________________
F ਸਤਵਾਂ ਪਰਕਰਨ ਬਿਨਉ ਵਿਖੇ ਪਾਠ ਸਿਖਾਈ-ਵਿਧੀ ਲਾਭਾ ਨਾਲ ਤ 11349gy ਸਿਖਾਈ ਇਕ ਕਲਾ ਹੈ। ਓਲ ਸਿਖਾਈ ਇਕ ਕਲਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਹੈ ਜਿਹੜਾ ਇਕ ਪਾਜੋ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਸ ਕਲਾ ਨੂੰ ਇਸ ਲਈ ਸੁਚੱਜਾ ਉਸਤਾਦ ' ਰੂਪ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰਖਦਾ ਹੈ ਹੈ ਸਿਖਾਈ ਦੇ ਸਿਖਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ । ਵਿਗਿਆਨ ਸਮਝਣ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਅਤੇ ਕਲਾ ਅਭਿਆਸ ਦੀ ਇਕ ਉਸਤਾਦ ਸਿਖਾਈ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਜਿੱਠਾ ਵਿਚਾਰ ਭਰਿਆ ਅਭਿਆਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਨਾ ਹੀ ਉਹ ਉਸ ਕੰਮ ਵਿਚ ਪਰਬੀਨ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਨੂੰ ਯੋਗ ਉਸਤਾਦ ਬਨਾਉਣ ਲਈ ਇਹ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ ਕਿ ਉਸਤਾਦ ਆਪਣੀ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਵਿਧੀ ਬਾਰੇ ਨਿੱਤ ਸੋਚੋ ਅਤੇ ਨਿੱਤ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਵਿਚ ਕੁਝ ਨਵੀਨਤਾ ਲਿਆਉਣ ਦਾ ਯਤਨ ਕਰੋ । ਜਿਹੜਾ ਉਸਤਾਦ ਆਪਣੀ ਸਿਖਾਈ-ਵਿਧੀ ਬਾਰੇ ਨਿੱਤ ਨਹੀਂ ਸੋਚਦਾ ਅਤੇ ਮਸ਼ੀਨ ਵਾਂਗ ਪੁਰਾਣੇ ਰਿਵਾਜਾਂ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਚਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਬਚਿਆਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਪਾਣੀ ਬੁਆਦੀ ਬਠਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ । ਅਜਿਹੇ ਉਸਤਾਦਾਂ ਕੂਲ ਬੱਚੇ ਖੁਸ਼ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੇ ਅਤੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਨਿਰਾ, ਭਾਰ ਬਣਾ ਲੈਂਦੇ ਹਨ ।ਝ ਵਿੱਚ ਗਰਮ ਕਰਨ ਦੇ ਬਾਵਜਉ ਵਿਚ ਸਿਖਿਦੀ ਦਾ ਕੰਮ ਇਕ ਰਚਨਾਤਮਕ ਕੰਮ ਹੈ । ਹਰ ਰਚਨਾਤਮਕ ਕੰਮ ਵਿਚਲ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਪਰਧਾਨਤਾ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਅਜਿਹਾ ਕੰਮ ਕਲਾ ਮਈ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਰਚਨਾਤਮਕ ਕੰਮਾਂ ਦਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਪਣੇ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਰਖਕੇ ਜਦ ਠੀਕ ਸਾਧਨਾਂ ਰਹੀਂ ਕੋਈ ਵਿਅਕਤੀ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਸ੍ਵੈ-ਫੁਰਨੇ ਨਾਲ ਕਰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਕੰਮ ਉਸ ਨੂੰ ਖਾਸ ਤਕ ਦਾ ਅਨੰਦ ਦਿੰਦਾ ਹੈ । ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਰਚਨਾਤਮਕ ਕੌਮ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਬੱਚੇ ਅਜਿਹੇ ਜੋ ਕਈ ਰਚਨਾਤਮਕ ਕੰਮ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਖੇਡ ਆਖਦੇ ਹਾਂ । ਸਿਖਾਈ ਵੀ ਇਸੇ ਤਰਾਂ ਦਾ ਰਚਨਾਤਮਕ ਕੰਮ ਹੈ । ਜਿਹੜਾ ਉਸਤਾਦ ਸਿਖਾਈ ਦੇ ਕੰਮ ਵਿੱਚ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਅਨੰਦ ਮਾਣਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਾ ਬੱਚੇ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਵਿਚ, ਉਹ ਹੀ ਸੁਚੱਜਾ ਉਸਤਾਦ ਕਿਹਾ ਤ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਬੱਚਾ ਆਪਣੀ ਖੇਡ ਤੋਂ ਕਦੇ ਵੀ ਨਹੀਂ ਉਕਤਾਉਂਦਾ।ਇਸੇਤਰਾਂਸ ਸੁਚੱਜਾ ਉਸਤਾਦ ਵੀ ਸਿਖਿਆ ਦੇ ਕੰਮ ਤੋਂ ਕਦੇ ਉਕਤਾਉਂਦਾ ਨਹੀਂ । ਉਸਦੀ ਇੱਛਾ ਸਦਾ ਵਧੇਰੇ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਪੜ੍ਹਾਈ ਦੀ ਘੰਟੀ ਉਸ ਲਈ ਇਸ 'ਤ ਬੀਤ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਕੁਝ ਮਿੰਟ ਹੀ ਬੀਤੇ ਹੋਣ । ਮਨ ਲਾਕੇ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਪਾਠ ਪੜ੍ਹਾਉਣ ਨਾਲ ਬੱਚਿਆਂ ਦਾ ਲਾਭ ਵੀ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ । ਜਿਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਉਸਤਾਦ ਦੀ ਆਪ ਰਚੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨੂੰ ਉਹ ਆਪ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਪੜਾਉਂਦ ਹੈ ਉਸ ਪਾਠ ਵਿਚ ਬੱਚਿਆਂ ਦੀ ਰੁਚੀ ਵੀ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੋਣ ਅਤੇ ਬੱਚੇ ਬੜੇ ਚਾਅ ਨਾਲ ਉਸਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦੇ ਹਨ । ਅਜਿਹਾ ਪਾਠ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਦਾ ਯਾਦ ' ੧੩੭ ਦੀ ਆਪ ਭ S
