ਹੋਈ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀਆਂ ਵੱਖਰੀਆਂ ਤਕ ਭਾਸ਼ਾਂਵਾਂ ਬਣ ਗਈਆਂ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਲੋਕ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਸਦਦੇ ਹਾਂ । ਵੈਦਿਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਲੌਕਿਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਜਾਂ ਆਧੁਨਿਕ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ 4787 (ਕਈ ਵਿਦਵਾਨ ਪਲੀ ਨੂੰ ਭੀ ਮਾਗਧੀ ਆਦਿ ਦੇ ਨਾਲ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਹੀ ਛੇਵਾਂ ਭੇਦ ਮੰਨਦੇ ਹਨ ।). | ਪੇਸ਼ਾਚੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਤ ਸ਼ੋਰਸੈਨੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਮਾਗਧੀ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਅਰਧ ਮਾਗਧੀ ਮਹਾਰਾਸ਼ | ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ! ] ਅਪਭਰੰਸ਼ ਅਪਭਰੰਸ਼ਅਪ ਭਰੰਸ਼ ਅਪਭਰੰਸ਼ ਨਾਗਰ, ਉਪਨਾਗਰ, ਆਦਿ ਬਿਹਾਰੀ ਬੰਗਲਾ ਆਂਵਧੀ ਮਰਾਠੀ ਗੁਜਰਾਤੀ । ਅਪਭਰੰਸ਼ਾਂ ਦੇ ਰਾਜਸਥਾਨੀ ਭੀ ਉਪਭੇਦ (ਸ਼ੋਰਸੈਨੀ ਤੋਂ ਭੀ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ JGI ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੰਜਾਬੀ ਪਸ਼ਤੋ . | ਖੜੀ ਬੋਲੀ (ਸ਼ੋਰਸੈਨੀ ਤੋਂ ਭੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ (ਫਾਰਸੀ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ) (ਸ਼ੋਰ ਸੈਨੀ ਤੋਂ ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਨਹਾਂ ਰਾਸ਼ ਭੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ) ਟਰੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਦੋਸਦੇ ਹਨ ॥ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਦੇ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਦੋ ਮੱਤ ਹਨ । ਕੁਝ ਵਿਦਵਾਨ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪੱਤੀ ਸ਼ੌਰਸਨੀ ਪਾਕ੍ਰਿਤ ਤੋਂ ਹੋਈ । ਕੁਝ ਲਿਖਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਪੈਸਾਚੀ ਪਾਕਿਤ ਤੋਂ ਹੋਈ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਵਿਦਵਾਨ ਡਾ: ਮੋਹਨ ਸਿੰਘ ਦੇ ਮਾਨਸਾਰ ਤਾਂ ਪੰਜਾਬੀ ਉਤੇ ਮਹਾਰਾਸ਼ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਹੈ । ਵੱਖ ਵੱਖ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਗਹੁ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਅਸੀਂ ਇਸ ਸਿੱਟੇ ਤੇ ਪਜਣਾ ਹੈ ਕਿ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬੀ ਦੀ ਉਤਪਤੀ ਕਿਹੜੀਆਂ ਪਾਕਿਤਾਂ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ । ਸਿਧ ਭਾਸ਼ਾ ਸ਼ਾਸਤ੍ਰੀ : ਸੁਨੀਤੀ ਮ ਰ ਚੈਟਰਜੀ ਦੇ ਮਤਾਂ ਅਨੁਸਾਰ* -
- ਵੇਖੋ ਇੰਡੇ ਆਵੀਅਨ ਐਡ
' - ਡਾ: ਸਨੀਤੀ ਕੁਮਾਰ ਚੈਟਰਜੀ (੧੯੪੨) 33