ਪੰਨਾ:ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੀਰੇ.pdf/54

ਵਿਕੀਸਰੋਤ ਤੋਂ
Jump to navigation Jump to search
ਇਸ ਸਫ਼ੇ ਦੀ ਪਰੂਫ਼ਰੀਡਿੰਗ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ

ਸਿੰਘਵਲੋਕਨ ਸ਼ੇਅਰਾਂ ਦਾ ਨਮੂਨਾ ਭੀ ਦੇਖੋ

"ਮੀਮ ਮੂੰਹ ਮਹਤਾਬ ਦੇ ਵਾਝ ਉਹਦਾ, ਸਿਰ ਤੇ ਵਾਲ ਨੇ ਮਿਸਲ ਸ਼ਬਤਾਰ ਕਾਲੇ।
ਕਾਲੇ ਮੁੰਹ ਖਜਾਲਤ ਥੀਂ ਫੇਰ ਲੈਵਣ, ਵੇਖੋ ਪੇਚ ਦੇ ਜ਼ੁਲਫੇ ਦੋ ਤਾ ਵਾਲੇ।
ਵਾਲੇ ਗੋਸ਼ ਵਾਲੇ ਗੋਇਆ ਹੈ। ਹਾਲੇ, ਸਿਰ ਤੇ ਖੂਬ ਮੁਰਸਿਆ ਤਾਜ ਨਾਲੇ।
ਨਾਲੋ ਤਾਰਿਆ ਕਿਲਾ ਮਕਸਦ ਗਿਰਦੇ, ਪੁਖਤਾ ਚਾਹੜ ਫਸਲ ਤੇ ਮਾਰ ਤਾਲੇ।"

ਟੀ. ਸੀ. ਗੁਜਰਾਤੀ

ਤਾਰੀਖ ਲਿਖਣ ਦਾ ਸ਼ੌਕ ਭੀ ਆਮ ਪਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਾਰਸੀ ਅਬਜਦ ਦੇ ਹਿਸਾਬ ਨਾਲ ਹਰ ਇਕ ਹਰਫ ਦੇ ਅਦਦ ਜੋੜ ਕੇ ਸਾਲ ਦਸ ਦੇਣਾ ਕਰੀਬਨ ਹਰ ਇਕ ਉਰਦੂ ਅੱਖਰਾਂ ਦੀ ਪੰਜਾਬੀ ਸ਼ਾਇਰੀ ਵਿਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਗੁਰਮੁਖੀ ਵਿਚ ਏਹ ਹਿੰਦਸੇ ਹੌਰ ਤਰਾਂ ਨਾਲ ਕਢੇ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ ਹਨ ਜਿਹਾ ਕਿ ਚਾਤ੍ਰਿਕ ਜੀ ਨੇ ਨਲ ਦਮਯੰਤੀ ਦੀ ਸਮਾਪਤੀ ਦਾ ਸੰਮਤ ਕਢਿਆ ਹੈ, ਇਸ ਨੂੰ ਉਲਟਾ ਕਰਕੇ ਵਰਤਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ:-
"ਸ਼ਿਵ ਨੇਤਰ ਦ੍ਰਿਜ ਕਰਮ ਖੰਡ ਅਰ ਬ੍ਰਹਮ ਪਛਾਨੋ"-੧੯੬੩

ਇਕ ਹੋਰ ਕਵੀ ਸਿਧੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਸਦੇ ਹਨ--
1
ਪ੍ਰਭੂ ਖੰਡ ਬਸੁ ਤਤ ਲਖੋ ਸੰਮਤ ਬਿਕ੍ਰਮਜੀਤ

ਸਾਵਣ ਬਾਈ ਕੇ ਵਿਖੇ ਭਯੋ ਸਮਾਪਤ ਰੀਤ”

ਅਰਥਾਲੰਕਾਰ

ਸ਼ਬਦਾਲੰਕਾਰ ਤੋਂ ਸਿਆਇ ਅਰਥਾਲੰਕਾ ਭੀ ਬਹੁਤ ਮਿਲਦੇ ਹਨ। ਜਿਹਾ ਕਿ:-
“ਨਾੜ ਨਾੜ ਦੇ ਵਿਚ ਝਰਨਾਟ ਛਿੜੀ" --ਹੀਰਾ ਸਿੰਘ ਦਰਦ
"ਸਾਈਆਂ ਕੌਣ ਖੁਦਾ ਨੂੰ ਜਾ ਆਖੇ, ਪੈਦਾ ਕਰਨਾ ਹੁਸੀਨਾਂ ਦਾ ਬੰਦ ਕਰ ਦੇ" -ਸਾਈਂ
"ਪਏ ਹੋਤਾਂ ਦੇ ਰਾਤੀਂ ਚੋਰ ਮੈਨੂੰ, ਲੁਟਿਓ ਨੇ ਜ਼ਾਲਮਾਂ ਕਰ ਜ਼ੋਰ ਮੈਨੂੰ-ਗੁਲਾਮ ਰਸੂਲ
"ਓਹੋ ਅਖੀਆਂ ਰਖੀਏ ਬਾਗ਼ਬਾਨਾ ਭਾਵੇਂ ਲਬਾਂ ਤੇ ਆਖਰੀ ਸਾਸ ਹੋਵੇ"-ਬਾਗ਼ਬਾਨ
"ਇਕ ਅੱਟੀ ਸੂਤ ਦੀ ਜਾਂ ਮੁੱਲ ਪੈਂਦਾ ਸ਼ਰਫ਼ ਉਹਦਾ,
ਟੁਟਦਾ ਗੁਮਾਨ ਕੱਚੀ ਤੰਦ ਵਾਂਗ ਯਾਰ ਦਾ।-ਸ਼ਰਫ
"ਗੋਰੇ ਗੋਰੇ ਅਲੂੰਏਂ ਸੁਹਣੇ ਮੁਖੜੇ ਤੇ,

ਨਿਮ੍ਹੇ ਨਿਮ੍ਹੇ ਦਿਖਾਈ ਦੇਣ ਰੰਗ ਝੰਗ ਦੇ"-ਕੁਸ਼ਤਾ

-੪੬-