ਵਹੀ ਜਾ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਚਲੋ! ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਮਿਲ ਬੈਠ ਕੇ ਹੀ ਹੱਲ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਉਪਰਾਲੇ ਹੋਣਗੇ, ਸਮਝ ਬਣੇਗੀ ਤਾਂ ਕੁਝ ਨਾ ਕੁਝ ਜਰੂਰ ਹੋਵੇਗਾ।
'ਭੈਣ ਕੰਵਲਪ੍ਰੀਤ ਨੇ ਦੋ ਨੁਕਤੇ ਰੱਖੇ। ਰਣਧੀਰ ਠਾਕੁਰ ਨੇ ਅਗਲੀ ਟਿੱਪਣੀ ਕੀਤੀ 'ਇੱਕ ਹੈ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਸੰਵੇਦਨਸ਼ੀਲਤਾ ਤੇ ਦੂਸਰੇ ਸਾਡੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਿਰਦਾਰ, ਚਾਹੇ ਇਹ ਰਾਜਨੀਤਕ ਹੋਣ, ਧਾਰਮਿਕ ਜਾਂ ਹੋਰ। ਕਿਉਂ ਜੋ ਅਸੀਂ ਮੁੱਖ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੱਚਿਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਨਸਿਕਤਾ ਅਤੇ ਨਸ਼ੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਰੁਝਾਨ ਨੂੰ ਸਮਝਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਆਪਾਂ ਨੂੰ ਮੰਨਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬੱਚੇ ਦੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਬੁਨਿਆਦ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ। ਪਰ ਨਾਲ ਹੀ ਇਹ ਵੀ ਸੱਚ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਬੇਜੋੜ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿਚ ਪਲੇ ਬੱਚੇ ਨੂੰ, ਜੇਕਰ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਮਝ ਕੇ ਅਧਿਆਪਕ ਮੋੜਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੇ ਤਾਂ ਇਹ ਸੰਭਵ ਹੈ। ਆਪਾਂ ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਇਹ ਗੱਲਾਂ ਜਾਰੀ ਰਖਾਂਗੇ, ਹੁਣ ਦੂਸਰੇ ਗਰੁੱਪ ਦੀ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆ ਰਹੇ ਨੇ: ਗੁਰਿੰਦਰ ਖਾਲਸਾ ਜੀ। ਇਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਜਰੂਰ ਯਾਦ ਰੱਖਣੀ ਹੈ ਜਿਸ ਨੁਕਤੇ 'ਤੇ ਗੱਲ ਹੋ ਚੁੱਕੀ ਹੋਵੇ, ਉਸ ਦੇ ਦੁਹਰਾਓ ਤੋਂ ਬਚਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰੀਏ।'
ਗੁਰਿੰਦਰ ਖਾਲਸਾ ਨੇ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਰੱਖੇ ਕਿ ਇਹ ਕੰਮ ਜੋ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਦੀ ਕਾਰਜਸ਼ਾਲਾ ਲਗਾ ਕੇ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਕਰਵਾ ਰਹੀ ਹੈ ਇਹ ਠੀਕ ਹੈ ਪਰ ਇਸ ਨਾਲ ਕੋਈ ਹੱਲ ਨਹੀਂ ਹੋਣਾ। ਇਹ ਕੰਮ ਪ੍ਰਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੋਟਾਂ ਪੈਂਦੀਆਂ ਹਨ ਤਾਂ ਸ਼ਰਾਬ ਖੁੱਲ੍ਹੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਲੈਕਸ਼ਨ ਕਮੀਸ਼ਨ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ। ਸਾਡੇ ਰਾਜਨੀਤੀਵਾਨ ਇੰਨੇ ਭਰਸ਼ਟ ਹਨ ਕਿ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਸਮਗਲਰਾਂ ਨੂੰ, ਸਮੈਕ ਵੇਚਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਦੇ ਲਈ ਸਰਕਾਰ ਸਖਤ ਕਾਨੂੰਨ ਬਣਾਵੇ ਅਤੇ ਸਖਤੀ ਨਾਲ ਕਾਰਵਾਈ ਕਰੇ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੀਡੀਆ ਹੈ ਜੋ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਭਟਕਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਾਰੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰ ਸੈਕਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਅਤੇ ਭੜਕਾਊ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਸ਼ਰਾਬ ਦੇ ਠੇਕੇ ਸਰਕਾਰ ਨਿਲਾਮ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਰਾਹ ਤੋਂ ਪੈਸੇ ਕਮਾਉਣ ਦੀ ਪਈ ਹੈ। ਸੈਂਕੜੇ ਹੀ ਦਵਾਈਆਂ ਦੀਆਂ ਦੁਕਾਨਾਂ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਿਨਾਂ ਲਾਈਸੈਂਸ ਤੋਂ ਹਨ, ਜੇ ਮਨਜੂਰ ਹਨ ਵੀ ਤਾਂ ਉਹ ਸਾਰੇ ਹੀ ਨਸ਼ੇ ਦੇ ਕੈਪਸੂਲ ਤੇ ਹੋਰ ਪੀਣ ਵਾਲੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਵੇਚਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਸਾਰੇ ਕੰਮ ਸਰਕਾਰ ਪੱਧਰ ਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਅਧਿਆਪਕਾਂ ਨੂੰ ਇੱਥੇ ਬੁਲਾ ਕੇ ਸਰਕਾਰ ਖਾਨਾ ਪੂਰਤੀ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ, ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ।
ਸਾਥੀਓ ! ਖਾਲਸਾ ਜੀ ਨੇ ਜੋ ਨੁਕਤੇ ਉਠਾਏ ਨੇ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਅੱਖਾਂ ਨਹੀਂ ਮੋੜੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ। ਇਹ ਬਹੁਤ ਹੀ ਅਹਿਮ ਅਤੇ ਫੈਸਲਾਕੁੰਨ ਨੁਕਤੇ ਹਨ, ਪਰ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਸੀ ਕਿ ਅਸੀਂ ਜਿਸ ਪਹਿਲੂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ, ‘ਕਿਸ਼ੋਰ ਵਰਗ ਅਤੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ’ ਵਾਲੇ ਨਜ਼ਰੀਏ ਤੋਂ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਚਾਹਾਂਗਾ ਕਿ ਆਪਾਂ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਹਿਲੂਆਂ ਤੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਕਰੀਏ ਅਤੇ ਉਸ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿਚ ਕੋਈ ਠੋਸ ਕਾਰਜ ਉਲੀਕੀਏ। ਅਸੀਂ ਆਪਣੀ ਜਿੰਮੇਵਾਰੀ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਨਾ ਨਕਾਰੀਏ ਤੇ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਇਕ ਜਾਗਰੂਕ ਸ਼ਹਿਰੀ ਹੋਣ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਪੂੰਝਾ ਨਾ ਫੇਰੀਏ। ਇਹ ਸਮੱਸਿਆ, ਬਹੁਪਰਤੀ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਕਾਰਨ ਅਤੇ ਹੱਲ ਸਮਾਜ ਦੇ ਹਰ ਵਰਗ ਵਿੱਚ ਪਏ ਹਨ।ਉਹ ਚਾਹੇ ਪਰਿਵਾਰ ਹੈ, ਸਕੂਲ ਹੈ। ਕੰਮ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਹੈ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਸਰਕਾਰ ਅਤੇ ਕਾਨੂੰਨ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਲੜਾਈ ਵੀ ਬਹੁਪੱਖੀ
ਹੈ। ਅਸੀਂ ਉਸ ਲੜਾਈ ਦਾ ਇਕ ਪਹਿਲੂ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਘੋਖਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਹਾਂ।
