ਜ਼ਫ਼ਰਨਾਮਾ ਸਟੀਕ
(੧੯੬)
ਹਿਕਾਯਤ ਦਸਵੀਂ
ਭਾਵ—ਸੈਨਾਂ ਅਤੇ ਦਲ ਆਦਿਕਾਂ ਦਾ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਧਿਆਨ ਰਖਿਆ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਦੀਵ ਬਹੁਤੇ ਪੋਤੇ ਵੰਡੇ॥੯੭॥
ਯਕੇ ਲਸ਼ਕਰ ਆਰਾਸਤ ਚੂੰ ਨੌਬਹਾਰ॥
ਜ਼ਿ ਖ਼ੰਜਰ ਵ ਗੁਰਜ਼ੋ ਵ ਬਖ਼ਤਰ ਹਜ਼ਾਰ॥੯੮॥
ਯਕੇ ਇਕ। ਲਸ਼ਕਰ = ਸੈਨਾ। ਆਰਾਸਤ = ਸਵਾਰੀ। ਚੂੰ = ਨਿਆਈਂ। ਨੌ
ਬਹਾਰ = ਬਸੰਤ ਰੁੱਤ। ਜ਼ਿ = ਨਾਲ। ਖੰਜਰ = ਕਟਾਰ। ਵ = ਅਤੇ। ਗੁਰਜ਼ = ਮੋਗਰੀ
ਓ = ਅਤੇ। ਵ = ਅਤੇ। ਬਖ਼ਤਰ = ਸੰਜੋਇ। ਹਜ਼ਾਰ = ਸਹੰਸ੍ਰ
ਭਾਵ—ਬਸੰਤ ਦੀ ਰੁਤ ਵਾਂਗੂੰ ਇਕ ਸੈਨਾ ਸਵਾਰੀ ਸਹੰਸਰ ਕਟਾਰਾਂ ਅਤੇ ਮੋਗਰੀਆਂ ਅਤੇ ਸੰਜੋਆਂ ਨਾਲ॥੯੮॥
ਜ਼ਿਰਹ ਖ਼ੋਦੋ ਖ਼ਫ਼ਤਾਨ ਬਰਗੁਸਤਵਾਂ॥
ਜ਼ਿ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਹਿੰਦੀ ਗਿਰਾਂ ਤਾ ਗਿਰਾਂ॥੯੯॥
ਜ਼ਿਰਹ = ਸੰਜੋਇ ਜਾਲੀ ਵਾਲੀ। ਖੋਦ = ਟੋਪ। ਓ = ਅਤੇ। ਖ਼ਫ਼ਤਾਨ = ਚਿਲਤਾ
ਬਰਗ਼ੁਸਤਵਾਂ = ਪਾਖਰ। ਜ਼ਿ = ਅਤੇ। ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ, ਹਿੰਦੀ = ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ
ਤਲਵਾਰ। ਗਿਰਾਂ = ਭਾਰੇ ਮੁਲ ਦੀ। ਤਾ = ਅਤੇ। ਗਿਰਾਂ = ਭਾਰੀ।
ਭਾਵ—ਸੰਜੋਇ ਟੋਪ ਚਿਲਤਾ ਅਤੇ ਪਾਖਰ ਹਿੰਦੀ ਤਲਵਾਰਾਂ ਵਡੇ ਮੁਲ ਦੀਆਂ ਅਤੇ ਭਾਰੀਆਂ॥੯੯॥
ਜ਼ਿ ਬੰਦੂਕ ਮਸ਼ਹਦ ਵ ਚੀਨੀਂ ਕਮਾਂ॥
ਜ਼ਿਰਹ ਰੂਮ ਸ਼ਮਸ਼ੇਰਿ ਹਿੰਦੋਸਤਾਂ॥੧੦੦॥
ਜ਼ਿ = ਅਤੇ। ਬੰਦੂਕ = ਰਾਮ ਜੰਗਾ। ਮਸ਼ਹੂਦ = ਨਗਰੀ ਦਾ ਨਾਉਂ। ਵ = ਅਤੇ
ਚੀਨੀ = ਚੀਨ ਦੇਸ ਦੀ। ਕਮਾਂ = ਧਨੁਖ। ਜਿਰਹਰੂਮ = ਰੂਮ ਦੇਸ ਦੀ ਸੰਜੋਇ।
ਸ਼ਮਸ਼ੇਰ ਹਿੰਦੋਸਤਾਂ = ਤਲਵਾਰ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀ।
ਭਾਵ—ਅਤੇ ਮਸ਼ਹੂਦ ਦੇ ਰਾਮੜੰਗੇ ਚੀਨ ਦੇ ਧਨੁਖ ਅਰ ਰੂਮ ਦੀ ਸੰਜੋਆਂ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੀਆਂ ਤਲਵਾਰਾਂ॥੧੦੦॥
ਚਿ ਅਜ਼ ਤਾਜ਼ੀ ਅਸਪਾਨ ਫੌਲਾਦ ਨਾਲ॥
ਹਮਹ ਯਿੰਦਹ ਫ਼ੀਲਾਨ ਅਜ਼ ਸ਼ਬ ਮਸਾਲ॥੧੦੧॥
ਚਿ = ਕੀ। ਅਜ਼ = ਤੇ। ਤਾਜ਼ੀ = ਅਰਬ ਦੇਸ ਦੇ। ਅਸਮਾਨ = ਘੋੜੇ। ਫੌਲਾਦ
ਨਾਲ = ਈਸਪਾਤੀ ਖੁਰੀਆਂ। ਹਮਹ = ਸਾਰੇ। ਯਿੰਦਹ = ਮਤਵਾਲੇ।
ਫੀਲਾਨ = ਹਾਥੀ। ਅਜ਼ = ਆਦਿਕ। ਸ਼ਬ = ਰਾਤ੍ਰੀ। ਮਸਾਲ ਵਰਗੇ।
