੀ ਸ਼ਿਦਤ ਸੇ ਧੜਕ ਰਹਾ ਹੈ।
ਦੱਤ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਜਿਸ ਫੰਨਕਾਰਾਨਾ ਘਭੀਰਤਾ ਔਰ ਮੁਹੱਬਤ ਸੇ ਹਿੰਦੋਸਤਾਨ ਮੁਤਅੱਦਦ ਸਿਆਸੀ ਰਾਹਨੁਮਾਓਂ ਕੋ ਅਪਨੀ ਨਜ਼ਮੋਂ ਕਾ ਮੌਜੂਹ ਬਨਾਇਆ ਹੈ, ਉਸ ਕੀ ਦਾਦ ਦੇਨਾ ਮੇਰੇ ਨਜ਼ਦੀਕ ਏਕ ਐਸੇ ਸ਼ਰੀਫ਼ੁਲਨਫ਼ਸ ਸ਼ਾਇਰ ਕੀ ਹੌਸਲਾ-ਅਫ਼ਜ਼ਾਈ ਕਰਨਾ ਹੈ ਜਿਸ ਕੋ ਸੀਨੇ ਮੇਂ ਸ਼ਾਇਰੀ ਕੋ ਵਾਕਈ ਏਕ ਫ਼ਸ਼ਰੀਫ਼ ਕੀ ਤਰਹ ਬਰਤਨੇ ਕੀ ਤੜਪ ਔਰ ਕਸਕ ਮੌਜੂਦ ਹੈ! ਔਰ ਤਅੱਜੁਬ ਨਹੀਂ ਅਗਰ ਯਹਿ ਤੜਪ ਔਰ ਕਸਕ ਅੱਗੇ ਚਲ ਕਰ ਇਨ ਕੀ ਸ਼ਾਇਰਾਨਾ ਸਲਾਹੀਯਤੋਂ ਮੇਂ ਉਭਾਰ ਔਰ ਨਿਖਾਰ ਪੈਦਾ ਕਰ ਦੇ।
(ਸਹੀ) ਜੋਸ਼—ਮਲਹੀ ਆਬਾਦੀ
9-9-43