________________
ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਲਾ ਦਾ ਬੇੜਾ ਕਰ 1 ਜਾਂਦਾ ਹੈ ? ਸੁਆਲ ਪੁਛਣੇ ਵਲ ਦ ਇਕ ਹੀ ਪਰਸੰਗ ਦੇ ਲਈ ਆ ਵੇਲੇ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨ ਪੜਾਈਆਂ ਲ ਤਰਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਜੁੜ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਦ ਬਿਲਕੁਲ ਹਦ ਪਾਰ ਦੇਖਣ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਵੇਲੇ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨ ਪੜਾਈ ਹੈ । ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਪੜ੍ਹ ਦੇ ਨ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਜਦ ਬਿਲਕੁਲ ਨਵਾਂ ਪਾਠ ਉਸਤਾਦ ਪੜਾਉਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਕੁਝ ਦੋ ਜੀਵਨ ਦੇ ਤਜਰਬਿਆਂ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਾਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਭੂਮਨਾ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ ਬਚਿ ਕਹਾਣੀ ਕਥਾ ਆਦਿ ਸੁਣਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਕਦੇ ਕਦੇ ਕੁਝ ਮੂਰਤ ਵਿਖਾਕੇ ਅਤੇ ਬਠਾ ਧਿਆਨ ਖਿੱਚਕੇ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਪਾਠ ਲਈ ਮਾਨਸਿਕ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਜਾਂ ਵਿਖਾਉਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਛੇਤੀ ਹੋਰ ਗਲਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕ ਮੂਰਤ ਵਲ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸਨੂੰ ਹੋਰ ਗਲਾਂ ਵਲ ਲੈ ਜਾਣਾ ਸੌਖਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਮਨ ਮੰਸਥਾ ਵਿਚ ਲਾਉਣ ਲਈ ਉਦੇਸ਼ ਵਖਰਾ ਵਰਗੀ ਅਸਲ ਵਿਚ ਇਹ ਵੀ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕ ਤਿਆਰੀ ਹੈ। ਸੰਥਾ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਸਪੱਥਰ ਕਰਨ ਅਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਦਸ ਦੇਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਇਹ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੈ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾ ਕਰਨ ਨਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮਨ ਇਧਰ ਉਧਰ ਭਟਕਦਾ ਰਹਿੰ ਹੈ । ਕਿੰਨੇ ਹੀ ਉਸਤਾਦ ਆਪਣੀ ਬੰਗਾ ਵਿਚ ਨਵੀਨਤਾ ਵਿਖਾਉਣ ਲਈ ਖਾਨ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਜੁੜਦੇ। ਪਰਬੀਨ ਉਸਤਾਦ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਨਾਉਣ ਵਿਚ ਸਮੱਰਥ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਪਰ ਆਮ ਉਸਤਾਦਾਂ ਲਈ ਇਸ ਰੰਗ ਦੀ ਕਾਰ ਕਰਨੀ ਔਖੀ ਹੈ । ਪਾਠ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਬਚਿਆਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾ ਦਖਲ ਨਾਲ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਰਹੇ ਹੁੰਦੇ ਨਹੀਂ ਉਤਾਰਦੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਉਸਦੇ ਦਿਤਾ ਹ ਭਟਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਵੇਂ ਵਿਵਾਦ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਉਦ
