ਜ਼ੋਰ ਨਾਲ ਬੌਦਲ ਜਾਏ। ਇਹ ਭੀ ਸਿਠਣੀਆਂ ਵਾਂਗ ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ-
ਕਾਮਨ ਪੌਨੀਆਂ ਉੜੋ ਮੂੜੇ
ਸਾਲੀਆਂ ਮੰਗਦੀਆਂ ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਚੂੜੇ
ਘੜਾ ਵੇ ਅਮੀਰਾ, ਸਿਰ ਜਰੀਏ ਦਾ ਚੀਰਾ
ਮੈਂ ਐੱਦੇ ਦੇ ਸਗਨ ਮਨਾਨੀਆਂ
ਝੋਕ
ਇਹ ਗੀਤ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਬੜੇ ਪਿਆਰੇ ਹਨ,ਧਾਰਨਾਂ ਬੜੀ ਮਿਠੀ ਹੈ। ਨਮੂਨਾ-
ਵਗਦੀ ਏ ਰਾਵੀ ਵਿਚ ਸੁਟਦੀਆਂ ਗਨੇਰੀਆਂ
ਆਪ ਤੁਰ ਚਲਿਓਂ ਸਾਨੂੰ ਦੇਵੇਂ ਦਲੇਰੀਆਂ
ਝੋਕ ਮੌਲਾ ਵਾਲੀ ਹੋਈ ਮਨਜ਼ੂਰ ਵੇ
ਅਖੀਆਂ ਤੋਂ ਨੇੜੇ ਸਾਡੇ ਕਦਮਾਂ ਥੀਂ ਦੂਰ ਵੇ
ਝੋਕ ਇਮਾਮ ਹੁਸੈਨ ਤੇ ਝੋਕ ਰਾਂਝੇ ਵਾਲੀ ਆਦਿਕ ਕਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।
ਕਾਫ਼ੀਆਂ
ਸੂਫੀਆਂ ਸਾਈਂ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਕਲਾਮ,ਜਿਸ ਵਿਚ ਬਹੁਤੇ ਰਬ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਲਾਉਣ ਵਲੇ ਬਚਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਕਵਾਲੀ ਲੋਕਾਂ ਪਾਸੋਂ ਸੁਣਿਆ ਜਾਦਾ ਹੈ। ਜਲੰਧਰ ਦੇ ਜ਼ਿਲੇ ਨਕੋਦਰ ਵਿਚ ਕਵਾਲੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਖਾਸ ਪੂਸਿਧ ਖਾਨਦਾਨ ਹੈ। ਏਹ ਲੋਕ ਮੇਲਿਆਂ ਅਤੇ ਉਰਸਾਂ ਉੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਸਾਂਈ ਬਲੇ ਸ਼ਾਹ, ਸ਼ਾਹ ਹੁਸੈਨ, ਅਲੀ ਹੈਦਰ ਆਦਿਕਾਂ ਦਾ ਮਾਰਫਤੀ ਕਲਾਮ ਸੁਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਅਕਸਰ ਪ੍ਰੇਮੀਆਂ ਨੂੰ ਹਾਲ ਪੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਮਸਤਾਨੇ ਹੋ ਕੇ ਖੇਡਣ ਲਗ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਜਵਾਨ ਜਵਾਨ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਲਕ ਤੋਂ ਕੜੀ ਦੇਖਦੇ ਹਨ; ਸੰਭਾਲਣੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਤਾ ਜ਼ੋਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਦੇ ਪੈਰਾਂ ਨੂੰ ਰਸੇ ਬਣ ਕੇ ਦਰਖਤ ਨਾਲ ਪੁਠੇ ਲਟਕਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਕਾਫੀ ਥਕ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਅਦ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਥਲੇ ਉਤਾਰ ਕੇ ਘਟ ਨਪ ਕੇ ਹੋਸ਼ ਵਿਚ ਲਿਆਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪੀਰਾਂ ਫਕੀਰਾਂ ਦੇ ਮਿਜ਼ਾਰਾਂ ਤੋਂ ਇਹ ਹਾਲਤ ਆਮ ਦੇਖੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਸੂਫ਼ੀਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਪਾਟੀ ਉਤੇ ਹਿੰਦੂ ਸਾਧੂਆਂ ਨੇ ਭੀ ਕਾਫੀਆਂ ਦੀ ਰਚਨਾ ਕੀਤੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਸਾਧੂ ਈਸ਼ਰ ਦਾਸ ਉਦਾਸੀ ਦੀਆਂ ਕਾਫੀਆਂ ਬੜੀ ਮਸ਼ਹੂਰੀ ਪਾ ਚੁਕੀਆਂ ਹਨ, ਲਖਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਵਿਕਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਇਹ ਕਾਫੀਆਂ ਭੀ ਸੂਫੀਆਂ ਦੇ ਕਲਾਮ ਵਾਂਗ ਖਾਲਸ ਪੰਜਾਬੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਹਨ।
-੩੮-
