ਇਸ ਪ੍ਰੋਜੈਕਟ ਦਾ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਉਲੀਕਦੇ ਹੋਏ, ਇਹ ਸੋਚਿਆ ਗਿਆ ਕਿ ਇਸ ਨੂੰ ਸਿਰਫ ਇਕ ਤਰਫਾ ਨਾ ਰੱਖਿਆ ਜਾਵੇ। ਸਿਰਫ ਮਾਹਿਰ ਆ ਕੇ ਆਪਣੀ ਵਿਦਵਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਨਾ ਕਰਨ ਸਗੋਂ ਸੈਮੀਨਾਰ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈ ਰਹੇ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਵੀ ਸਰਗਰਮ ਭੂਮਿਕਾ ਹੋਵੇ। ਇਸ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਸਾਰੇ ਅਧਿਆਪਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਸ ਦਾ ਭਾਗੀਦਾਰ ਸਮਝਣ। ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ, ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਇਕ ਪੂਰਵ-ਮੁਲਾਂਕਣ ਲਈ ਦਸ ਕੁ ਸਵਾਲ ਪੁੱਛਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚਿਆ ਗਿਆ ਤੇ ਇਕ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਵਲੀ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀ ਗਈ। ਨਸ਼ਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧਿਤ ਉਹ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਇਹ ਸਨ:
1. ਕਿਸ ਵਿਅਕਤੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਈ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
2.ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਵਰਤੇ ਜਾਂਦੇ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੇ ਨਾਂ (ਸ਼ਰਾਬ ਅਤੇ ਤੰਬਾਕੂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ)
ਭਾਵ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਹੋਰ ਨਸ਼ੇ।
3.ਨਸ਼ੇ ਨਾਲ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਤਕਲੀਫਾਂ/ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ
4.ਨਸ਼ਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰਨ ਦੇ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ?
5.ਨਸ਼ਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਵਿਅਕਤੀ (ਵਿਦਿਆਰਥੀ) ਦੀਆਂ ਨਿਸ਼ਾਨੀਆਂ।
2.ਨਸ਼ੇ ਛੱਡਣਾ ਆਸਾਨ ਹੈ ਜਾਂ ਮੁਸ਼ਕਿਲ? ਜੇਕਰ ਆਸਾਨ ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਉਂ, ਜੇਕਰ ਮੁਸ਼ਕਿਲ
ਹੈ ਤਾਂ ਕਿਉਂ?
6.ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਨਿੱਪਟਣ ਲਈ ਕੀ ਕਦਮ ਪੁੱਟਣੇ ਚਾਹੀਦੇ ਹਨ?
7.ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨਾਲ ਨਿੱਪਟਣ ਲਈ ਸਕੂਲ ਕੀ ਭੂਮਿਕਾ ਅਦਾ ਕਰ ਸਕਦੇ
ਹਨ?
9. ਤੁਹਾਡੀ ਰਾਏ ਮੁਤਾਬਕ ਨਸ਼ਾ ਵਿਰੋਧੀ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਕੀ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ
ਹੈ?
10. ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਵਿਚ ਨਸ਼ਾ ਛੁੜਾਉ ਕੇਂਦਰ ਕਿਹੜੇ ਕਿਹੜੇ ਹਨ?
ਸੱਠ ਦੇ ਕਰੀਬ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦਾ ਇਕ ਗਰੁੱਪ, ਵਾਰੀ ਵਾਰੀ ਦੋ ਦਿਨਾਂ ਲਈ ਬੁਲਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੱਤ ਗਰੁੱਪ ਪਹੁੰਚੇ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਜਿਲੇ ਦੇ ਸਾਰੇ ਮਿਡਲ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਵਾਲੇ ਸਕੂਲਾਂ ਤੋਂ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੇ ਹਿੱਸਾ ਲਿਆ।ਜਿਲਾ ਸਿੱਖਿਆ ਅਫਸਰ ਵਲੋਂ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਸਾਰੇ ਸਕੂਲ ਇਸ ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾ ਵਿੱਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ।
ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾ ਦਾ ਆਰੰਭ ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਵਲੀ ਨਾਲ ਹੁੰਦਾ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਵੀਹ ਮਿੰਟ ਦਾ ਸਮਾਂ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ।ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਦੱਸਿਆ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਇਹ ਕੋਈ ਇਮਤਿਹਾਨ ਨਹੀਂ, ਇਸ ਵਿਚ ਨਾ ਕੋਈ ਫੇਲ-ਪਾਸ ਵਾਲੀ ਭਾਵਨਾ ਹੈ। ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਇਥੋਂ ਤਕ ਖੁੱਲ੍ਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਕਿ ਉਹ ਚਾਹੁਣ ਤਾਂ ਭਾਵੇਂ ਆਪਣਾ ਨਾਂ ਵੀ ਨਾ ਲਿਖਣ। ਪ੍ਰਸ਼ਨਾਵਲੀ ਦਾ ਮੰਤਵ ਦੱਸਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਕਿ ਇਸ ਨਾਲ ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾ ਦੇ ਆਯੋਜਕਾਂ ਨੂੰ ਇਹ ਪਤਾ ਚੱਲੇਗਾ ਕਿ ਤੁਹਾਡੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਦੀ ਸੀਮਾ ਕੀ ਹੈ ਤਾਂ ਜੋ ਗੱਲ ਉਸ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਤੋਰੀ ਜਾਵੇ।
ਨਸ਼ਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ, ਸਮਾਜ ਦੀ ਇਕ ਪ੍ਰਚਲਿਤ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਭ ਕੋਲ ਇਨ੍ਹਾਂ
ਦਸਾਂ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਢੁਕਵੇਂ ਜਵਾਬ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਵਾਲਾਂ/ਜਵਾਬਾਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਬੱਚੇ ਕਦੇ ਤੰਗ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ/17
