________________
ਦੂਜਾ ਭੰਡੁ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਮੇਰੇ ਬਿਲ ਨੂੰ ਭੀ ਜਾਨ ਜਾਏਗਾ ਏਹ ਬੜੀ ਸੋਚ ਦੀ ਬਾਤ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਨੀਤਿ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਭੀ ਹੈ:ਦੋਹਰਾ ॥ ਏਕ ਬਾਰ ਜਨ ਪੁਰਖ ਕੇ ਗੁਨ ਔਗੁਨ ਲਖ ਲੇਖ ॥ . ਬੁਧਿਮਾਨ ਨਰ ਹਾਥ ਸੇ*ਪਲ ਪ੍ਰਮਾਨ ਕਹ ਦੇਤ ॥੮॥ ਦੁਵੈਯਾ ਛੰਦ ॥ ਵਾਛਾ ਦੇਤ ਜਨਾਇ ਪੁਰਖ ਕਾ ਅਰ ਅਸੁਭ ਪਰਾਕ੍ਰਿਤ ਜੋਇ ॥ ਤਥਾ ਭਵਿਖਤ ਭੀ ਉਸ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟ , ਹੋਤ ਮੇਂ ਨਹਿ ਗੋਇ : ਯਥਾ ਮੋਰ ਸਿਸੁ ਬਿਨਾ ਕਲਾਪੇ ਨਿੱਤ ਕਰਤ ਹੀ ਜਾਨਯੋ ਜਾਤ ॥ ਜਬ ਵਹ ਗਮਨ ਕਰਤ ਸਰਵਰ ਕੋ ਚਾਲ : ਮਯੂਰਨ ਧਰ ਬਿਖਤ ॥ ੮s | ਹੇ ਮੰਥਕ ! ਤਦ ਮੈਂ ਡਰਦਾ ਮਾਰਿਆ ਪ੍ਰਵਾਰ ਸਮੇਤ ਆਪਨੇ ਕਿਲੇ ਦੇ ਰਸਤੇ ਨੂੰ ਛੱਡਕੇ ਦੂਸਰੇ ਮਾਰਗ ਤੁਰ ਪਿਆ। ਜਦ ਮੈਂ ਥੋੜੀ ਜੇਹੀ ਦੂਰ ਗਿਆ ਤਾਂ ਅਗੋਂ ਬੜੇ ਸਰੀਰ ਵਾਲਾ ਜੰਗਲੀ ਬੱਲਾ ਮਿਲ ਪਿਆ ਓਹ ਚੂਹਿਆਂ ਦੇ ਝੁੰਡ ਨੂੰ ਦੇਖਕੇ ਕੁਵ ਪਿਆ ਕਈ ਚੂਹੇ ਤਾਂ ਮਰ ਗਏ ਬਾਕੀ ਬਚੇ ਹੋਏ ਚੂਹੋ ਮੈਨੂੰ ਕੁਮਾਰਗਗਾਮੀ ਜਾਨਕੇ ਮੇਰੀ ਨਿੰਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਲਹੂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਉਸੇ, ਕਿਲੇ ਅੰਦਰ ਜਾਂ ਵੜੇ ( ਇਸ ਉਤੇ ਇਹ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਠੀਕ ਘਟਦਾ ਹੈ ਕਬਿੱਤ ॥ ਫਾਹੀ ਕੋ ਭੋ: ਐ ਮਰੋੜ ਕਪਟ ਰਚਨਾ ਕੇ ਝਗੁਰ ਫੇਰ ਜੋਰ ਕੀਨੋ ਬਹੁ ਧਾਇਕੇ । ਅਗਨਿ ਕੋ ਫਾਧ ਔਰ ਬਨ ਨੂੰ ਕੋ ਲਾਂਘ ਧਯੋ ਫੰਧਕ ਕੇ ਤੀਰ ਤੂੰ ਤੇ ਆਪ ਕੋ ਬਚਾਇਕੇ । ਕੁਦ ਗਯੋ ਹਰਨਾ ਐਸੀ ਵਿਪਦ ਹੂੰ ਕੋ ਨਾਥ ਸ਼ਿਵ ਆਗੇ ਪੁਨ ਕੁ ਮਾਂਝ ਗਿਰਿਯੋ ਹੈ ਜਾਇਕੇ । ਦੈਵ ਤਿਕੂਲ ਤੇ ਨ ਬੁਧਿ ਰਹੇ ਪੁਰਖਨ ਕੀ ਉਦਮ ਭੀ ਬਿਧਰਥ ਹੋਤ ਭਾਖੋ ਸਮਝਾਇਕੇ ॥੮੯॥ ' ਸੋ ਮੈਂ ਤਾਂ ਅਕੱਲਾ ਹੋਰ ਪਾਸੇ ਚਲਿਆ ਗਿਆ ਅਰ ਬਾਕੀ ਮੂਰਖਤਾ ਕਰਕੇ ਉਸ ਕਿਲੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਜਾ ਪਹੁੰਚੇ । ਇਤਨੇ ਚਿਰ ਬਿਖੇ ਓਹ ਦੁਸਟ ਸਾਧੂ ਲਹੂ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਨਾਲ ਛਿੜਕੀ ਹੋਈ ਭੂਮਿ ਨੂੰ ਦੇਖ ਉਸੇ ਮਾਰਗ ਉਸ ਖੁਡ ਕੋਲ ਜਾ ਪਹੁੰਚਿਆ, ਅਰ ਉਸਨੂੰ ਕੱਸੀ ਨਾਲ ਪੂਟਨ ਲੱਗਾ ਅਰ ਪੁਟਦੇ ਹੋਏ ਨੂੰ ਓਹ ਧਨ ਮਿਲ ਗਿਆ ਜਿਸ ਧਨ ਦੇ ਉਪਰ ਮੈਂ ਨਿਵਾਸ ਕਰਦਾ ਸਾ, ਅਰ
- ਪਲ ਚਾਲੀਆਂ ਮਸਿਆਂ ਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
This
Original with: Punjabi Sahit Academy Digitized by: Panjab Digital Library
