੨੨੫
ਤੀਸਰਾ ਭਾਗ
ਵਸਤੂ ਖਲਵਾਰ=ਵੱਢੀ ਹੋਈ ਕਣਕ ਦਾ ਪਿੜ ਦੁਆਲੇ ਢੋਰ ਲਾਉਣਾ। ਧੜਕੇ ਕਾਲਜਾਂ=ਡਰ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਵਾਰ=ਹੱਲਾ। ਬੜੀਉਂ ਦੰਦੋ ਜੱਭ ਨੂੰ=ਸਾਰੇ ਵੈਰੀਆਂ ਤੋਂ ਬੱਚ ਜਾਣ ਤੇ, ਸਭ ਔਕੜਾਂ ਪਾਰ ਕਰਕੇ। ਧੜ=ਗਾਹੀ ਹੋਈ ਕਣਕ ਦਾ ਢੇਰ। ਲਾਗ, ਚੋਗੀ ਸੇਪੀਆਂ ਧੜਕਣ ਲਗ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਪਾਓ ਵਰਤੋਂ ਰਾਹੀਂ। ਡਰ ਵੇਲੇ ਕਾਲਜਾਂ ਛੇਤੀ ਛੇਤੀ “ਵਾਰ ਦੀ ਵਖੋ ਵੱਖ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋ। ਫਰਕ ਵਖੋ ਵੱਖ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਸਮਝਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਕਿਸਾਨ ਨਾਲ ਕੰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਲਹਿਣੇਦਾਰ=ਕਰਜ਼ਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਨੇ। ਦੇ ਵੱਖ ਵੱਖ ਕੰਮ ਸਮਝਾਕੇ ਕਿਸਾਨ ਅਤੇ ਕਰਜਾ ਲੈਣ ਵਾਲੇ ਦੋ ਹੂੰਝਾ ਲਿਆ=ਸਾਰੇ ਦਾ ਸਾਰਾ ਤੁਲਵਾ ਸਬੰਧ ਦੱਸ ਕੇ। ਲਿਆ।
ਵਿਚਾਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਨ— ਕਿਸਾਨ ਨਾਲ ਹਿੱਸਾ ਵੰਡਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕਿਹੜੇ ਕਿਹੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ?
ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅਨਾਜ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਡਰ ਕਿਉਂ ਲਗਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ?
ਲਹਿਣੇਦਾਰ ਕਿਵੇਂ ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਲੁਟਦਾ ਹੈ?
ਦੁਹਰਾਈ— ਵਿਦਿਆਰਥੀਆਂ ਤੋਂ ਸਾਰੀ ਕਵਿਤਾ ਫਿਰ ਪੜ੍ਹਵਾਕੇ ਯਾਦ ਤਾਜ਼ਾ ਕਰਾਉਣ ਲਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਪੁਛੇ ਜਾਣਗੇ:—
(੧) ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਤੁਲਣਾ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਭਗਤ ਜਨ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ?
(੨) ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਮਿਹਨਤ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਕਰੋ।
(੩) ਕਿਸਾਨ ਨੂੰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਔਕੜਾਂ ਤੋਂ ਆਪਣਾ ਅੰਨ ਦਾਣਾ ਸੰਭਾਲ ਕੇ ਘਰ ਲਿਆਉਣਾ ਮਿਲਦਾ ਹੈ?
(੪) ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਉਪਜ ਵਿਚ ਕਿਹੜੇ ਕਿਹੜੇ ਹਿੱਸੇਦਾਰ ਆ ਬਣਦੇ ਹਨ?
ਅਭਿਆਸ ਲਈ-- ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਚੰਗੀਆਂ ਲੱਗੀਆਂ ਪੰਗਤੀਆਂ ਕੰਠ ਕਰੋ।
ਸਾਰੀ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਸੌਖੀ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਅਰਥ ਲਿਖੋ।
