ਲੈ ਕੇ ਸਾਰੇ ਬੈਠ ਗਏ। ਮਾਸਟਰ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਸੋਗ ਮਈ ਸੁਆਗਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਮਝਣ ਵਿਚ ਦੇਰ ਤਾਂ ਨਾ ਲਗੀ, ਪਰ ਫਿਰ ਵੀ ਉਸ ਨੇ ਦਿਆਲ ਨੂੰ ਪੁਛਿਆ, “ਕਿਉਂ ਦਿਆਲ ਤੂੰ ਅਜੇ ਤਕ ਟਿਊਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਰਖੀ?"
ਦਿਆਲ ਆਪਣੀ ਥਾਂ ਤੇ ਉਠਿਆ। ਉਸ ਦੇ ਅਥਰੂ ਧਾਰਾਂ ਬਣ ਗਏ, ਜਿਵੇਂ ਅਜੇ ਤਕ ਰੁਕੇ ਹੋਏ ਸਨ ਕਿ ਕਿਸੇ ਉਪਜਾਊ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਇੰਜਨਾ ਲੋਚਦੇ ਸਨ। ਉਹ ਮੂਹੋਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕਹਿ ਸਕਿਆ। ਕਹਿਣ ਦੀ ਲੋੜ ਵੀ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਉਸ ਦੇ ਉਭੇ ਸਾਹ ਸਭ ਕੁਝ ਦਸ ਰਹੇ ਸਨ ਅਤੇ ਸਾਰੀ ਜਮਾਤ ਦੀਆਂ ਸਿਲ੍ਹੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਗਵਾਹੀ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਮਾਸਟਰ ਹਰਨਾਮ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਨੂੰ ਬੈਠ ਜਾਣ ਲਈ ਆਖਿਆ।
ਦਿਆਲ ਦਾ ਪਤਾ ਸੈਂਟਰਲ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿਚ ਇਕ ਮਾਮੂਲੀ ਅਲੈਕਟ੍ਰੀਸ਼ਨ ਸੀ। ਜਿਸ ਦੀ ਆਮਦਨ ਕਿਸੇ ਮਹੀਨੇ ਵੀ ਸਵਾ ਸੌ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋਈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਛੋਟਾ ਭਰਾ ਉਸੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਹੀ ਸਤਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿਚ ਪੜ੍ਹਦਾ ਸੀ, ਅਤੇ ਇਕ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਕੁੜੀਆਂ ਦੇ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤ ਵਿੱਚ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ 'ਚੋਂ ਰਫਿਊਜੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਇਧਰ ਕੋਈ ਜਾਇਦਾਦ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਿਤਾ ਦੀ ਤਨਖਾਹ ਆਸਰੇ ਹੀ ਘਰ ਦਾ ਮਾੜਾ ਮੋਟਾ ਗੁਜ਼ਾਰਾ ਤੁਰਦਾ ਸੀ। ਸਕੂਲ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਦਿਆਲ ਦੀ ਫੀਸ ਮੁਆਫੀ ਦੀ ਦਰਖਾਸਤ ਰਦ ਕਰ ਦਿਤੀ ਸੀ ਅਤੇ ਆਖਿਆ ਸੀ ਉਹ ਰਫਿਊਜੀ ਹੈ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਕਾਰ ਪਾਸੋਂ ਗਰਾਂਟ ਲੈ ਦਿਤੀ ਜਾਏਗੀ। ਪਰ ਜਦ ਗਰਾਂਟ ਦੀਆਂ ਦਰਖਾਸਤਾਂ ਘਲਣ
ਵੈਰੀ
