ਇਹ ਵਰਕੇ ਦੀ ਤਸਦੀਕ ਕੀਤਾ ਹੈ
ਉਹ ਸਮੇਂ ਅਨੁਸਾਰ ਜਿਵੇਂ ਮਰਜੀ ਸੀ ਘੜ ਲੈਂਦੀ ਸੀ। ਮਾਤਾ ਹਰੀ ਫੇਰ ਦਸਦੀ ਸੀ:
"ਮੈਂ ਬੜੀ ਦੇਰ ਤਕ ਏਹ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਇਕ ਦਿਨ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ ਅਫ਼ਸਰ ਆਇਆ। ਮੇਰੀਆਂ ਸੋਗੀ ਅੱਖਾਂ ਤਾਣੀ ਕੁਝ ਪੜ੍ਹ ਕੇ ਉਹਨੇ ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਗਲ ਕੀਤੀ। ਸਾਡਾ ਪਿਆਰ ਪੈ ਗਿਆ, ਉਹ ਅਫ਼ਸਰ ਆਪਣੀ ਦਲੇਰੀ, ਚਲਾਕੀ ਅਤੇ ਹਿੰਮਤ ਨਾਲ ਮੈਨੂੰ ਮੰਦਰਾਂ ਵਿਚੋਂ ਕੱਢ ਕੇ ਲੈ ਗਿਆ। ਅਸਾਂ ਸ਼ਾਦੀ ਕਰਾ ਲਈ। ਥੋੜੇ ਚਿਰ ਪਿਛੋਂ ਲੜਕਾ ਜਨਮਿਆ। ਉਹਦਾ ਨਾਮ ਨਾਰਮਨ ਰਖਿਆ। ਮੇਰੀਆਂ ਖ਼ੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਪਿਆਲਾ ਏਸ ਨਵੀਂ ਆਈ ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਨਕੋ ਨਕ ਭਰ ਗਿਆ, ਪਰ ਉਹ ਪੁਤਰ ਢੇਰ ਚਿਰ ਤਰ ਨਾ ਜੀਂਵਦਾ ਰਿਹਾ। ਨੌਕਰ ਨੇ ਜ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕੇ ਮਾਰ ਸੁਟਿਆ।
...ਮੈਨੂੰ ਇਤਨਾ ਗੁੱਸਾ ਚੜ੍ਹਿਆ ਕਿ ਮੈਂ ਨੌਕਰ ਨੂੰ ਪਸਤੌਲ ਨਾਲ ਮੁਕਾ ਦਿਤਾ.............।"
ਮਾਤਾ ਹਰੀ ਹਾਲੈਂਡ ਵਿਚ ਜੰਮੀ ਸੀ, ਪਰ ਏਹਦੇ ਚਿਹਰੇ ਉਤੇ ਅਜੀਬ ਹਿੰਦ-ਵਾਸੀਆਂ ਵਾਲੀ ਰੰਗਤ ਸੀ!
੧੭.
