________________
੧. ਬੀੜ ਤਿਆਰ ਕਰਨ ਦੀ ਲੋੜ ਰੁ ਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਮ ਪਰ ਬਾਣੀ ਰਚਨੀ ਤਾਂ ਸਾਧਾਂ ਫ਼ਕੀਰਾਂ ਨੇ, ਓਹਨਾਂ ਦੇ ਵੇਲੇ ਹੀ, ਸ਼ਰ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਅਰਜਨ ਦੇਵ ਦੇ ਵੇਲੇ ਤਕ ਪੌਣੀ ਸਦੀ ਹੋਰ ਏਸੇ ਠੱਗੀ ਵਿਚ ਲੰਘ ਚੁਕੀ ਸੀ । ਜੇਕਰ ਗੋਸ਼ਟਾਂ, ਸਾਖੀਆਂ ਆਦਿ ਤੋਂ ਜਾਚ ਕਰੀਏ, ਤਦੇ ਇਹ ਨਕਲੀ ਬਾਣੀ ਲਗ ਪਗ ਉਤਨੀ ਕ ਹੀ ਬਣ ਚੁੱਕੀ ਸੀ ਜਿੱਨੀਕੁ ਕਿ ਖੁਦ ਗੁਰੂ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਆਪਣੀ ਰਚੀ ਅਸਲੀ ਬਾਣੀ { ਅਤੇ ਦੋਹਾਂ ਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ, ਨਕਲੀ` ਵੀ ਤੇ ਅਸਲੀ ਵੀ, ਸਿਖਾਂ ਵਿਚ ਇਕ ਜੇਹੀਆਂ ਫੈਲੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਸਨ। ਕੋਈ ਗੁੰਬ ਜਾਂ ਪਥੀ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਅਸਲੀ’ ਗੁਰਬਾਣੀ ਇਕੱਠੀ ਕੀਤੀ ਹੋਵੇ, ਸਿਖਾਂ ਪਾਸ ਮੌਜੂਦ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਮਦਦ ਨਾਲ ਕਿ ਉਹ ਨਕਲੀ, ਤੇ ਅਸਲੀ’ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰ ਸਕਣ । ਬਾਣੀ ਬਹੁਤ ਕਰਕੇ ਜ਼ਬਾਨੀ ਹੀ ਚਲੀ ਆਉਂਦੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਅਸਲੀ’ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਵੀ ਸਹਿਜ-riਭਾ ਲਵੀਂ ਫ਼ਰਕ ਪੈਂਦੇ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਇਹ ਇਕ ਕੁਦਰਤੀ ਗਲ ਸੀ । ਜਪੁਜੀ, ਆਸਾ ਦੀ ਵਾਰ, ਰਹਿਰਾਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਪੰਜ ਸ਼ਬਦ, ਕੀਰਤਨ ਸੋਹਿਲਾ, ਇਹ ਨਿਤਨੇਮ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤਿਆਂ ਨੂੰ ਕੰਠ ਹੋਣਗੀਆਂ। ਭਾਵੇਂ ਨਿਤਨੇਮ ਦੀਆਂ ਬਾਣੀਆਂ ਵਿਚ ਵੀ ਪਿਛਲੇ ਗੁਰੂਆਂ ਦੇ ਕਹੇ ਸ਼ਬਦ ਤੇ
- ਬਾਣੀ ਵਿੱਚ ਪਿਛੋਂ ਹੋਰ ਭੀ ਬਹੁਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ | ਇਕੱਲ ‘ਪਰਾਣ-ਸੰਗਲੀ' ਪੂਰੇ ੧੧੩ ਅਧਆਇ ਦੀ ਸੀ, ਅਤੇ ਸਾਫ ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਜਿੱਡ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਏ । ਫੇਰ ‘ਰੇਸ਼ਤੇ’, ‘ਮੁਨਾਜਾਤ, ਗਿਆਣ ਸਰੋਦਯ, “ਬਾਣੀ ਬਿਹੰਗਮ,' ‘ਕਥਾ ਹਰਿਚੰਦ, ਕਈ ਨਵੀਆਂ ਨਵੀਆਂ ‘ਗੇਸਟਾਂ, ਨਕਲੀ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ ਕਈ .. ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਆਦਿ ਭੀ ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਸਾਹਿਬ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਲਗ ਗਈਆਂ ।
Digitized by Panjab Digital Library / www.panjabdigilib.org
