ਠੰਡੀਆਂ ਪੌਣਾ ਖਾ, ਐਧਰ ਆ !
ਰਾਜਾ ਹਰ ਰੋਜ਼ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਵੇਲੇ ਪਾਠ ਪੂਜਾ ਮਗਰੋਂ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਨੂੰ ਉਪਦੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਕਰਦਾ ਸੀ,-- "ਇਹ ਮੂੰਹ ਫੇਰ ਦੇਣ ਵਾਲੀ ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਹੀ ਸਚੀ ਮਿਤ੍ਰ ਹੈ, ਇਹ ਹੀ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣੀ ਅਸਲੀ ਦਸ਼ਾ ਦਸਦੀ ਹੈ, ਝੂਠੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵਾਂਗ ਐਵੇਂ ਝੋਲੀ ਨਹੀਂ ਚੁਕਿਆ ਕਰਦੀ। ਬਰਫ਼ ਤੇ ਠੰਡ ਦਾ ਕਸ਼ਟ ਏਹੋ ਜਿਹਾ ਅਸਹਿ ਨਹੀਂ ਜਿਹੋ ਜਿਹਾ ਆਪਣਿਆਂ ਦੀ ਅਕ੍ਰਿਤਘਣਤਾ ਤੇ ਧ੍ਰੋਹ ਦਾ ਦੁਖ ਹੈ।”
ਏਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਹਰ ਇਕ ਸ਼ੈ ਤੋਂ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਸਿਖਿਆ ਲੈਂਦਾ ਤੇ ਦੁਖ ਵਿਚ ਭੀ ਸੁਖ ਮਨਾਉਂਦਾ। ਹਾਂ ! ਕਦੇ ਕਦੇ ਆਪਣੀ ਪਿਆਰੀ ਬੱਚੀ ਰਾਜਵਤੀ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਦਾ ਸਲ ਉਸ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਨੂੰ ਕੰਬਾ ਦਿੰਦਾ ਤੇ ਜਦੋਂ ਵੀ ਉਹ ਯਾਦ ਆ ਜਾਂਦੀ ਨੇਤ੍ਰਾਂਂ ਵਿਚੋਂ ਨੀਰ ਵਗ ਤੁਰਦਾ। ਰਾਜਵਤੀ ਤਾਂ ਆਪਣੇ ਪਿਆਰੇ ਪਿਤਾ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰਹਿਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਪ੍ਰੰਤੂ ਪ੍ਰਧਾਨ ਰਾਏ ਦੀ ਆਪਣੀ ਧੀ ਸ਼ੀਲਾਵਤੀ ਦਾ ਰਾਜਵਤੀ ਨਾਲ ਇਤਨਾ ਹਿਤ ਸੀ ਜੋ ਉਹ ਇਕ ਪਲ ਭਰ ਭੀ ਉਸ ਤੋਂ ਵੱਖ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਸਕਦੀ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਜ਼ੋਰੋ ਜ਼ੋਰੀ ਰਾਜ ਨੂੰ ਪਿਤਾ ਤੋਂ ਖੋਹ ਕੇ ਆਪਣੇ ਕੋਲ ਰਖ ਲੀਤਾ ਸੀ। ਪਹਿਲਾਂ ਤਾਂ ਪਿਤਾ ਦੇ ਵਿਛੋੜੇ ਵਿਚ ਰਾਜ ਬਥੇਰਾ ਤੜਫੀ ਪਰ ਡਾਢੇ ਦਾ ਸਤਾਂ ਵੀਹਾਂ ਦਾ ਸੌ, ਵਿਚਾਰੀ ਕੀ ਕਰਦੀ ਰੋ ਰੋ ਕੇ ਸਬਰ ਦਾ ਘੁੱਟ ਪੀ ਅਰ ਚੁਪ ਕਰ ਰਹੀ। ਸ਼ੀਲਾ ਹਰ ਵੇਲੇ ਉਸ ਨੂੰ ਦਿਲਾਸਾ ਦਿੰਦੀ, ਉਸ ਦਾ ਦੁਖ ਵੰਡਦੀ ਤੇ ਹੁਣ ਇਸ ਬਿਪਤਾ ਵਿਚ ਦੁਵੱਲੀ ਪਿਆਰ ਦੀ ਗੰਢ ਹੋਰ ਭੀ ਪੱਕੀ ਹੋ ਗਈ।
ਵਰ੍ਹੇ ਬੀਤ ਗਏ, ਪਰਧਾਨ ਰਾਏ ਦੀ ਗੁੱਡੀ ਉਚੇ ਅਕਾਸ਼ ਤੇ ਸੀ ਤੇ ਲੋਕੀ ਤਖ਼ਤ ਦੇ ਅਸਲੀ ਹਕਦਾਰ ਨੂੰ ਭੁਲ ਚੁਕੇ ਸਨ।
-੯੫-
