________________
(੨) ਓਹ ਬਾਂਦਰ ਸਨ ! ਕਦੀ ਨਹੀਂ !! ਆਓ ਪਹਿਲਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਾ ਹਾਲ, ਜੀਵਨ ਬ੍ਰਿਤ ਅਰ ਸਹਾਰਾਜਾ ? ਸਮਤੀ ਮਲੂਮ ਕਰੀਏ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕੀ ਮਲੂਮ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਪਹਿਲਾ-ਯਦਪ ਬਾਲਮੀਕੀ ਅਰ ਭੁਲਸੀ ਰਾਮਾਇਣ ਕਈ ਇੱਕ ਗੱਲਾਂ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਮਿਲਦੀ ਜੁਲਦੀ ਹੈ ਤੂ ਦੋਹਾਂ ਵਿੱਚ ਹਨੁਮਾਨ ਜੀ ਦੇ ਪਿਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਪਵਨ ਅਰ ਮਾਤਾ ਦਾ ਨਾਮ ਅੰਜਨਾ ਦਸਿਆ ਹੈ । ਅੰਜਨਾ ਦਾ ਅਪਛਰਾ ਕੇ , * ਕੇਸਰੀ ਨਰ ਦੀ ਇਸਤ੍ਰੀ ਹੋਨਾ (ਦੇਖੋ ਤੁਲਸੀ ਕ੍ਰਿਤ ਰਾਮਇਣ ਸਫ਼ਾ ੬੫੮ ਕਿਸ(ਕੰਧਾ ਕਡ ਟੀਕਾ ਮਿਸ਼ਰ ਆ ਪ੍ਰਸ਼ਾਦ ਛਾਪਾ ਬੰਬਈ ) ਸਾਬਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੇਸਰੀ ਮਨੁੱਖ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਕੁਦਰਤੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸਦੀ ਨਸਲ ਵਿਚੋਂ ਕੋਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਓਹ ਉਸੇ ਨੂੰ ਹੀ ਪਸੰਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਦੂਸਰੇ ਨੂੰ ' ਸ਼ਬਦ ਅਪੱਛਰਾ ਤੋਂ ਜ਼ਾਹਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਓਹ ਇੱਕ ਅਤਿ ਸੁਸ਼ੀਲ ਸੰਦੂ ਇਸਤ੍ਰੀ ਸੀ ਤਾਂ ਕਿਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਿਸ਼ਚਯ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸਨੇ ਪਸ਼ੂ ਨੂੰ ਅਪਨਾ ਪਓ ਬਨਾਇਆ ਹੋਵੇ, ਅਤੇ ਫੇਰ ਇਸੇ ਜਗਾ ਕਸ਼ਪ ਰਿਖੀ ਨੇ ਭੀ ਸਾਫ਼ ਜ਼ਾਹਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਅੰਜਨਾ ਅਰ ਕੇਸ ਪੁਰਖ ਸਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਸਨੇ ਲਖਆ ਹੈ ਕਿ ਕੇਸਰੀ ਇਸ ਬਨ ਦੇ। ਰਾਜਾ ਸੀ ਔਰ ਜਦ ਉਸਨੇ ਹਾਥੀ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਪਿਥਵੀ ਤੇ ਡੇਗ ਦਿੱਤਾ। ਤਾਂ ਕਸ਼ਪ ਰਿਖੀ ਨੇ ਉਸਨੂੰ ਬਾਹਨ ਪਾਲਕ ਕਿਹਾ ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਕੇਵਲ ਮਨੁੱਖ ਤੇ ਹੀ ਲਗ ਸਕਦਾ ਹੈ ਨਾਂ ਕਿ ਪਸ਼ੂਆਂ ਤੇ ਕਿਉਂਕਿ * ਪਸੂ ਨੂੰ ਤਾਂ ਅਪਨੀ ਹੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨੀ ਕਠਨ ਹੈ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਪਾਲਨਾ ਕਿਸ ਤਰਾਂ ਕਰ ਸਕਦਾ ਹੈ ? ਅੱਗੇ ਚਲ ਕੇ ਗ੍ਰੰਥਕਾਰ ਨੇ , * ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜਾਲ ਮੂਜਬ ਇਹ ਇਕ ਬਾਂਦਰ ਨਾਮ ਸੀ • Original with: Language Department Punjab Digitized by: Panjab Digital Library
